Giriş
Ameliyat gerektiren çok küçük bir grup dışında bel ağrılarının tamamı fizik tedaviyle gideriliyor. Fizik tedavi sonunda hareket kısıtlılığı ortadan kalkıyor, kişi yeniden egzersiz yapabilir hale geliyor.
İstanbul Tıp Fakültesi’nden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ve Ağrı Uzmanı Prof. Dr. Demirhan Dıraçoğlu anlatıyor:
BEL AĞRILARINDA FİZİK TEDAVİ UYGULAMALARI NELER?
Elimizde pek çok yöntem var. Elektrik tedavisi, traksiyon (çekme) tedavisi, lazer, magnetik alan, ultrason, derin ve yüzeyel ısıtıcılar gibi. Fizik tedavi bazı egzersizleri de kapsar. Hangisinin kullanılacağına hastanın durumuna göre karar verilir. Bir bel fıtığı hastasını ele alalım. Diyelim ki hastanın sinire bası, sinir sıkışıklığı var. Elektroterapi, infraruj gibi değişik yöntemlerle o bölgedeki basıncı fiziksel olarak azaltmaya çalışırız.
FİZİK TEDAVİ HANGİ DURUMLARDA KULLANILİR?
Bel ağrılarında ameliyat uygulanan hastalar çok sınırlıdır. Bunun dışında kalan bel ağrılarının tamamında fizik tedavi kullanılabilir. Özellikle yan etkileri nedeniyle ilaç kullanamayan hastalarda çok güvenli. Fizik tedavinin hemen hemen yan etkisi yok gibi. Hem hastanın ağrısını azaltır, kaslarını güçlendirir, daha iyi egzersiz yapmasını sağlar, hem de o bölgenin kanlanmasını artırarak iyileşmeyi hızlandırır.
FİZİK TEDAVİNİN İYİLEŞTİRİCI ETKİSİ VAR MI?
Evet, yalnızca ağrıyı ortadan kaldırmıyor aynı zamanda sorunlu bölgeyi tedavi de ediyor. En önemli etkisi dokuların kanlanmasını artırmak ve hastanın daha kolay egzersiz yapmasını sağlamak. Çağımızın en önemli ilacı egzersiz. Eklemlere binen yükün azaltılması, ağrının giderilmesi, serotonin dediğimiz mutluluk hormonunun salgılanması, kalp fonksiyonlarının artırılması gibi sayısız yararlı etkisi var. Ama ağrı nedeniyle herkes egzersiz yapamıyor. İşte fizik tedavi, hastaların daha kolay egzersiz yapmasını sağlayarak hayat kalitesini artırmaya çok önemli katkıda bulunuyor.
KAÇ SEANS SÜRÜYOR?
En az 10 seans sürmeli. Bazen 30 seansa kadar uzayabilir.
AĞRI VARKEN EGZERSIZ YAPMAK DOĞRU MU?
Eğer yaptığınız egzersiz ağrınızı artırıyorsa orada bir problem var demektir. Egzersizi devam ettirmek doğru değil. Ama mesela donuk omuz sorununu ele alalım... Bu hastalıkta kişinin omuz hareketleri çok kısıtlanıyor, hasta kolunu kaldırıp indiremez hale geliyor. Biz bu hastaları fizik tedaviye aldığımız zaman önce sıcak uygulamalar, elektrik tedavileri, infraruj, ultrason gibi uygulamalar ardından da germe yaparız. Germe sırasında biraz ağrı olabilir. Bu ağrı egzersizi durdurmaya engel değil. Ama dayanılmaz ağrı oluyorsa hareket yapılmamalı. Bu noktada da ağrıyı kesecek manuel terapi, enjeksiyon gibi bazı yöntemlerden yararlanırız.
BEL FITIĞINDA AMELİYAT NE ZAMAN GEREKLİ?
Ameliyat gerektiren durumları kabaca üç grupta toplayabiliriz. İlki, hastanın idrarını ve büyük abdestini tutamama halidir. Hasta bu durumda vakit kaybetmeden ameliyat olmalı. İkincisi, ayakta ilerleyici kas gücü kaybı olmasıdır ki kişi ayağını ve parmaklarını kaldıramaz. Üçüncüsü, bacaklarda birdenbire oluşan tamamen his kaybı durumudur.
FİZİK TEDAVİNİN YARAR SAĞLADIĞI AĞRILAR
Bel fıtığı ağrıları
Boyun fıtığı ağrıları
Kireçlenme (osteoartrit) ağrısı
Romatizmal ağrılar
Kas ağrıları
Fibromiyalji
Omuz ve dirsek ağrıları
Diz ve ayak bileği ağrıları
Tendinitler
Bursitler
Spor yaralanmaları
KOŞMAYIN DÜZ YOLDA YÜRÜYÜN
Bel, diz ve kalça eklemlerinin yıpranmaması için özellikle50’li yaşlardan sonra koşu yerine yürüyüş öneriyoruz. Yürürken tempolu ama yanınızdaki kişiyle konuşurken soluğunuz kesilmeyecek hızda yürüyün. Nefes nefese kalıyorsanız fazla hızlı gidiyorsunuz demektir. Ağrılı dönem geçtikten sonra bel kaslarınızı güçlendirmek için yürüyüşe başlayabilirsiniz. Fakat engebeli arazide değil, düz zeminde yürüyün. Merdiven çıkmanız ya da engebeli arazide yürümeniz gerekiyorsa daha yavaş hareket edin. En ideali fizik tedavi uzmanının verdiği bel kasları egzersizlerini öğrenip uygulamaktır. Su içinde egzersiz de bel için çok faydalıdır.
