Giriş
Müziğe olan aşkı, babasının çocukken söylediği türkülerle başladı. Konservatuvarın çalgı yapımı atölyesinin kapısından içeri girdiğinde bu iş için doğduğunu anladı. “Marangoz mu olacaksın?” diyenlere inat, ustalarından her detayı öğrendi. Narin elleriyle ağacı biçimlendirdi, eşi benzeri olmayan enstrümanlarını Fransa’dan İsrail’e, Almanya’dan Irak’a kadar dünyanın dört bir yanına gönderdi.
Bununla yetinmeyip bir de farkındalık yaratmak için kolları sıvadı. Tavladan kurabiye kutusuna, el küreğine kadar çeşitli geri dönüşüm malzemeleri kullanarak ukulele ve minyatür gitar üretti. Amaç, çöpe atılan malzemeleri değerlendirip çalgı yapmaktı. Şimdi, Karşıyaka Belediyesi Kent A.Ş. bünyesinde kurulan Geri Dönüşüm Atölyesi ile bildiklerini İzmirli kursiyerlerle paylaşacak, daha çok eve enstrüman girmesini sağlayacak. Türkiye’de ve dünyada ilk ve tek kadın kanun enstrümanı yapım ustası, geri dönüşüm enstrümanlarının yapımcısı Burçin Bayar Babaoğlu ile keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.
BU MESLEK İÇİN DOĞDUĞUMU ANLADIM
Müzik tutkunuz nasıl başladı?
Müzik her zaman hayatımın içindeydi. Çocukken babam bizi türküler söyleyerek uyandırırdı. Mesleğimi seçmemde ailemin çok etkisi oldu. Onların da desteğiyle uzun bir hazırlık sürecinden sonra Ege Üniversitesi Devlet Türk Müziği Konservatuvarı Çalgı Yapımı Bölümü’ne girdim. Çalgı yapımı atölyesinde enstrümanları şekillendirmeye başladığımda adeta kendimi buldum. Üretmenin benim için bir tutku olduğunu, bu meslek için doğduğumu anladım. Okulda ilk iki yıl bağlama ve tambur yaptık. Bu sırada kanun imalatı dersleri de alıyorduk. Kanun imalatı ilgimi çekince bu işi ustasından öğrenmeye karar verdim. Hocam Ejder Güleç’in atölyesine gittim. Burada çıraklık yapmaya başladım. Serüven böyle başladı.
“MARANGOZ MU OLACAKSIN?” DİYORLARDI
Kadınların çalgı yapması pek rastlanan bir durum değil. Bu durum çevrenizi şaşırttı mı?
Evet, çalgı yapımı kadınların çok fazla tercih ettiği bir bölüm değil. Benim dönemimde, konservatuvarda bu bölümü kazanabilen sadece iki kadındık. Bizden sonraki yıllarda bu sayı artmaya başladı. Bizler bölümümüzü en iyi şekilde tanıtmaya gayret ettik. İlk zamanlar çalgı yapımında okuduğumu söylediğimde “marangoz mu olacaksın?” diyorlardı. Ama şimdi herkes çok takdir ediyor. Hatta kadın eli değen enstrümanları daha estetik buluyorlar.
DÜNYANIN DÖRT BİR YANINA KANUN GÖNDERDİM
Okuldan mezun olduktan sonra ne yaptınız?
Bizim bölümden mezun olduğunuzda ne yazık ki çok fazla iş imkanı olmuyor. Atama yok denecek kadar az. Bu nedenle mezun olunca, Ejder hocamın açtığı yolda, kendi atölyemde kanun imalatı yapmaya başladım. Özel siparişlerle bugüne kadar 20’ye yakın enstrüman yaptım. Tek usta olarak çalışıp, ortalama 3 ayda tamamladığım enstrümanlarımı bugüne kadar İsrail, Fransa, Almanya, Irak ve Azerbaycan gibi pek çok ülkeye gönderdim. Standartların dışında bir kanun yaptığım için benim kanunlarım hemen fark ediliyor. Bu beni çok mutlu ediyor.
TAVLADAN GİTAR, TAKI KUTUSUNDAN UKULELE
Geri dönüşüm malzemelerinden enstrüman yapma fikri nasıl ortaya çıktı?
İzlediğim bir belgeselde Afrika’da bir çocuğun yağ tenekesinin üzerine ip bağlayarak çalgı yaptığını gördüm. İmkânsızlığın için yaratılan bu çalgı beni çok etkiledi. Uzun süredir atölyemde olan bir tavladan gitar yapmaya karar verdim. Başardığımı görünce, kalıpların dışına çıkmam gerektiğini anladım. Ardından kitap görünümlü bir takı kutusu, cıvata, kapı menteşesi kullanarak ukulele yaptım. Amaç, çöpe attığımız malzemeleri değerlendirerek çalgı yapmaktı. Oran orantısı ile tamamen profesyonel sahnelerde kullanıma uygun geri dönüşüm enstrümanları üretmek beni çok heyecanlandırdı.
BAŞKAN DUYDU ATÖLYE KURULDU
Peki, sonra belediye ile yollar nasıl kesişti?
Karşıyaka Belediye Başkanı Cemil Tugay, bir gün atölyemin önünden geçiyordu. Kendisini içeri davet edip çalışmalarımı gösterdim. Çok ilgilendi, geri dönüşüm malzemelerinden yaptığım enstrümanları çok beğendi. Kendisine bunu bir proje şeklinde hazırladığımı anlattım. İnsanların evlerindeki geri dönüşüm malzemelerini değerlendirmesi için bir kurs açma önerisinde bulundum. Başkanımızın desteğiyle Karşıyaka Belediyesi Kent A.Ş. Geri Dönüşüm Enstrümanları atölyesini kurduk. Burada şimdilik üretim yapıyorum. Pandemi nedeniyle geciken kurslarımız çok yakında başlayacak. Kursiyerlerimize geri dönüşüm enstrümanları yapımı ve minyatür enstrüman yapımını öğreteceğiz.
KADIN İSTERSE BAŞARIR
Bundan sonraki hedefiniz ne?
Tüketen değil üreten bir nesil en büyük hayalim. Ufak da olsa bir katkım olursa ne mutlu bana. Tüketimin bu kadar hızlı olduğu bir dönemde, biraz da olsa yavaşlamayı, atmadan önce düşünmek gerektiğini hatırlatmak istiyorum. İnanın yolda yürürken gözüme bir vida çarptığında ya da çöpte atılmış bir ahşap gördüğümde toplamadan duramıyorum. Bir isteğim de kadınların istedikleri zaman her şeyi başarabileceklerini göstermek. Ben hayallerimden hiç vazgeçmedim, onlar da hayallerinden vazgeçmesinler.
