Giriş
KEREM AKÇA / akca.kerem@gmail.com
Oscar’ın habercisi olarak anılan, ‘En İyi Film’ ödülünde 2006’dan bu yana ‘13’te 11’ istatistik yakalayan Toronto Film Festivali 15 Eylül’de sona erdi. Festivalden bu yıl bir galip çıkarsa o eser “Waves” olur. Onu ise “Jojo Rabbit”, “Joker” ve “Marriage Story” izliyor. En İyi Erkek Oyuncu’da Joaquin Phoenix, En İyi Kadın Oyuncu’da Renée Zelweeger, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu’da Laura Dern ve Annette Bening, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu’da Tom Hanks ve Sterling K. Brown heykelciğe yakın. 9 Şubat’ta sahiplerini bulacak 92. Oscar Ödülleri öncesi 44. Toronto Film Festivali’nde dünya, Amerika, uluslararası veya Kanada prömiyeri yapan 20 filmi ve şanslarını ele aldım.
1-Waves
Neyin nesidir?: Afro-Amerikalı bir ailenin işlevsizleşmesinin öyküsü. “Krisha” ile çıkış yapan Trey Edward Shults’un üçüncü filmi. Trump sonrası dönemdeki siyahilere karşı artan duyarlılığın “Amerikan Güzeli” gibi. Kadın istismarını da öne çıkardığı bir kilit sahnesiyle ‘#MeToo’ dönemine göz kırpmayı ihmal etmiyor.
Oscar şansı: ‘En İyi Film’, En İyi Yönetmen, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, En İyi Özgün Senaryo, En İyi Müzik adaylıkları cepte. En İyi Kurgu’nun ise net favorisi. En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ve En İyi Sinematografi’de de adı geçiyor.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: A24, bir kez daha “Ay Işığı”nın yolunu izliyor. Telluride’da açıldı, Toronto’da Halkın Seçimi Ödülleri’nde sıralamaya girmedi. Telluride-Toronto birlikteliği 2009’dan bu yana 12’de 10 tutturdu. Film, şu an net favori gözükmese de A24 son düzlükte gaza basmayı bekliyor.
Türkiye vizyon tarihi: Sahibi var, vizyon tarihi belli değil.
2-Joker
Neyin nesidir?: 1988’de Alan Moore’un ‘Batman: The Killing Joke çizgi romanından destek alan bir Joker orijin öyküsü. Gerçekçi, şiddet yüklü ve retro dokulu haliyle Scorsese’nin “Taksi Şoförü”ne de Hugo’nun ‘Gülen Adam’ına da benzetilmesi mümkün…
Oscar şansı: Joaquin Phoenix ilk Oscar’ına çok yakın. ‘Joker’ karakteri için ise ikinci ödül olacak bu. En İyi Film, En İyi Makyaj ve Saç Tasarımı, En İyi Kurgu, En İyi Müzik, En İyi Uyarlama Senaryo adaylıkları cepte. En İyi Yönetmen, En İyi Sinematografi ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu da bunlara eklenebilir.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Venedik’te Altın Aslan alarak, “Suyun Sesi”nin (2017) stratejisine oynuyor. “Brokeback Dağı” (2005) ve “Roma” (2018) bu durumu ikinci olarak aleyhine çevirse de önemli ödüller almıştı. Telluride’da gösterilmemesi dezavantaj. En İyi Film’de ilk üçte…
Türkiye vizyon tarihi: 4 Ekim 2019
3-Jojo Rabbit
Neyin nesidir?: Hitler’in hayal arkadaşı olarak tasarlanıp bir Nazi gençliği bireyinin rüyalarına girdiği neşeli bir film. Yeni “Hayat Güzeldir” olarak niteleyenler de var. Yönetmen-senarist-oyuncu Taika Waititi’ye Scarlett Johansson, Sam Rockwell, Thomasin McKenzie eşlik ediyor.
