Giriş
Osmaniye, Düziçi, Adıyaman ve Kahramanmaraş Devlet Hastaneleri felaketten hiçbir hasar almadılar.
Elbistan Devlet Hastanesi’nin yapımında 580, Dörtyol Devlet Hastanesi'nde 340, Battalgazi Devlet Hastanesi’nde 222 ve Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi’nde 254 adet izolatör kullanılmıştı.
Yer yerinden oynarken bu hastanelerde ameliyatlar devam etmişti.
Tarihimizin en ağır depremlerinden birisinde bu binalar “izolatör” sistemi sayesinde yıkılmamıştı, tahrip olmamıştı.
Depreme dayanıklı nitelikli yapıdan bizim anladığımız doğru malzeme kullanılması ve doğru mühendislik hizmeti yapılmasıydı. Bunları yeterli sanıyorduk.
İzolatör çözümünü yeni duydum. Bu alanda üretim yapan bir firmanın Yönetim Kurulu Üyesi Burak Öztimur anlattı: “Nüfusunun yüzde 70’i deprem bölgesinde yaşayan ve sanayisinin ise yüzde 90’ı deprem riski altında olan ülkemiz maalesef her gün deprem gerçeğiyle iç içe yaşamaktadır. Arsan firması olarak Türkiye’de Deprem Mühendisliği alanında çalışıyoruz. Aynı zamanda ülkemizde deprem farkındalığını artırmak amaçlı aktiviteler yürüten Deprem İzolasyon Derneği kurucu üyesiyiz.
10 kat ve altındaki yapılarda Kurşun Çekirdekli Sismik İzolatör (LRB) ile sismik izolasyon sağlanması mümkündür.
Bahsettiğim üzere izolatörlü bina tasarımı projeci firmaların ve izolatör üreticilerinin ortak çalışmasıyla mümkündür. Türkiye’de konusunda uzman ve yetkin deprem çözümleri üreten proje firmalarıyla ortak çalışmalar yürütüyoruz.
Yeni inşaatlar için deprem izolatörü maliyeti yaklaşık olarak inşaat maliyetinin yüzde 8 ile yüzde 10’u arasında ön görülebilir. Bu durum izolatörün yerleştirilebileceği bodrum veya otopark katının olması durumunda geçerlidir."
Eski binalara da yapılabilir mi?
Mevcut binalarda sonradan kullanmak mümkündür. Ancak mevcut binalarda kullanmak için özel ve zahmetli teknikler uygulamak gerekmektedir. İzolatörlerin büyük depremler sonrasında kontrollerinin yapılarak gerekiyorsa değiştirilebilmesi için yeterli boyutlarda çalışma alanı ve yalıtım birimlerine geçiş alanı bırakılmalıdır. Bu da otopark veya başka amaçla kullanılan bodrum katlarda mümkün olabilmektedir.
Mevcut binalarda sismik izolasyon uygulaması yapmak için bina krikolarla kaldırılarak askıya alınır. Kolonların düşey yükleri askı sistemine aktarılır. İzolatör yerleştirmek için kolonların belirli yükseklikteki kısmı kesilerek çıkarılır. İzolatör yerleştirilir, alt-üst bağlantı plakalarının montajı gerçekleştirilir. İzolatör altında kalacak kolon ve temel sistemi yeterli dayanıma sahip olmalıdır. İzolasyonlu bina altyapısında gerekli dayanımı sağlamak için genellikle izolatör altında kalacak kolonları güçlendirerek ebatları genişletilir.
Sismik izolasyon uygulaması için bu binalar bitişik nizamda bulunmamalıdır. Genellikle 2000 yılı ve sonrasında yapılan 10 kat ve altındaki binalarda uygulanabilir. Uygulama yapılacağı süre boyunca binada ikamet edilmemelidir.
Türkiye olarak unutmamalıyız ki: “Deprem öldürmez, bina öldürür.”
Bir haftadır televizyon yayınlarında en pahalı sistemin depremin geleceğini bile bile çürük binalar yapmak, daha sonra hayat kaybetmek ve enkaz kaldırmak olduğu, en ucuz yöntemin ise sağlam bina üretmek olduğu vurgulanıyor.
