Giriş
Kazdağları yine bir maden arama faaliyetiyle gündemde. Bu defa Çanakkale’nin Ayvacık İlçesi’ne bağlı Arıklı Köyü… Ve bu defa özel bir şirket değil, devletin ilgili kurumu.
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) bir ay kadar önce, 25 Haziran’da Arıklı yakınlarında uranyum ve toryum sondaj çalışmalarına başladı. Köylüler ve bölge halkı tepkili. Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Arıklı Dayanışması’nın “Uranyum İstemiyoruz” başlıklı duyurusu hem süreci özetliyor, hem de bölge insanının tepkisini:“Kazdağları eteklerinde, Ayvacık İlçesi Arıklı Köyü yakınlarında MTA tarafından Toryum-Uranyum sondajlarına başlandı.
Arama sondajının Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu yok. MTA’nın 201701688 nolu arama ruhsatı 3 bin 445 hektar olup Küçükkuyu Beldesi ve Arıklı, Nusratlı, Yeşilyurt, Ahmetçe, Demirciköy, Hüseyinfakı, Kayalar, Sazlı, Kozlu, Büyükhusun, Çaltı, Tartışık, Dibekli, Güzelköy ve Kırca köylerine yakındır.
Arıklı’da 1970’li ve 1980’li yıllarda uranyum sondajları yapıldığı ve bu sondajların Arıklı ve civarına olumsuz etki yaptığı bilinmekte olup bu konuda bilimsel raporlar mevcuttur. Biz köyümüzde, bölgemizde, Ege’nin incisi Küçükkuyu’da, Ayvacık’ta, Kazdağları’nda toryum da, uranyum da aranmasını ve çıkartılmasını istemiyoruz. Daha önce Arıklı köyümüzde 1970’li ve 1980’li yıllarda uranyum arandı.
Sonra kapatıldı. Uzmanlar ve yapılan ölçümlere ilişkin bilimsel raporlar bu sondaj alanında yüksek radyasyon değerlerinin olduğunu söylüyor. Manisa’nın Köprübaşı İlçesi’nde, Söke’nin Kisir Köyü’nde uranyum arama ve işletmesi yapılan yerlerde yüksek radyasyon değerlerinin ölçüldüğünü ve yöre halkının kansere yakalandığını duyuyoruz. Kanser olmak, ölmek istemiyoruz.
Çocuklarımıza temiz bir toprak, hava ve su bırakmak istiyoruz. Bu konuda hazırladığımız dilekçeleri ve suç duyurularını Ayvacık Kaymakamlığımıza ve Cumhuriyet Başsavcılığı’na verdik. Hukuki süreçleri de başlatacağız.
ÇED kararı olmaksızın ve bölge halkına haber verilmeden Arıklı Köyü’nde başlatılan MTA sondajının acilen durdurulmasını ve bölgemizde uranyum aranması ve çıkartılması konusundaki tüm projelerin iptal edilmesini istiyoruz.”
NİJER VE ÖZBEKİSTAN
Yer altı zenginlikleri elbette değerlendirilmeli ama uranyum–toryum konusunda durum şu: Yurt içinde, MTA’nın son yıllarda Yozgat-Nevşehir hattında yaptığı sondajlar var. Önce o bölgeden elde edilen sonuçları bir görseydik mesela.
İnsan sağlığı ve çevre, ülkenin her yerinde aynı derecede gözetilmeli.
Bahsettiğim Orta Anadolu hattı eğer yerleşim alanlarından uzak, doğa, tarih, turizm, tarım vb açılardan risksiz bir bölgeyse, Kazdağları gibi özel bir bölgeden önce o rezerve yönelmek daha doğru bir tercih olmaz mı? Ama asıl öncelik yurt dışı seçeneği olmalı bence...
Aldığım bilgilere göre Türkiye’nin bazı Afrika ülkeleri ve Türki Cumhuriyetlerde satın aldığı maden sahaları bulunuyor. Nijer ve Özbekistan bu ülkelerden sadece ikisi mesela. Nijer, uranyum rezervleri sıralamasında dünyanın 6’ncı ülkesi.
Özbekistan da 14’üncü. (Türkiye, listenin 40’ıncı sırasında.) İhtiyacımız var ve muhakkak uranyum-toryum çıkartmak zorundayız diyen varsa, işe (ama yine insan sağlığını ve çevre gözeterek) Nijer ve Özbekistan’daki sahalarımızdan başlansa nasıl olur?
Bu ülke ve Kazdağları hepimizin ve korumak boynumuzun borcu.
