Giriş
Dünya Sağlık Teşkilatı, 2021’de yaptığı açıklamayla, meme kanserinin tüm yeni tanı konulan kanserlerin yüzde 11.7’si olarak ilk sıraya yükseldiğini duyurmuştu. Yapılan açıklamaya göre meme kanserini yüzde 11.4 ile akciğer kanseri, yüzde 10 ile kalın bağırsak kanseri, yüzde 7.3 ile prostat kanseri ve yüzde 5.6 ile mide kanseri izliyordu.
Başlı başına bu veri bile her yıl ekim ayında düzenlenen ‘Meme Kanseri Farkındalık Ayı’ etkinliklerinin neden çok önemli olduğunu anlatmak için yeterli. Bizzat bu hastalıkla karşılaşmış ve onu yenmiş biri olarak, hazır ekim ayı da gelmişken, bir nebze farkındalık yaratabilme adına bazı bilgileri buradan sizlerle paylaşmak istiyorum.
Meme kanseri, şayet genetik faktörlerden kaynaklı değilse yaşam şekliyle bire bir ilişkili ve bunların bir kısmı da değiştirilebilir faktörler.
Neler mi bu faktörler; sıralayayım:
Hareketsiz bir yaşam sürmek, fazla kilolu ya da şişman olmak, sigara içmek, hiç doğum yapmamış olmak, 35 yaşından sonra anne olmak, hiç bebek emzirmemiş olmak, menopoz sonrası iki yıldan uzun süreyle hormon ilacı kullanmak, alkol kullanmak, belirli genlere sahip olmak (BRCA1, BRCA2), ailede meme kanseri öyküsünün olması, yoğun meme dokusuna sahip olmak, erken adet görmeye başlamak, geç menopoza girmek, göğüs kafesi bölgesine radyoterapi almış olmak.
Meme kanserinin tedavisinde en etkin unsur hastalığın erken teşhis edilmesidir. Erken teşhis, tedavide başarıya ulaşma ve sağ kalım süresini ciddi şekilde artırır. Bu nedenle 40-69 yaş aralığında tüm kadınlara iki yılda bir mamografi çektirmesi önerilir.
Eğer riskli yaş grubundaysanız ve bugüne kadar hiç mamografi çektirmediyseniz yarından tezi yok en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.
Eğer maddi kaygılarla şimdiye kadar mamografi çektirmekten kaçındıysanız sakın endişelenmeyin... Hem Sağlık Bakanlığının hem de bazı belediyelerin, özellikle ekim ayında artan gezici mamografi hizmeti veya ücretsiz mamografi çekimi hizmetleri sizi bekliyor.
Ve unutmayın; bu hayatta sağlıktan daha önemli bir şey yoktur.
BİR İYİ, BİR KÖTÜ HABER
Amerikan Kanser Derneği tarafından yayınlanan son rapora göre, meme kanseri 50 yaş altı kişilerde artışa geçerken, meme kanserine dayalı ölüm oranları düştü.
Ulusal Kanser Enstitüsü’nün verilerinden faydalanılan raporda, 1989-2022 döneminde meme kanserinden ölüm oranının yaklaşık yüzde 44 azaldığı kaydedildi. Aynı raporda, meme kanseri vakalarının 2012-2021 dönemi boyunca yılda yaklaşık yüzde bir arttığı belirtildi. Ayrıca, 50 yaş üstü kişilere kıyasla, 50 yaş altındakilerde kanser teşhisinde daha fazla artış olduğu da ifade edildi.
TEŞVİK FARKIYLA ÖNE GEÇTİ
Norveç, günlük 4 milyon varil eşdeğeri petrol üretimi ile Avrupa’nın en büyük petrol ve doğalgaz üreticisi konumunda. Ancak ülke 2030’da karbon nötr olmayı hedefliyor ve yeraltı zenginliklerinin varlığına rağmen temiz enerjili araç kullanımını teşvik ediyor.
Ülkede elektrikli araç alımlarında vergi kolaylıkları sağlanırken, elektrikli araç sahipleri birçok yerde ücretsiz şarj imkânı buluyor. Bu sayede de 2024’te Norveç’te satılan 10 araçtan 9’unu elektrikli modeller oluşturdu.
Cazip teşvikler neticesinde, geçtiğimiz hafta içinde ülkedeki elektrikli araç sayısı ilk kez fosil yakıtlı araç sayısını geçti. Şu anda Norveç’teki binek araçların 754 bin 303’ü elektrikli, 753 bin 905’i ise benzinli. 2030’a kadar Norveç yollarında 3.1 milyon elektrikli araç olacağı tahmin ediliyor.
Ne diyelim; darısı başımıza.
