Giriş
Fibromiyalji sendromu yaygın vücut ağrıları ve yorgunlukla seyreden bir sorun. Kan tahlilleri ve görüntüleme yöntemleri normal çıktığı için hastalar genellikle ‘hastalık hastası’ olarak etiketleniyor. Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Hamuryudan detayları anlatıyor.
FİBROMİYALJİ SENDROMU NEDİR?
Romatizmal hastalıklardan biri olan fibromiyalji zor bir hastalık çünkü neden kaynaklandığını bilmiyoruz. Kadınlarda daha fazla görülür. Yaygın ağrı şikayetiyle doktora başvurulur. Hasta tüm vücudunun ağrıdığını söyler. Halsizlik, yorgunluktan şikayet eder. Sabahları ağrılarının daha fazla olduğunu belirtir. Sadece eklemlerde değil, vücudun neresine dokunursanız orada ağrı vardır. Asabi bağırsak sendromu, kronik baş ve çene ağrıları da olur. Sağda solda uyuşukluk, çarpıntı eşlik eder. En önemlisi sürekli bir yorgunluk vardır.
SIK GÖRÜLÜYOR MU?
Oldukça sık, her 100 kişiden 2-3’ünde rastlanır. Kadınlarda erkeklere göre 4 kat daha fazladır. Yaşla birlikte de bir miktar artış gösterir.
SEBEPLERİ NELER?
Tam olarak bilmiyoruz. Hastalar sürekli ağrıdan yakınır, eklem şişliğinden bahseder. Siz muayenede “Burada şişlik yok” dersiniz ama hasta ısrarla şişliği olduğunu söyler. Burada ağrının algılanmasında bir bozukluk vardır. Diyelim ki sizin kolunuza dokundum, siz bunu ağrı gibi algılamazsınız. Ama fibromiyalji hastasında dokunma sinyali beyne iletilirken güçlenir ve beyin tarafından ağrı olarak algılanır. Yoğun şikayetlere rağmen muayenede hiçbir özellik bulunmaz. Kan tahlilleri tamamen normal çıkar. Röntgen ve MR bu hastalarda defalarca tekrarlanmıştır ve sonuçlar normaldir.
GERÇEKTEN AĞRI ÇEKİYORLAR MI?
Evet, kafalarından uydurmuyorlar. Ama bütün tahliller normal çıkınca yakın çevresi, ailesi bir süre sonra ‘Sinirsel mi acaba?’ diyor. Hastalar ailelerine, doktorlarına, arkadaşlarına, komşularına hastalıklarını ispat etmekle uğraşıyorlar. ‘Doktora götürüyoruz, hiçbir şey çıkmıyor, hastalık hastası’ cümlesine devamlı maruz kalmaları ayrı bir dram. Hatta pek çok hastada bu durum depresyona zemin hazırlıyor.
NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Genellikle hasta öyküsü ve muayeneyle... Tanıda şu bulgular yol göstericidir:
- En az 3 aydır devam eden yaygın vücut ağrısı.
- Vücudun her iki yanında, belin altı ve üstünde olacak şekilde yaygın ağrı.
- Vücut yarısında ağrı (boyun, göğüs ön bölümü, sırt veya bel).
- Parmak basmakla 18 ağrılı noktanın 11’inde hassasiyet olması.
STRESİN ROLÜ VAR MI?
Fibromiyaljik bir kişilikten bahsedilebilir. Her türlü sorunu üstüne alan, çok titiz, ayakkabılar bile bir tarafta düzgün durmuyorsa onu dert edinen, herkesin sorununu içinde hisseden, her şeyin organizasyonuyla kendini mükellef hisseden bir kişilik yapısından söz edebiliriz. Stres konusuna gelince... Stresli durumlar hastalığı alevlendirebilir.
DEPRESYON İLAÇLARI İLE TEDAVİ EDİLİYOR
Ağrı kesiciler fibromiyaljide işe yaramazlar. Tedaviyi 2 gruba ayırabiliriz. İlaç ve uğraşı tedavisi. İlaç tedavisinde antidepresanlar seçeneklerden biri. Hastalar genellikle antidepresan verdiğimizde ‘Ben depresyonda değilim’ diye tepki gösteriyor. Ben de onlara ‘Depresyon ya da psikiyatri doktoru değilim, ağrı doktoruyum, ağrıya faydası olur’ diye cevap veriyorum. Bir başka ilaç grubu sinir siteminde ağrı duymayı engelleyen ilaçlardır. İlaç tedavisi eskisine göre en azından yüzde 30-40 başarı sağlar. Masaj, egzersiz, uğraşı tedavisi ile tedaviyi tamamlamaya çalışırız. Özellikle egzersiz ağrıyı azaltmak, yorgunluğu gidermek, uykuyu düzenlemek, depresyonu önlemede etkilidir.
EŞLİK EDEN SORULAR
Fibromiyalji sendromu genellikle aşağıdaki durumlarla bir arada bulunur.
- Uyku bozukluğu.
- Sabahları yorgun kalkma.
- Karın ve göğüs ağrısı.
- Ellerde uyuşma.
- Kabızlık veya ishal.
- Mide ağrısı.
- Adet dönemi ağrıları.
- Nefes almada zorlanma.
- Çabuk sinirlenme.
- Migren veya baş ağrıları.
- Sistizm (sık ve ağrılı idrar yapma).
- Çene ağrısı.