Oscar şansı: En yakın olduğu ödül En İyi Uyarlama Senaryo. En İyi Film, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, En İyi Yönetmen dallarına aday olur. En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu, En İyi Kurgu, En İyi Kadın Oyuncu da bunlara eklenebilir.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Toronto’dan Halkın Seçimi Ödülü’ne ulaşan 12 senede sadece 4 film Oscar zaferini kucakladı. Ama Telluride’da gösterilmemesi bir dezavantaj. Bu ödüle ulaşıp hayal kırıklığı yaşayan “La La Land”, “Three Billboards Outside Ebbing, Missouri”, “Silver Linings Playbook”, “The Imitation Game”, “Room” gibi örnekler var. Waititi bu ödüle 2014’te Gece Yarısı Çılgınlığı bölümünde ‘What We Do in the Shadows’ ile de ulaşmıştı, o sebeple Toronto’ya özgü bir ilgiyle de yüzleşmiş olabilir.
Türkiye vizyon tarihi: 31 Ocak 2020
4-Marriage Story
Neyin nesidir?: Amerikan üst-orta sınıfından bir bireyin boşanma sürecine dair gerçekçi bir film. Yönetmen bağımsız sinemanın 20 senelik önemli ismi Noah Baumbach, Oyuncular ise Adam Driver ve Scarlett Johansson.
Oscar şansı: Laura Dern için ‘En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu’da favori diyenler mevcut. Baumbach ise ‘En İyi Özgün Senaryo’da ilk ikide. Elbette En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Film dallarında adaylık banko. Bunlara En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu da eklenebilir.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Bu yılın ikinci Netflix filmi olarak adı anılıyor. “The Irishman”i geçemez. Ama 5-10 arası bir konuma yerleşebilir. Toronto’dan Halkın Seçimi Ödülü’nde gelen ikincilik ne kadar belirleyici olur, tartışmalı. Ama bu sayede “Operasyon: Argo”nun Toronto’daki fısıltı gazetesini yakaladı.
Türkiye vizyon tarihi: 6 Aralık’ta Netflix’te yayınlanacak.
5-A Beautiful Day in the Neighborhood
Neyin nesidir?: ABD’li ünlü TV şöhreti Fred Rogers’ın gazeteci Tom Junod ile yaşadığı gerçek röportaj hikayesi üzerine bir film. Marielle Heller, “Can You Ever Forgive Me?” ile üç dalda Oscar adaylığının parçasına dönüşmüşken üçüncü uzununda da şansını zorluyor.
Oscar şansı: En İyi Uyarlama Senaryo ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu’da aday olur. Bunlara En İyi Film ve En İyi Yönetmen de eklenebilir. Eleştirmenler birliği ödüllerinde alacağı ivmeye bağlı olarak hızlanma şansı var.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Columbia bu sene daha ziyade “Bir Zamanlar Hollywood’da” ve “Little Women”a yüklendi. Ama film, Toronto’da gönülleri fethederek bir yerlere gelmek için hevesli. Son dakikada Tarantino’nun cinsiyetçiliğinin tartışılması veya Gerwig’in daha önce yapılan bir şeye el atması sebebiyle aradan sıyrılabilir. Ama adaylığa bile sevinecek.
Türkiye vizyon tarihi: 21 Şubat 2020
6-Judy
Neyin nesidir?: Ünlü oyuncu Judy Garland’ın son günlerini ele alıyor. Özellikle Somewhere in the Rainbow şarkısının söylendiği bölümle duygusallaştıracak filmin yönetmeni Rupert Goold.
Oscar şansı: Renée Zellweger En İyi Kadın Oyuncu’da Oscar’ın net favorisi. En İyi Kostüm Tasarımı ve En İyi Makyaj ve Saç Tasarımı adaylığı da kesin gibi.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Roadside’ın öyle bir becerisini görmemiz zor. Bu konuda hiçbir belirti yok.
Türkiye vizyon tarihi: 3 Ocak 2020
7-The Aeronauts
Neyin nesidir?: Pilot Amelia Warren ile bilim adamı James Glaisher’ın bir balonda hayatta kalma çabası… Aşk ile macera bir arada… Amazon’un en yüksek bütçeli filminin yönetmeni Tom Harper. Eddie Redmayne’le Felicity Jones yeniden bir araya geliyor.
