Bayar’ın eşi hapishane yollarında öldü

Türkiye’nin 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Kayseri hapishanesindeydi. “Aziz refikam” diye eşi Reşide Hanım’a yazdığı mektuplarda, eşine olan özlemini dile getirmiş ve bazı insanlara verilmek üzere hediyeler istemişti. “Yorulacaksınız ama başka çaremiz de yoktur. Yılbaşında sizi göreceğimden memnuniyet duymaya başladım.

Burada yalnızlık koymaya, fazla tesir yapmaya başladı. Gerçi sabır ve tahammülüm kırılmış değildir. Buranın işkenceden cesaret (ibaret) olsa da haline usulüne alıştık. Sizi yakınımda görürsem mukavemetim artacak, tesellim daha kuvvetli olacaktır.” (19 Aralık 1962) Reşide Bayar, yargılamaların yapıldığı Yassıada’ya hiç gitmemişti.

Orada yaşanan kanunsuzluğu, hukuksuzluğu ve acımasızlığı görmek istemedi. Kayseri’ye iki kez gidebilmişti. Çünkü sağlığının bu stresi kaldıramayacağını doktorlar söylemişlerdi. Celal Bayar’ın idam cezasına çarptırıldığı gece, ailecek haberleri radyodan duymuşlardı.

Kararı sessizce dinleyen Reşide Hanım günlerce odasına kapanmış, kimselerle konuşmamıştı. 27 Mayıs gecesi Adnan Menderes gezideydi. Eşi Berin Menderes Çankaya Köşkü’ne sığınmıştı. Askerler o sabah Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ı tutuklamış, Harp Okulu’na götürmüşlerdi. Reşide Bayar ve Berin Menderes bir odaya kapıtılarak denetim altına alınmışlardı.

Daha sonra Çeşme’ye sürgüne gönderilen Bayar Ailesi’ni kontrol altında tutmak amacıyla bir teğmen, bir başçavuş ve 18 er görevlendirilmişti. 4.5 aylık sürgün 14 Ekim 1960’ta sona ermiş, aile Yassıada duruşmaları başlamadan İstanbul’a dönmüştü. Yassıada’da mektuplar 50 kelimeyle sınırlandırılmıştı. Ağır baskılar Celal Bayar’ı öylesine zorlamıştı ki, çözümü intihar girişiminde bulmuştu... Reşide Hanım haberi gazetelerden okuyunca kriz geçirdi.

Kayseri yollarında ölüm

Kalp ve tansiyon rahatsızlığı çekiyordu... Kayseri’ye gitmesini doktorlar istemiyorlardı... Buna rağmen gitti. Ve Celal Bayar’ın yazdığı son mektupları okuyamadı. Çünkü Reşide Bayar, Kayseri’ye gitmek üzere bindiği yataklı trende Ankara’ya ulaşmadan kalp krizi geçirerek hayata veda etti. (24 Aralık 1962) Celal Bey’le Reşide Hanım’ın bu üçüncü görüşmesi olacaktı ve trende yanında kız kardeşi Zefire Hanım da vardı.

Eşinin ölümü, Kayseri’de tutuklu olan Celal Bayar’a aynı gün bildirildi. Celal Bey önce titredi ve sonra gözlerinden yaşlar geldi. Reşide Hanım’ın cenazesi, Ankara’da Hacı Bayram Camii’nde kılınan namazın ardından, büyük bir kalabalık tarafından eller üstünde taşındı.

Cebeci Mezarlığı’nda kayınvalidesi Emine Hanım’ın yanında toprağa verildi. Bu ülkenin Milli Mücadele kahramanlarından, Atatürk'ün son Başbakanı, üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın eşi Reşide Hanım klasik tabiriyle hapishane kapılarında can verdi. Aralık ayında tam 56 yıl önce...