Giriş
Bel bölgesine sıcak su torbası koymak, dizlere buz uygulaması yapmak, bilgisayar ekranını göz hizasına kaldırmak, yatak seçimine dikkat etmek... Bu tür önlemlerle ağrıyı azaltabilir, ağrının oluşmasını engelleyebilirsiniz. Istanbul Tıp Fakültesi’nden Fizik Tedavi Rehabilitasyon ve Ağrı Uzmanı Prof. Dr. Demirhan Dıraçoğlu anlatıyor.
AĞRIYI AZALTMAK IÇIN SICAK MI YOKSA SOĞUK UYGULAMA MI YAPILMALI?
Ani bir hareket nedeniyle kalça, diz, ayak-el bileği, omuz-dirsek gibi bölgelerde ağrı ortaya çıkarsa soğuk uygulamalar yararlı olabilir. Aynı zamanda kan akımını kolaylaştırmak için o bölgeyi yukarı kaldırmak gerekir. Örneğin ayak bileği ya da diz altına yastık koymak soğuk uygulamasıyla birlikte çok faydalıdır. Boyun ve belde vücudumuz ani hareket yapmaya izin vermez. Bu bölgelerde ağrıyı başlatan ani hareket değil, altta yatan kas spazmıdır. Bu durumda sıcak uygulama yapılabilir. Örneğin sıcak su torbası koymak ağrıyı hafifletebilir. Ama bundan da önemlisi bu bölgeyi çok fazla hareket ettirmeden dinlendirmektir.
BAŞKA NELER YAPILABİLİR?
Bilgisayar başında çok uzun duranlar duruşuna dikkat etmeli. Mesela bilgisayar ekranını biraz yükseltelim. Eğer aşağıdaysa mecburen aşağıya bakmak zorunda kalıyoruz. Yüksekte olduğu zaman ister istemez başımız geriye gidiyor. Bilgisayar ekranı biraz göz hizasında olmalı. Hatta çok hafif göz hizasından biraz yüksekte olabilir.
Bilgisayar karşısında otururken mutlaka bel yastığı kullanın. Bu boynumuzu korumak için de önemli çünkü belimiz ve boynumuz bir bütün. Eğer beli uygun bir pozisyona getirirsek boyun da buna adapte olarak uygun bir pozisyona gelebilir. Dolayısıyla hiç bel ağrımız olmasa bile belimizi desteklemeliyiz.
ISLAK SAÇLA UYUMAYIN
Otururken baş ve omuzlarınızı geriye alın. Mümkünse ergonomik sandalye kullanın. Ayaklarınızın altına yükseltici koyun. Dizler ve kalçanın 90 derece olmasına dikkat edin. Özellikle boyun ağrılarında ıslak saçla dışarı çıkmayın. Islak saçla uyumayın. Klima altında çok uzun süre kalmayın. Kaykılarak ya da yana dönerek oturmayın. Kaykılarak oturarak rahat ettiğimizi sanıyoruz ama aslında vücut için hiç de rahat bir pozisyon değil. Vücudunuz bir tarafa dönük şekilde bilgisayarda çalışmayın. Vücudunuz bilgisayarla aynı yönde olmalı. Bu, araba kullanırken de televizyon seyrederken de böyle olmalı. Yatakta uzanarak kitap okuma alışkanlığı tehlikeli olabilir. Arkadan mutlaka sert birkaç yastıkla boynunuzu destekleyin.
YATAK, YASTIK SEÇİMİ ÖNEMLİ Mİ?
Yeni visko yatak ve yastıklar var. Eğer omurga eğriliği gibi bir probleminiz yoksa o zaman orta sertten biraz daha yumuşağa doğru olan yatakları tercih etmek lazım. Eskiden bel ağrısı için sert yataklar önerilirdi ama artık önermiyoruz. Yattığınızda yatağınızın hafif çökmesi gerekiyor. Ama bu çok fazla olmamalı. Bu sefer skolyozu (omurga eğriliği) artırabilir. Orta sert ile yumuşak arası bir yatak en ideali. Yastık seçiminde ise bir tarafı büyük diğer tarafı daha küçük olan visko yastıkları öneriyorum. Yastık çok yumuşak olmamalı. Örneğin kuş tüyü yastıklar çok sağlıklı değil. Yün yastık kullanılabilir. Ama en önemlisi yattığınız zaman omzunuzun yastığın üstünde olmaması lazım. Bu çok önemli. Yastık boynunuzu desteklemeli.
YATIŞ POZİSYONUNA DİKKAT!
Bel ve boyun için sağlıklı olmadığı için yüzüstü yatmayı pek önermiyoruz. Sırt üstü ara sıra olabilir ama en iyi yatış yan yatıştır. Diz ve bacaklarımızı hafifçe karnımıza çekerek hatta dizlerimizin arasına bir yastık koyarak yatmalıyız.
EGZERSİZLER NASIL OLMALI?
Bel ve boyun ağrınız varsa fizik tedavi uzmanının verdiği egzersizleri düzenli yapın. Ağrıyı önlemek için özellikle bilgisayar başında çalışırken 20 dakikada bir ayağa kalkıp 3 dakika yürüyün. Bu sırada omuzlarınızı geriye doğru küçük daireler şeklinde hareket ettirin. Başınızı hafifçe sağa sola çevirin. Bazen kendimizi kaptırıp bilgisayar başında uzun saatler çalışabiliyoruz. Bunu önlemek için 20 dakikada bir uyarı yapan hatırlatıcı bazı bilgisayar programlarından yararlanabilirsiniz.