Oscar şansı: En İyi Yapım Tasarımı, En İyi Görsel Efekt, En İyi Kostüm Tasarımı dallarının favorisi. Bunlara En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Film’i de ekleyebilir.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Amazon’un Oscar yarışında ne kadar başarısız olduğunu ispatlayan bir kampanya izliyor. Vizyonla beraber Amazon Prime Video’da yayınlanacağının açıklanmasıyla ivme kaybetti.
Türkiye vizyon tarihi: 6 Aralık 2019
8-Ford v Ferrari
Neyin nesidir?: Ford-Ferrari rekabetinin bütçeli bir araba yarışı aksiyonuna taşınmış hali. James Mangold’un yönettiği filmde Matt Damon, Christian Bale gibi isimler var.
Oscar şansı: En İyi Ses Kurgusu’nda favori. En İyi Ses Miksajı’nda ise kesin aday olur. Bunlara En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Bale bu kategoride pazarlanırsa), En İyi Görüntü Yönetimi de eklenebilir.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Akademi’nin gişe filmi olarak sınıflandıracağı bir film olacak. Telluride ve Toronto’da ‘iyi’ olduğuna dair bir görüş birliği vardı. Ama bu kategoride adaylık alsa bile sevinecek.
Türkiye vizyon tarihi: 15 Kasım 2019
9-Gizli Bir Yaşam (A Hidden Life)
Neyin nesidir?: Vicdani retçi Avusturyalı bir köylünün, 2. Dünya Savaşı yıllarında siyasi olaylarla mücadelesi. ‘Radegund’ adıyla bitirilen film, bu Almanca haliyle majör festivallere alınmayınca son anda İngilizce bir kurguyla isim değiştirdi. Malick’in olgunluğu sebebiyle nihai versiyonda bu durum hissedilmiyor.
Oscar şansı: Sırasıyla En İyi Film, En İyi Sinematografi, En İyi Kurgu, En İyi Yönetmen, En İyi Müzik, En İyi Özgün Senaryo dallarında şansı var. Hepsinde de adaylığa sevinecek.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Fox Searchlight, filmi Cannes’da alarak Oscar yarışına yürüttü. Telluride ve Toronto’ya da soktu. İngilizce bağlanması bir avantaj. Ama 2. Dünya Savaşı’ndaki vicdani retçilik hikayesinin ilgi çekeceği bir senede değiliz. Fox Searclight’ın “Jojo Rabbit”i, Toronto’da daha bir öne çıktı.
Türkiye vizyon tarihi: Filmekimi’nde Türkiye prömiyerini yapacak. Sahibi var ama vizyona girmeyecek.
10-The Two Popes
Neyin nesidir?: Papa Benedict ile Papa Francis’in Katolik Kilisesi’nin geleceği için el ele vermesinin hikayesi… “Tanrıkent”le tanınan Fernando Meirelles, Anthony Hopkins ile Jonathan Pryce’ı bir araya getiriyor.
Oscar şansı: En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, En İyi Özgün Senaryo’da şansı var. Pryce ve Hopkins, dallarındaki rekabete göre sadece adaylık alabilir.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Netflix’in kampanyasında “The Irishman”, “Marriage Story” daha önde. Anca üçüncü sıraya yerleşebiliyor.
Türkiye vizyon tarihi: 20 Aralık’ta Netflix’te gösterilecek.
11-The Report
Neyin nesidir?: 11 Eylül sonrasında Senato’da çalışan masum bir memurun ortaya çıkardığı CIA’in işkence raporuna dair bir politik-gerilim… Yönetmenlik koltuğunda senarist olarak tanınan Scott Z. Burns var.
Oscar şansı: Annette Bening İyi Yardımcı Kadın Oyuncu’daki yarışın direk ortasında, ilk üçte olacak. En İyi Özgün Senaryo’ya da girme şansı var. Bunlara Adam Driver’ı (Erkek Oyuncu) ekleyebileceği konuşulurken “Marriage Story” bütün planları bozdu.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Amazon bu sene çok acemi hareket etti. Sundance’de kapatılan filmleri Toronto’ya saklamak ters tepti.
