Giriş
Ekim ayı tüm dünyada Meme Kanseri Farkındalık Ayı olarak kabul ediliyor ve daha çok sayıda insanın bu konuda bilgilendirilmesi için etkinlikler düzenleniyor. Tüm kanser tipleri arasında kadınlarda en sık görülen ve en çok ölüme neden olan meme kanserinden risk faktörlerinden kaçınarak kendimizi koruyabilir, bu hastalığın farkında olarak kanseri erken yakalayabilir, böylece hastalıktan kolayca kurtulabiliriz.
Son iki yılda, pandemi nedeniyle düzenli sağlık kontrollerinin ihmal edilmesi ve COVID-19 korkusuyla doktora, sağlık kuruluşlarına başvurulmaması erken tanıyı azaltırken, özellikle de ileri evre kanser vakalarında artışa neden oldu. Sağlığımızın önemini daha çok anladığımız bu günlerde, böylesine riskli bir hastalık için kontroller asla ertelenmemeli. Dünyada her 3 dakikada bir kadına meme kanseri tanısı konuluyor.
11 dakikada bir, bir kadın meme kanseri nedeniyle yaşamını yitiriyor. Hastalık her yıl yüzde 1-2 aralığında seyreden oranda artış gösteriyor ve yine her yıl 1 milyon yeni meme kanseri tanısı konuyor. Özellikle Türkiye’de son 20 yılda vaka sayısının 2 katına, hastalığa yakalanma oranının da 100 binde 25’lerden 50’lere çıktığı belirtiliyor. Erken teşhis ve uygun tedaviyle bu hastalıktan kurtulmak ne kadar mümkünse, ileri evrelerde kanserin tedavisi bir o kadar zorlaşıyor. Her türlü hastalıkta erken teşhis çok kritik.
Ama memenin yüzeysel bir organ olması hastalığı erken belirtilerle daha kolay yakalanabilir yapıyor. Bizde genç nüfus fazla; Genç meme kanseri de Avrupa’dan 3 kat fazla; Dolayısıyla daha erken duyarlılığa başlamamız gerekiyor. Hatta ailesinde meme kanseri olanlar daha büyük risk grubunda olduğu için daha erken kontrole başlamalı. 20 yaşından itibaren kendi kendimizi muayene etmek, 40 yaşından sonra iki yılda bir mamografi yaptırmak çok hayati. Şu söz gerçekten her şeyi özetliyor: Meme taraması bir saatimizi, kanser yaşamımızı alıyor. Lütfen kontrollerinizi ihmal etmeyin.
TÜKENMEYEN MİRAS; EFES
Efes Antik Kenti, sadece ülkemizin değil dünyanın en iyi korunmuş, en görkemli antik kentlerinden biridir. Eşsiz Celcius Kütüphanesi, mozaikleriyle göz kamaştıran Yamaç Evleri, tiyatrosu, hamamı ile büyüleyici bir kenttir Efes. Ve henüz sadece bir bölümü gün yüzüne çıkartılabilmiştir. Devam eden kazılarda, Efes’in insanlığa sunduğu muhteşem bir mirasa daha ulaşıldı. Bir yangın tabakasının altında, milattan sonra 7. yüzyıla ait dükkanlar ve bir mahallenin kalıntıları bulundu. Yani 1400 yıllık bir mahalle keşfedildi.
Avusturya Bilimler Akademisi Avusturya Arkeoloji Enstitüsü Müdürü ve Efes Antik Kenti Kazı Heyeti Başkanı Sabine Ladstatter, 2022 kazılarında sansasyonel bir bulguya ulaştıklarını söyledi. Arkeologların Erken Bizans Dönemi’ne tarihlenen dükkânlar ile bir mahalleyi ortaya çıkardıklarını ifade eden Ladstatter, gelişmeyi, “Bu, antik kentin kült yapılarından Yamaç Evleri’nin 50 yıl önce bulunmasından bu yana Efes’teki en önemli keşif. Odalardaki tüm ev eşyalarının üzerini kalın ve yoğun bir yangın tabakası örtmüş.
Böylece hepsi gelecek nesiller için korunmuş. Kronolojik olarak farklı zamanlara tarihlenseler bile bu buluntu İtalya’daki Pompei arkeolojik alanıyla karşılaştırılabilir” sözleriyle değerlendirdi. Ortaya çıkartılan tabakaların altından sayıları binlerle ifade edilen seramik kaplara ulaşıldı. Tuzlanmış uskumru ile doldurulmuş amforalar çıkarıldı. Şeftali, badem, zeytin çekirdeklerinin yanı sıra kömürleşmiş bezelye ve baklagillere ait tohumlar da bulundu. Özellikle dört altın sikke ile bronz sikkelerin bulunduğu birkaç dükkânın kasası son derece dikkat çekici. Sözün özü; Efes binlerce yıl sonra bile bizleri şaşırtmaya devam ediyor.
