Giriş
Hayatımızın olmazsa olmazı haline gelen dijital iletişimde çoğu zaman nezaket kurallarını ciddi ölçüde çiğniyoruz. Fiziksel dünyada asla yapılmayacak görgü kurallarını yok sayıyoruz. Bu da küskünlükleri artırdığı gibi bazen tamiri mümkün olmayan yaralar açabiliyor. Peki nerede, nasıl davranılmalı? İşte Dr. Psikolog Feyza Çelen’in reçetesi.
Geleneksel dünyada olduğu gibi dijital dünyada da yazılı olmayan görgü kuralları var. Fakat milyonlarca kişi bazen istemeden de olsa bunları çiğniyor. Halbuki sanal alemde, karşımızdaki kişinin yüz ifadesini ya da tonlamasını göremediğimiz için, iletişimde daha dikkatli olmak ve saygılı davranmak çok daha önemli hale geliyor. Dijital saygısızlık sorununun gitgide büyüdüğüne dikkat çeken Psikolog Doktor Feyza Çelen, ‘10 Maddede Dijital Görgü Reçetesi’ adlı bir çalışma gerçekleştirdi.
1-Yediklerinizi paylaşmayın: Mekanlarımızı, sevdiğimiz ortamları ya da bulunduğumuz grupları paylaşmak güzel olsa da sofrada ne var? Sorusunun cevabı tabaklarımızda yer almamalı. Yemekten önce veya yemekten sonra yapılan paylaşımlar daha zariftir.
2-Arkadaş onayı alın: Biri ya da birileriyle çekildiğiniz fotoğrafları, videoları ya da konumu paylaşmadan önce ilgili kişilerin de onayını muhakkak alın. Çünkü bazen birileri özel bir anının kamuya paylaşılmasını istemez.
3-E-posta ve mesajlara cevap verin: Çoğu zaman e-postalara, bildirimlere ve kısa mesajlara yanıt verme gereksinimi duymuyoruz. Ancak ne olursa olsun en azından iletiyi gördüğümüzü gösteren bir sembol bile kullanmak önemlidir. E-postaları cevaplandırmak iki günü geçmemeli, mesajlarda ise 24 saat içinde mutlaka bir bilgilendirme yapılmalıdır. Uzun bir bilgilendirme olacaksa da mutlaka not düşmek önemlidir.
MİSAFİRİN YANINDA CEP’LE İLGİLENMEYİN
4-Yanınızda biri varken telefonla ilgilenmeyin: Özellikle bir ziyaretçimiz varken, tam kapasite onunla birlikte olmalıyız. Günlük akış içinde telefonumuzla ilgilenmemiz gerekiyorsa o an izin istemek bir nezakettir. Birisi sizinle vakit geçirirken telefonunuzla meşgul olmak, karşınızdaki kişiye saygısızlık olarak algılanır.
5-Yanınızdaki kişinin yazdıklarını okumayın: Özel hayata saygı duymak, yazacakları hakkında ona dikte vermemek önemlidir. Bu husus çok arkadaşvari ve samimi görünse de kişinin benliğini ele geçirme hissi uyandırdığı için kişi kendini tehdit altında hisseder ve var olan duygusal sürece uzun vadede ciddi zarar verir.
6-Özel günlerde hazır mesaj şablonları kullanmayın: Her insan doğumgünü, mezuniyet, yeni bir bebek ve yeni bir iş gibi kutlama zamanlarında özel olduğunu bilmek ister ve bir başkasının dünyasındaki kendi yerini merak eder. Eğer bu insanı kutlayabilecek yakınlıktaysanız daha özel cümlelerinizi hak ediyor demektir. Özenmeniz, kısa net ve açık mesajlarınız önemlidir. Bayram, kandil gibi genel kutlamalarda ise yine şablondan ziyade kısa bir dilek yazmak daha nezaketli olacaktır.
ÖZEL YAZIŞMALARI ASLA GÖSTERMEYİN
7-Biriyle olan yazışmayı başkasına göstermeyin: Dijital dedikodu, en büyük iletişim hatalarından biridir. Haklılığımızı onaylatmak, doğruluğumuzu savunmak gibi nedenlerle ya da başkalarına ne yaşadığınızı sergilemek isterken kullandığımız bu yöntem, ilişkilerimizi zedeler. Zira her kişinin mesaj ve duygu hanesi özeldir ve saygıyı hak eder. Bu husustaki ifşanız, uzun vadeli güven duygusunu örseler.
8-Polemik yaratmayın: Özellikle grup mesajlaşmalarında bireysel bir hesaplaşmadan dolayı laf sokmak, başkalarının yanında diğerini küçük düşürmek, kışkırtıcı ifadeler kulanmak, özellikle bedensel algılara yönelik sataşmalarda bulunmak, bir mahalle kavgası kaosu yaratmak olayları çözümsüz kılmaktadır.
9-Telefonunu açmayan kişiyi ısrarla aramayın: Telefonunuzu açmayan kişi ortam olarak ya müsait değildir ya da size müsait değildir. Aciliyet bildiren bir mesaj bırakarak, dönüş yapmasını beklemeniz uygundur. Size müsait olmayan kişiyle de durum yoklaması gerektiren bir mesaj sonrası halen cevapsız kalmışsanız, gönül ve zihin rehberinizden çıkma vakti gelmiş demektir.
10-Görüntülü ararken bilgi verin: Görüntülü arama, özel hayatın en önemli unsurlarından biri olup, samimiyet ölçünüze göre seçebileceğiniz bir arama seçeceğidir. Dikkatli kullanılması gerekir. Çünkü beklenmedik bir görüntülü arama, kişinin hazırlıksız yakalanmasına ve rahatsız olmasına neden olabilir.
