Burun tıkanıklığı yapan 10 sebep

Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Aytuğ Altundağ anlatıyor

1-Deviasyon Deviasyon, burun kemiği ya da kıkırdak eğriliği anlamına gelir. En önemli nedeni genetik faktörler yani anne ya da babasında deviasyon olanlarda rastlanma ihtimali yüksek. İkinci neden normal doğum sırasında burnun travmaya maruz kalması. Bir de burna gelen darbeler, yüksekten düşmek, çocukların koşarken kafa kafaya çarpışması gibi nedenler burun kemiği ve kıkırdağında eğrilik oluşturabilir. Deviasyon tıkanıklık dışında burun kuruluğu da yapabilir. Burun kemiğindeki eğrilik ileri derecedeyse tek taraflı koku kaybı olur. Ağzı açık uyuma veya horlama şikayeti yapabilir. Deviasyon 25-30 dakika süren kapalı ameliyatlarla düzeltilir. Burun içindeki eğri kıkırdak ve kemikler kesilip çıkarılarak burun düz hale getirilir ve hastanın nefes alması sağlanır.

2- Burun etleri Burnun girişinde, burnun arkasına doğru uzanan sağlı sollu yerleşmiş etler bulunur. Alerji, soğuk hava, mevsim değişiklikleri, burun kuruluğu, iltihap gibi nedenlerle burun etleri şişer ve tıkanıklığa neden olur. Bu durumda burun etlerini küçültmek gerekir. Eskiden burun etleri tamamen kesilip çıkarıldı. Burun kuruluğu şikayetine neden olduğu anlaşılınca artık burun etleri kesilmek yerine küçültülüyor. Bunun için de radyofrekans, lazer gibi yöntemlerden yararlanılıyor.

3-Enfeksiyonlar Kış aylarında nezle ve grip aniden gelişen burun tıkanıklığının en önemli sebebidir. Genellikle 5-7 gün içinde ortadan kalkar. Fakat enfeksiyonların ardından sinüslerin boşalmasını engelleyecek tıkanıklıklar oluşmuşsa araya sinüzit girer ve uzun süreli bir iltihap başlar. Enfeksiyonlara bağlı burun tıkanıklığı, burun açıcı spreyler, burun yıkama solüsyonları ve burun etlerini küçültücü ilaçlarla çözülür.

4-Sinüzit Alerjiler, enfeksiyonlar, burun kemiğindeki eğrilikler, burun etlerindeki şişlikler sinüzit gelişimine zemin hazırlar. Bağışıklık sisteminin çökmesi, kanser, mantar enfeksiyonları gibi nedenlerle de sinüzit oluşabilir. Sinüzitteki burun tıkanıklığı, iltihaplanan sinüse göre farklılık gösterir. Alın sinüsleri tıkanmışsa tıkanıklığa şiddetli baş ağrıları eşlik eder. Yanak sinüslerinde tıkanıklık varsa çok yoğun geniz akıntısı ve seste değişiklikler olur, ses daha boğuk çıkar. Kafa sinüslerinde iltihap varsa tansiyonu taklit eden, enseye vuran baş ağrısı olur. Göz çevresinde bir sinüzit olduğunda migreni taklit eden, göz çevresini de tutan ağrılar olur. 3 haftadan kısa süren sinüzitler ilaç tedavisiyle genellikle iyileşir. 3 aydan uzun süren sinüzitler ise genellikle ilaç tedavisine dirençlidir ve sinüslerin içinin boşaltılması gerekir. Bunun için endoskopik sinüs cerrahisi ya da balon yöntemi kullanılır.

5-Alerjik rinit Saman nezlesi diye de bilinir. Polenlere veya toza bağlı oluşabilir. Bu tür alerjenler burna temas ettiğinde burun etleri şişerek alerjenlere cevap verir. Daha sonra burun tıkanıklığı olur. Alerji testi yapıp hastanın neye karşı alerjisinin olduğunu tespit etmek, sonrasında alerjenlerden uzak durmak ve alerji ilaçları kullanmak gerekir.

6-Vazomotor rinit Hastanın burnunda alerjik bir salgı görülür, akıntılar tespit edilir fakat alerji testlerinde herhangi bir sorun saptanmaz. Burun tıkanıklığına neden olan bu sorunun tedavisi de alerji ilaçlarıyla yapılır.

7- Burun polipleri Alerji ya da enfeksiyon sonrasında burnun içinde üzüm salkımı şeklinde oluşan dokulara polip denir. Burun tıkanıklığı yapan nedenlerin başında gelir. Tedavisi ameliyatla poliplerin temizlenmesidir. Burun içindeki tek taraflı polipler kansere işaret edebileceğinden mutlaka biyopsi ile incelenmeli.

8-Tümörler Tek taraflı burun tıkanıklığında mutlaka detaylı endoskopik muayene, gerekirse bir burun sinüs filmi çekmek gerekir. Çünkü burun içi tümörün habercisi olabilir. Bazen burundan tek taraflı kanlı akıntı gelir. Bu da alarm işaretidir. Özellikle orman ve kereste işiyle uğraşanlarda, marangozlarda veya boya gibi toksik maddeye maruz kalanlarda, kimyasal ortamlarda çok kalanlarda burun ve sinüs kanserleri daha çok görülür. Bunun da tedavisi cerrahi, radyoterapi ve kemoterapidir.

9-Geniz eti Çocuklardaki burun tıkanıklığının en sık nedenidir. Geniz eti çocukları 1 yaşına kadar enfeksiyonlardan koruyan bir lenf dokusudur. 1 yaşından sonra zamanla küçülmesi gerekir. Küçülmediğinde alerjiye, enfeksiyonlara yatkınlığı artırır, çocuğun burnundan nefes almasını engeller. Özellikle ağzı açık uyuyan, horlayan, sık hastalanan çocuklarda geniz eti akla gelmeli. Tedavisi 2 yaşından sonra ameliyatla geniz etinin alınmasıdır.

10- DİĞER NEDENLER

• Hamilelikte hormonal değişime bağlı olarak burun etleri şişer ve burun tıkanıklığı olur.
• Sigara içmek ve maruz kalmak burun etlerini şişirir ve tıkanıklık yapar. Özellikle nargile kafelerde sık oturanlarda burun tıkanıklığı sık görülür.
• Çocuklarda tek taraflı burun tıkanıklığında burunda pil, oyun hamuru gibi yabancı cisim akla gelmeli. En önemli belirtisi, tek taraflı kötü kokulu burun akıntısıdır. Yabancı cisim burunda uzun süre kalırsa burun kıkırdağında delinmelere yol açabilir. Çocuk endoskopik muayeneye alınır ve yabancı cisim çıkarılır.
• Kötü yapılan burun ameliyatları burun içinde yapışıklıklara yol açarak burun tıkanıklığı yapabilir. Yine estetik ameliyatlarda burun çok küçültülmüşse burun tıkanıklığı ortaya çıkabilir. Hasta ameliyat sonrasında dış görünüşü güzel ama nefes alma fonksiyonu azalmış bir burna sahip olur.
• Özellikle yaşlılarda yemek yeme esnasında burun tıkanıklığı özel bir hastalığa işarete eder. Yemek yerken burun içinde salgı yapan bezlerin salgı üretmesi burun tıkanıklığına neden olur. Bazı tansiyon ilaçları, mantar ilaçları, doğum kontrol hapları burun tıkanıklığı nedeni olabilir.