Türkiye vizyon tarihi: Sahibi yok.
12-Clemency
Neyin nesidir?: Hapishanede idam mahkumlarının cellatlığını yapan bir siyahi kadının öyküsü… Sundance’den Jüri Büyük Ödülü ile dönen, Chinonye Chukwu imzalı bir ilk film.
Oscar şansı: En İyi Kadın Oyuncu’da Alfre Woodard kesin aday olur. Özgün Senaryo’da adı geçse de ele aldığı olayın gerçekliğini belgeleme konusunda biraz geri planda kaldı.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Neon, Sundance galibi bir filmi pazarlayamadı. İdam mahkumlarının canına kıyan siyahi cellat tiplemesinin üzerine gidilemedi.
Türkiye vizyon tarihi: Sahibi yok.
13-Just Mercy
Neyin nesidir?: Afro-Amerikalı bir avukatın hapishanede gördüğü ırkçı olaylarla ve suçlarla mücadelesinin öyküsü… “Short Term 12”yle tanınan Cretton, Michael B. Jordan’ı başrole yerleştiriyor.
Oscar şansı: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ve En İyi Uyarlama Senaryo’ya aday olabilir. Yan rolde Jamie Foxx keşfedilirse tam Oscar’lık, fiziksel dönüşümü göz önünde bulunduran bir performans sergiliyor. Bu film için konuşulan Michael B. Jordan, Brie Larson ihtimalleri ise devre dışı…
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: Warner’ın artık “Joker”i sokacağı netleşti. O sebeple bu filmin ‘Afro-Amerikalılara haksızlık yapıldı!’ damarı etkili değil.
Türkiye vizyon tarihi: 14 Şubat 2020
14-The Lighthouse
Neyin nesidir?: Ephraim ile Thomas arasında geçen bir deniz feneri gerilimi. “The Witch”in yönetmeni Robert Eggers, farklı bir yöresel aksanda geçen filmiyle yine merceğini kendi gotiğine çeviriyor. Pattinson ve Dafoe’nun katkılarıyla…
Oscar şansı: A24 fazla sessiz ve derinden ilerleyip ivmesini kaybetti. En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu’da adaylık şansı yüksek. En İyi Erkek Oyuncu’daki yılın en iyi performanslarından biri boşa gidebilir. Bunlara son bir sürprizle En İyi Sinematografi de eklenebilir.
‘En İyi Film’ Oscar’ı’na ne kadar yakın?: A24, “Waves” ve “The Farewell” ile uğraşmayı tercih ediyor. Bu filmi ‘beğenilen bir hazine’ olarak saklıyor.
Türkiye vizyon tarihi: Sahibi var, girmeyecek.
15-Parasite
Neyin nesidir?: Cannes’da Altın Palmiye’ye uzanan film, İngilizce eserleri de olan Bong Joon-Ho imzalı. Kore’de bir ailenin yaşadığı gel-gitleri melez bir omurgayla ele alıyor ve bu açıdan özgün sulara açılıyor.
Oscar şansı: Toronto’da gelen Halkın Seçimi Ödülü’ndeki üçüncülük belki de ‘En İyi Uluslararası Film’ dalında favorilik getirdi. Orada “Les Misérables” ile çekişecek. Ama En İyi Yönetmen, En İyi Özgün Senaryo, En İyi Film, En İyi Kurgu’da da ilginç şekilde adı anılıyor. Bunlardan birine girebilir. Geçen sene “Soğuk Savaş”la Pawlikowski En İyi Yönetmen’e girmişti, bu sebeple ‘neden olmasın?’ dedirtiyor.
‘En İyi Film Oscar’ı’na ne kadar yakın?: ABD’de haklarını alan Neon, filmi iyi pazarlıyor. Korece bir filmin bu kategoride aday olması sansasyon etkisi yaratır. Ama bu alanda anılıyor ilginç bir şekilde Telluride ve Toronto sonrası…
Türkiye vizyon tarihi: 1 Kasım 2019
16-The Laundromat: Sezon başında senaryo için de adı geçiyordu. Ama git gide Yardımcı Kadın Oyuncu’da ağırlığını hissettiren Meryl Streep haricinde etkili olamayacak bir yere ulaştı.
