Giriş
Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Saide Aytekin anlatıyor.
NORMAL TANSİYON DEĞERLERİ KAÇTIR?
Hipertansiyon atardamarların içerisinde basınç artışı demektir. Bugünkü bilgilerimiz ışığında her yaşta 130/80 mmHg ve altı normal tansiyon anlamına gelir.
SEKONDER (İKİNCİL) HİPERTANSİYON NEDİR?
Nadir görülen bir tansiyon (yüzde 5) türüdür. Yüksek tansiyona başka bir hastalığın yol açmasını ifade eder. En sık şu hastalıklar hipertansiyona neden olur:
- Kalp ve damar hastalıkları,
- Aşırı şişmanlık,
- Şeker hastalığı,
- Uyku apnesi sendromu,
- Böbrek hastalıkları (böbrek yetersizliği, böbrek taşları, böbrek damarlarında daralmalar, böbrek tümörleri, böbrek üstü bezinin hastalıkları gibi),
- Nörolojik hastalıklar (beyin tümörleri, fazla su tuz tutulumu yapan hastalıklar vb.),
- Hormonal hastalıklar (hipotiroidi, hipertiroidi, böbreküstü bezlerinin fazla çalışması, hashimato hastalığı gibi).
SEKONDER HİPERTANSİYON NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavide öncelik hastanın gerçek hastalığının tedavisidir. Geçici bir süre de olsa tansiyon ilaçları verilerek tansiyon hastalığının bir soruna sebep olması önlenmeye çalışır. Ancak altta yatan gerçek sebep tespit edilerek onun tedavisinin yapılması veya gerekiyorsa ameliyatının yapılmasıyla sorun çözülür.
UYKU APNE SENDROMU TANSİYONU NASIL YÜKSELTİYOR?
Uyku apnesi sendromu, çok yüksek horlama sırasında nefesin kısa sürelerle kesilmesidir. Çoğunlukla aşırı şişmanlık ya da boğaz ve soluk yolundaki bazı anormallikler sonucu ortaya çıkar. Nefes kesilmeleri kalp ve damarlar üzerindeki baskıyı artırır, bu da tansiyon yüksekliği ile sonuçlanır. Uyku apnesi tedavi edilmediğinde damarlarda aşırı basınca yol açarak kontrol altına alınmayan yüksek tansiyon, kalp krizi ve felce neden olabilir.
BAZEN YALNIZCA DOKTOR GÖRÜNCE YÜKSELİR
Beyaz önlük hipertansiyonu genellikle, hastane ve doktor konusunda hassasiyeti olan kişilerin bu ortamlara girdikleri zaman tansiyonlarının olması gereken sınırın üzerine çıkmasıdır.
Bu kişilerin tansiyon değerleri kendi ortamlarında çoğunlukla normal veya normale yakın seyreder.
Yakın zamana kadar beyaz gömlek hipertansiyonunun olumsuz sonuçlara yol açmadığı, daha fazla incelemeye ve tedaviye gerek olmadığı kabul edilirdi. Yeni araştırmalar, bu varsayımın hatalı olabileceğini gösteriyor.
FELÇ RİSKİ DAHA YÜKSEK
Çeşitli çalışmalarda beyaz gömlek tansiyonu olanlar ile tansiyonu sık sık yüksek bulunanlar 8 yıl boyunca takip edilmiş. İki grup arasında inme riski benzer bulunmuş. Yani doktoru görünce tansiyonu çıkan kişilerde uzun vadede inme görülme oranı, tansiyonu normal olanlardan çok daha fazla çıkmış. Bu nedenle beyaz önlük tansiyonu olanların da yakından izlenmesini öneriyoruz. Bu kişiler özellikle üst koldan tansiyon ölçen dijital tansiyon aletleriyle evde tansiyonlarını takip etmeli.
Gün boyu kan basıncının ölçülmesi, gerçekte yüksek tansiyon problemi olup olmadığının anlaşılmasında çok yararlıdır. Ayrıca hastanede takılan, 24 saat hastanın tansiyonunu ölçen (tansiyon holteri) cihazlarla da incelenmeleri tanıyı açığa çıkarır.
MASKE TAKABİLİR
MASKELİ HİPERTANSİYON NEDİR?
Tansiyonun muayenede normal; evde, işte veya 24 saat izleme sırasında yapılan ölçümlerde ise anormal çıkmasıdır. Araştırmacılar, maskeli hipertansiyonun nedeninin tam olarak bilinmediğini söylüyor. Ortaya atılan görüşlerden birine göre, maskeli hipertansiyonun sebebi, hastanın kendini doktor ya da hastane ortamında güvende hissetmesine bağlı olabilir. Ancak bu görüş kesin değil.
KİMLERDE SIK GÖRÜLÜR?
Yaşla beraber maskeli hipertansiyon riski artıyor. Erkeklerde daha sık görülüyor. Bazı çalışmalar bunu aşırı kiloyla ve sigarayla da ilişkilendiriyor.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Maskeli hipertansiyonda asıl tartışma tedavi konusundadır. Kan basıncı değerleri ile kalp-damar hastalıklarına yakalanma riski arasında doğrudan bir ilişki var. Bu nedenle ‘Tedaviye daha erken başlansın mı başlanmasın mı?’ tartışmaları gündemde. Maskeli hipertansiyonda organ hasarı riski daha yüksek. Yapılan çalışmalar, daha düşük kan basıncı düzeylerinde bile ilaç tedavisine başlanması gerekliliğini gösteriyor. Tüm tansiyon tiplerinde olduğu gibi maskeli tansiyonda da kilo kaybı, tuz kısıtlanması, egzersiz programları planlanmalı, 24 saatlik ölçümlerle tanı kesinleştirilerek tedavi verilmeli.
