Giriş
Soğuk hava astım krizlerini başlatabiliyor. Bu nedenle dışarı çıktığınızda ilk yapmanız gereken şey, soğuk havanın direkt ağız ve burnunuzdan girmesini engellemek olsun. Kış aylarında yaşanan sisli ve kirli havanın da astım riski yarattığını aklınızdan çıkarmayın. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Füsun Soysal, astımla ilgili merak edilenleri anlatıyor.
Astım riski kimlerde yüksek?
Ailesinde alerjik hastalık olanlar, gebeyken sigara içenlerin çocukları, prematüre ve düşük kiloda doğan çocuklar, çocukluk döneminde rutubetli ve tozlu ortamda büyüyenler, doğumdan sonra yanında sigara içilen çocuklar.
Kronik astımın özellikleri neler?
Astım kontrol altında tutulmaz ve iyi tedavi edilmezse kronikleşir. Kronik astımda krizler sıklaşır, kriz aralarında da hasta normal değildir. Akciğerler ve bronşlarda kalıcı değişiklikler oluşur. Tedaviye yanıt alınması daha zordur, tedaviyle düzelme daha sınırlıdır.
ASTIMLILAR İÇİN HANGİ GÜNLER TEHLİKELİ?
Özellikle ilkbahar ve sonbahar ayları... Polenlerin veya nemin arttığı günlerde astım krizleri riski artar. Fakat bu, kış aylarının güvenli olduğu anlamına gelmiyor. Kış aylarında yaşanan sisli ve kirli hava da astım riski yaratır. Özellikle kapalı ortamlarda geçirilen sürenin artmasıyla koku ve toza maruziyet artar. Bunlar da astım krizini tetikler. Bu arada soğuk hava astım krizini tetikleyen bir etkendir.
KIŞ MEVSİMİNDE HANGİ ÖNLEMLER ALINABİLİR?
Özellikle soğuk günlerde alerjik astımlı kişinin ağzından ve burnundan soğuk hava girmesini engellemesi gerekiyor. Kış aylarında artan grip, nezle gibi solunum yolu enfeksiyonlarına karşı önlem alınmalı çünkü bu enfeksiyonlar astım krizinin tetiğini çekebiliyor. Korunmak için mümkün olduğunca kalabalık ve kapalı ortamlardan kaçının. Bağışıklık sistemini güçlü tutmak için iyi uyuyun, beslenmenize dikkat edin, kirli havaya ve sigara dumanına maruz kalmayın.
ASTIM İLAÇLARA BAĞLI ORTAYA ÇIKABİLİR Mİ?
Aspirin ve bazı antiromatizmal ilaçlar astım krizlerini ortaya çıkarabilir. Yine bazı antibiyotikler, kalp ve tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçların bir kısmı ve bazı göz damlaları astımı tetikleyebilir.
ASTIM KORTİZON TEDAVİSINE DİRENÇ GÖSTEREBİLİR Mİ?
Astım tedavisindeki en önemli ilacımız sprey şeklindeki kortizonlar. Sprey kortizonlar, astımı kontrol altına alır, alerjen hücreleri ve ödemi bronşlardan uzaklaştırır. Ancak bazı astımlı hastalarda kortizona direnç görülebilir. Maalesef hem sprey hem de ağızdan ya da damardan verilen kortizona cevap vermeyen hastalar var.
KARDİYAK ASTIM NE DEMEK?
Nefes darlığı bazen kalp hastalıklarına bağlı ortaya çıkabilir. Temelinde bir kalp hastalığı olan hastadaki nefes darlığını ‘kardiyak astım’ olarak nitelendiriyoruz
GENELLİKLE 10 YAŞINDAN ÖNCE BAŞLANGIÇ GÖSTERİYOR
ÇOCUKLARDA ASTIM SIK GÖRÜLÜYOR MU?
Çocukluk çağında yüzde 8-10 civarında astıma rastlıyoruz. Astım vakalarının büyük çoğunluğu 10 yaşın altına ortaya çıkıyor.
ÇOCUKLARDA ASTIMIN ORTAYA ÇIKIŞINI NELER KOLAYLAŞTIRIR?
En önemli risk faktörü genetik. Birçok astımlı hastanın akrabalarında alerjik bir hastalık var. Yaşamın ilk 1 yılında ev tozu, rutubet, polen, sigara dumanı gibi çevresel faktörler astıma neden olabilir. Çocukluk çağında geçirilen viral enfeksiyonlar, stres, korku, heyecan gibi psikolojik faktörler genetik zemini olanlarda astımı tetikleyebilir.
OKULA GİDEN ASTIMLI ÇOCUKLAR İÇİN NASIL ÖNLEMLER ALINABİLİR?
Astımlı bir çocuğun tedavisinde ana hedef, spor da dahil çocuğunun normal yaşantısının devam ettirmesini sağlamak ve astım krizlerini önlemektir. Öğretmenlerin çocuğun hastalığı hakkında bilgilendirilmesi önemli. Ayrıca hem çocuk hem de öğretmen kriz anında kullanılacak ilaçlar hakkında bilgili olmalı. Gerekiyorsa spor derslerinden önce bu ilaçlar verilmeli.
