Giriş
Kalp-Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ersan Özbudak, varisin önemli belirtilerini, teşhis ve tedavi yöntemlerini anlatıyor...
BELİRTİ 1: AĞRI
Bacaklarda, bazen bütün bacak hattı boyunca uzanan, daha çok iç bölgeleri tutan bir ağrı olur. Ağrı zonklama tarzında veya ince bir sızı şeklinde de olabilir. Bacak ağrısı özellikle akşama doğru belirginleşir.
BELİRTİ 2: BACAKTA AĞIRLIK HİSSİ
Hastalar genellikle bacağında ağırlık hissinden yakınır. Bazen bu durumu ‘Ayağımın üzerinde sanki kum torbası taşıyorum’ diye ifade ederler.
BELİRTİ 3: YOĞUN KRAMPLAR
Uykudan uyandıran, ayağı germeyle başlayan kramplar da varis işareti olabilir. Kramp tek bacakta olabildiği gibi her iki bacağı da tutabilir. Ortak belirtileri nedeniyle bazen huzursuz bacak sendromuyla karıştırılır. Kişi gece uyuyamaz, ayağını nereye koyacağını bilemez.
BELİRTİ 4: KASIK AĞRILARI
Toplardamarlarımızın içinde kapakçıklar vardır. Bu sayede toplardamarlar, kanı kalbe götürürken kan geri kaçmaz. Kişi eğer çok ayakta kalırsa veya genetik olarak damarları genişlemeye yatkınsa bu kapakçıklar bozulmaya başlar. Bir süre sonra da kan, bir miktar geriye doğru kaçar. Bu durum venöz yetmezlik olarak adlandırılır. İşte varisler kaçaklar sonrasında gelişir. Eğer kasık bölgesinde venöz yetmezlik derecesi çok fazlaysa özellikle adet döneminde sancılı kasık ağrıları olabilir. Hasta bu nedenle oturup kalkarken bile hareket zorluğu yaşar.
BELİRTİ 5: KAŞINTILAR
Genellikle ayak çevresinde yoğunlaşır. Doktora önemli başvuru nedenlerinden biridir.
BELİRTİ 6: ÇEKME HİSSİ
Bacakta damar hattı boyunca çekme hissi olabilir. Hastalar ‘Sanki içeriden bir şey çekiyor, bacağım geriliyor’ şeklinde durumu tarif eder.
BELİRTİ 7: BACAKTA YANMA HİSSİ
Özellikle diz altında belirgindir. Yazın yanma hissi daha fazladır, ayakları soğuk suyla yıkamak kişiyi rahatlatır.
TAHMİNEN 7 MİLYON KİŞİDE VARİS VAR
Türkiye’de yaklaşık 7 milyon kişide değişik derecelerde varis olduğu tahmin ediliyor. 20 yaş üzeri her iki kadından birinde rahatlıkla varis vardır diyebiliriz. Varis bu kadar sık görülmesine karşın hastalar genellikle ileri aşamalarda doktora başvuruyor.
MUTLAKA TEDAVİ EDİLMELİ Mİ?
Varis ıstırap verici bir sorun olduğu için mutlaka tedavi edilmeli. Tedavisiz kaldığında varisler giderek ilerliyor. “Tedaviye rağmen varisler çıkmaya devam eder mi?” sorusuyla sık karşılaşıyoruz. Evet, nasıl yüzünüzde kırışıklıklar oluyor, dişleriniz çürüyor, dizleriniz aşınıyorsa varisler de hayatınız boyunca devam edecek. Özellikle de hamilelik döneminde varisler çok daha yüksek seviyeye ulaşabilir. Bu nedenle mutlaka tedavi olmak ve önlem almak gerekir.
NASIL TEŞHİS EDİLİYOR?
İlk aşamada hastanın şikayetleri dinleniyor. Özgeçmişinde ve aile geçmişinde varisle ilgili bulguların olması önem arz ediyor. İyi bir muayene çoğu hastada varisin seviyesini ve nedenini aşağı yukarı ortaya çıkarıyor. Ama durumu netleştirmek için dopler ultrason dediğimiz tetkik gerekiyor. Doplerde hem damarların çapını, hem genişleme miktarını, hem de kaçak süresini değerlendiriyoruz. Muayene ve dopler ultrasonla yüzde 99’a yakın doğrulukla teşhis konuyor.
LAZER Mİ AMELİYAT MI?
Teşhisten sonra uygulanan tedaviye karar veriliyor. Tedavi kozmetik amaçlı mı olacak yoksa hastayı ameliyat mı edeceğiz veya varis çorabı yeterli mi olacak? Bu soruların yanıtında belirleyici olan, dopler ultrasonun sonuçları. Eğer ultrasonda hastanın toplardamarlarında ileri derecede kaçak tespit ettiysek, yani damarın çapı uzun toplardamarda 5.5 milim, kısa toplardamarda 4 milim üzerindeyse ameliyat gündeme geliyor. Kan kaçağı bu seviyelerin altındaysa, yani hastanın orta dereceli bir venöz yetmezliği varsa ilerlemenin önüne geçmek için hastaya medikal tedavi ve çorap tedavisi başlıyoruz. Eğer dışarıdan görünen toplardamarlar hastayı estetik görünüm açısından rahatsız ediyorsa üç tedavi seçeneği gündeme geliyor. Bir, iğne tedavisi; iki, cildin dışından uygulanan lazer; üç, yine cildin dışından yapılan radyofrekans. Üç seçenekten hangisinin daha uygun olduğu, hastanın damar çapına göre belirleniyor. 1 milimin altındaki çok ince damarlarda genelde lazer veya radyofrekans yapılıyor. Daha büyük varislerde ise iğne tedavisi gündeme geliyor
