Giriş
Araştırmalara göre aralarında Instagram ve X (Twitter) hesaplarının da yer aldığı internet trafiğinin yarısını bot hesaplar oluşturuyor. Bunun da yüzde 32’sinin tamamen kötü amaçlı geliştirilen yazılımlar olduğu ifade ediliyor. Peki kitleleri yönlendiren bu bot hesaplar nedir? Nasıl üretiliyor? Bunların iyi huyluları da var mı? Bu tür hesapların amacı nedir? Nasıl anlaşılır? İşte rehber.
Gerçek insanlar yerine yazılımlar tarafından yönetilen bot (sahte-robot) hesaplar, internet trafiğinin yarısına hükmeder hale geldi. Araştırmalara göre bunların yüzde 32’sinin de kötü amaçlı botlar olduğu belirlendi. Bu hesaplar, tıpkı gerçek insanlar gibi sosyal medyada her türlü paylaşım yapabiliyor ve yorum yazabiliyor. Uzmanlara göre bot hesap oranı her yıl ortalama yüzde 5 artıyor.
AMAÇ KAOS OLUŞTURMAK
Bunun altında yatan sebeplerin başında yanlış bilgi yayarak çevrede kaos oluşturmak, siber dolandırıcılık, siber zorbalık, finansal piyasalarda manipülasyon oluşturmak, gerçek gündemi değersizleştirmeye çalışmak, saygın markaların itibarına zarar vermek, sahte bahis sitelerine yönlendirmek, alışveriş sitelerinde kampanyalarda önden sıra tutmak, ürün incelemelerini sabote etmek gibi nedenler geliyor.
İNSANLARI TAKLİT EDİYOR
Kötü amaçlı bot yazılımlarına yönelik çözümler geliştiren BotGuard Başkan Yardımcısı Artur Cyganek, bu tür botların gelişmiş yapıları sayesinde insan davranışını taklit edebilecek kadar sofistike hale geldiğini belirtti. Cyganek, “Kötü botlar, sadece kurumların internet trafiğini engellemekle kalmıyor, aynı zamanda fiyat manipülasyonu, dolandırıcılık ve veri hırsızlığı gibi birçok zararlı faaliyet gerçekleştiriyor veya müşterilerin satın alma kararlarını olumsuz yönde etkileyecek şekilde süreçleri gereksiz zorlaştırıyor” dedi.
E-TİCARETTEN FİNANSA
Artan kötü bot trafiği ve siber saldırıların, özellikle e-ticaret, finans, sağlık, oyun, telekom ve seyahat gibi sektörlerde büyük sorunlara yol açacağına dikkat çeken Cyganek, “Bu sektörlerde veri paylaşımı ve finansal işlemlerin yoğunluğu, botların en çok hedef aldığı alanlar arasında yer alıyor. Kurumlar bu sorunların üstesinden gelmek için yapay zeka tabanlı çözümleri devreye sokacaklar” diye konuştu.
YAZILIMI ÇOK KOLAY
Bot hesapların hızla artması, yapımının çok kolay olmasından kaynaklanıyor. Bot yapmak için özel olarak hazırlanmış yazılımlar var. Bu teknolojiyi kullanarak, tıpkı bir oyun oynamak gibi kolayca bir bot hesabı oluşturabiliyorsunuz. Ayrıca internette bunun için birçok hazır bot şablonu da bulunuyor. Bu şablonları kullanarak, çok kısa sürede bot oluşturabiliyorsunuz. Öte yandan pek çok sosyal medya platformu, geliştiricilere özel kapılar açıyor. Bu kapılar sayesinde, botlar bu platformlara kolayca bağlanabiliyor ve otomatik işlemler yapabiliyor.
NASIL MESAJ ATIYORLAR?
Bot hesaplar, gelişmiş yapay zeka ve doğal dil işleme teknolojileri sayesinde insanların yazım dilini taklit edebiliyor. Bir konuşmanın akışını yöneten algoritmalara sahip. Örneğin, bir soruya cevap verdikten sonra başka bir soru sorabiliyor veya konuyu değiştirebiliyor. Farklı cümle yapıları ve dilbilgisi kuralları hakkında bilgiye sahip oldukları için, daha akıcı ve doğal cümleler kurabiliyorlar. Hatta bazı botlar, duygu analizi yaparak kullanıcının duygularını da anlayabiliyor ve buna göre yanıt verebiliyor.
NEYE GÖRE YAZIYORLAR?
Botlar, önceden belirlenmiş bazı kelime veya ifadeleri ararlar. Örneğin, bir ürünün adını veya bir politikacının ismini içeren bir gönderi gördüğünde otomatik olarak yanıt verebilir. Ayrıca belirli zamanlarda veya belli aralıklarla otomatik olarak mesaj gönderebilirler. Bazı botlar, gerçek kullanıcıların yorumlarına veya mesajlarına yanıt verebilir. Örneğin, bir kullanıcı bir soru sorduğunda, bot otomatik olarak önceden hazırlanmış bir cevapla bunu yanıtlayabilir.
BOT’UN İYİSİ OLUR MU?
Günümüzde hemen her alanda insan hayatını kolaylaştırmak ve verimliliği artırmak için elbette iyi amaçlı botlar da kullanılıyor. Örneğin, hava durumu botu, belirli bir konum için güncel hava durumunu anında verebiliyor. Ya da bir e-ticaret sitesi, müşteri siparişlerini botlar sayesinde otomatik olarak işleyebiliyor. Çevre sorunlarına dikkat çekmek ve çözüm önerileri sunmak için de kullanılabiliyorlar. Kısaca iyi amaçla geliştirilmiş bot hesapları bilgiye erişimi kolaylaştırıyor, toplulukları bir araya getiriyor ve farkındalık yaratabiliyorlar.
KÖTÜ AMAÇLI HESAPLAR NASIL ANLAŞILIR?
Büyük çoğunlukla stok fotoğraflar veya çok genel profil fotoğrafları kullanırlar.
Profil açıklamasında ya hiçbir bilgi yoktur ya da ‘hayatı seviyorum’ gibi aşırı genel ifadeler kullanılır.
Çok sık veya genelde aynı saatlerde paylaşım yaparlar.
Çok kısa bir süre içinde yüzlerce paylaşım yapmış olabilirler. Bu, doğal bir kullanıcı davranışı değildir.
Aynı komut onlarca bot hesaba birden verildiğinden farklı hesaplardan aynı içerikler paylaşırlar.
Belli bir siyasi görüşü veya sosyal konuyu aşırı derecede destekleyebilir veya karşı çıkabilirler.
Takipçilerinin büyük bir kısmı da bot hesaptır.
Sürekli olarak link içeren mesajlar gönderir. Tıklandığında tuzağa düşersiniz.
Genelde tartışma ve kışkırtmaya yönelik mesajlar atarlar.