17-Lucy in the Sky: Bu yıla uygun bir başarı öyküsü. Ama gerçek temellere bağlı kalmamasıyla tepki çekti ve sadece Natalie Portman ile anılır hale geldi. Fox Searchlight’ın stratejilerinin mağduru…
18-Harriet: Focus’un #MeToo dönemine uygun bir tarihi siyahi köle hikayesi, bekleneni veremedi. Ama En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Kostüm Tasarımı adaylıkları alabilir.
19-Dolomite is My Name: Oyuncu dallarında Eddie Murphy ve Wesley Snipes’ın sürpriz adaylıklarına güveniyor, ama En İyi Makyaj ve Saç Tasarımı ile En İyi Kostüm Tasarımı’nda da şansı var.
20-Hustlers: Annapurna’nın filmi Toronto’da #MeToo damarını en çok zorlayan filmdi. ‘Kalite’ açısından uz özellikle Jennifer Lopez’in ‘Yardımcı Kadın Oyuncu’daki şansı es geçilmemeli.
TORONTO 2019’DAN OSCAR’A ADAY OLABİLECEK ADAYLAR
EN İYİ FİLM:
1-Waves
2-Jojo Rabbit
3-Joker
4-Marriage Story
5-A Beautiful Day in the Neighborhood
6-A Hidden Life (karanlık at)
7-Ford v Ferrari (karanlık at)
8-The Aeronauts (karanlık at)
9-Lucy in the Sky (uzak ihtimal)
10-Parasite (uzak ihtimal)
11-Just Mercy (uzak ihtimal)
EN İYİ YÖNETMEN
1-Trey Edward Shults (Waves)
2-Taika Waititi (Jojo Rabbit)
3-Todd Phillips (Joker) (karanlık at)
4-Bong Joon-Ho (Parasite) (karanlık at)
5-Terrence Malick (A Hidden Life) (uzak ihtimal)
6-Noah Baumbach (Marriage Story) (uzak ihtimal)
7-Marielle Heller (A Beautiful Day in the Neighborhood) (uzak ihtimal)
EN İYİ KADIN OYUNCU
1-Renée Zellweger (Judy)
2-Alfre Woodard (Clemency)
3-Scarlett Johansson (Marriage Story)
4-Natalie Portman (Lucy in the Sky) (karanlık at)
5-Cynthia Erivo (Harriet) (karanlık at)
6-Felicity Jones (The Aeronauts) (uzak ihtimal)
EN İYİ ERKEK OYUNCU:
1-Joaquin Phoenix (Joker)
2-Adam Driver (Marriage Story)
3-Jonathan Pryce (The Two Popes) (karanlık at)
4-Robert Pattinson (The Lighthouse) (karanlık at)
5-Antonio Banderas (Acı ve Zafer) (uzak ihtimal)
6-Eddie Murphy (Dolomite is My Name) (uzak ihtimal)
EN İYİ YARDIMCI KADIN OYUNCU
1-Laura Dern (Marriage Story)
2-Annette Bening (The Report)
3-Meryl Streep (The Laundromat)
4-Jennifer Lopez (Hustlers) (karanlık at)
5-Scarlett Johansson (Jojo Rabbit) (karanlık at)
6-Taylor Russell (Waves) (uzak ihtimal)
7-Janelle Monae (Harriet) (uzak ihtimal)
EN İYİ YARDIMCI ERKEK OYUNCU
1-Tom Hanks (A Beautiful Day in the Neighborhood)
2-Sterling K. Brown (Waves)
3-Christian Bale (Ford v Ferrari)
4-Willem Dafoe (The Lighthouse)
5-Jamie Foxx (Just Mercy) (karanlık at)
6-Taika Waititi (Jojo Rabbit) (karanlık at)
7-Anthony Hopkins (The Two Popes) (karanlık at)
8-Alan Alda (Marriage Story) (uzak ihtimal)
9- Shia LaBeouf (Honey Boy) (uzak ihtimal)
10-Wesley Snipes (Dolomite is My Name) (uzak ihtimal)
