Giriş
Fazla kiloları verme, dizlik, bandaj gibi ilk basamak tedavilere yanıt vermeyen diz ağrılarında devreye diz içine yapılan iğneler giriyor. İğne tedavisi 6 ay-1 yıl kadar rahat bir dönem geçirilmesine yardımcı oluyor.Istanbul Tıp Fakültesi’nden Fizik Tedavi Rehabilitasyon ve Ağrı Uzmanı Prof. Dr. Demirhan Dıraçoğlu anlatıyor.
ENJEKSİYON TEDAVİSİ NEDİR?
Eklemin içine iğneyle uygulanan tedavilerdir. Diz eklemi, kalça, ayak bileği, omuz, dirsek ekleminde uygulanıyor. En sık uygulama alanı diz eklemidir.
DİZ AĞRILARINDA NE ZAMAN KULLANILIR?
Ağrının tipi çok önemli. Enjeksiyon (iğne) tedavisini daha çok uzun süreli ağrılarda kullanıyoruz. Bunların da başında kireçlenmeye bağlı ağrılar geliyor. Elbette diz ağrılarında ilk seçenek değil. Diz ağrısıyla gelen hastaya öncelikle kiloluysa kilo vermesini söylüyoruz. Bazen dizlik, bandaj gibi destekleri kullanmasını öneriyoruz. Ağrı kontrolüne yönelik ağızdan bazı ilaçlar veriyoruz. İlk basamak değimiz bu yöntemlerle ağrıyı kontrol edemezsek ikinci basamak dediğimiz enjeksiyonu içeren tedaviye geçiyoruz.
KAÇ TÜR ENJEKSİYON VAR?
Değişik seçenekler var. Bunlardan ilki hyalüronik asit enjeksiyonları. Yapay eklem sıvısı olarak biliniyorlar. Hastalar bu tedaviyi “Dizimdeki sıvı bitti, doktor dizime sıvı uyguladı” şeklinde ifade ediyor. Kireçlenme hastalarında eklemdeki sıvı miktarı azalır, yapısı bozulur. Normalde kıvamlı olan sıvı, su gibi olur. Bu tip durumlarda diz eklemi içine hyalüronik asit enjeksiyonu fayda gösterir. Bir nevi dizi yağlamış gibi oluyoruz. Motor yağı gibi düşünülebilirsiniz. Nasıl daha iyi çalışsın diye motor yağlanırsa, diz eklemi de daha kolay hareket etsin diye dize hyalüronik asit enjeksiyonu yapıyoruz. Bunun dışında son dönemde PRP sık kullanılıyor.
PRP NEDİR?
Hastadan bir miktar kan alınıyor. Kan, santrifüj denen bir cihazda özel işlemden geçiriliyor. Kanın içinden kıkırdak hasarını onaracak olan kısmı ayrıştırılıyor. Ayrıştırılan kan, eklemin içine iğneyle veriliyor. PRP KOLAY BIR YÖNTEM MI? Evet, hastadan kan alındıktan sonra 15-20 dakika içinde hemen hazırlanıyor. Zaten kanı aldıktan sonra hemen hazırlayıp hastaya hemen vermek gerekiyor. PRP’yi bekletirseniz etkisi azalır.
BAŞKA YÖNTEMLER DE VAR MI?
Diz içine yapılan bir diğer enjeksiyon yöntemi kortizon. Ama bunu daha az sıklıkta uyguluyoruz. Bazen de ozon gazını eklemin içine iğne şeklinde yapabiliyoruz.
İĞNE TEDAVİSİ AĞRIYI KESMEDE NE KADAR ETKİLİ?
Hastanın kireçlenme derecesine bağlı. Kireçlenmeyi 4 evreye ayırıyoruz. İlk 3 evrede iğneler daha çok tercih ediliyor. 4’üncü evrede çok fazla faydalı olmuyor, bu aşamada ameliyat daha mantıklı. İlk 3 evrede, doğru yapılan enjeksiyonlarla çok güzel sonuçlar elde ediyoruz.
İĞNELERI KAÇ KEZ YAPMAK GEREKİYOR?
Genellikle birer hafta arayla 3 enjeksiyon şeklinde uygulanıyor. 6 ay ila 1 yıl arasında rahatlama sağlayabiliyor. İğne tedavisi hem hastalığın daha ileri gitmesini önlüyor hem de ağrıyı azaltıcı etki gösteriyor.
HANGİ YAŞLARDA UYGULANIYOR?
50 yaşından sonra daha sık uyguluyoruz. PRP ise hyalüronik aside göre daha erken, 40’lı 50’li yaşlarda tercih ediliyor. Enjeksiyon tedavisi sadece kireçlenme hastalığıyla sınırlı değil. Örneğin PRP spor yaralanmalarında, burkulmalarda, incinmelerde, bağ yaralanmalarında, kas zedelenmelerinde çok olumlu etki gösteriyor.
İĞNE TEDAVİSİ İÇİN ÖZEL BİR HAZIRLIK GEREKİR Mİ?
İşlem öncesinde hastanın tok olmasını, birkaç gün boyunca bol sıvı almasını öneririz. İğne tedavisi lokal anesteziyle yapılır, hasta işlem sırasında hiçbir şey hissetmez. Kan sulandırıcı kullanan ya da yoğun sigara içenlerde PRP sağlıklı olmaz, bu nedenle bu hastalarda pek tercih etmeyiz.
BAŞARIYI NELER ETKİLER?
Hastanın mutlaka iğneleri egzersizlerle desteklemesi gerekiyor. Tek başına iğne yapıp beklemek yerine hastaya bazı özel egzersizler veriyoruz. Bu da etkinliği artırıyor. En azından hastanın bu egzersizleri 3-6 ay yapmasında yarar var. Ayrıca diz eklemine zarar verecek aktivitelerden uzak durulmasını tavsiye ediyoruz. Örneğin hastanın ağır kaldırmaması, dize yüklenecek hareketlerden uzak durması, çok engebeli arazide-yokuşta uygun olmayan ayakkabılarla yürümemesi, kilo vermesi gerekiyor. Bütün bu önlemlerle ameliyatın süresini ertelemek bazılarında ameliyattan tamamen uzak kalmak mümkün. Ama ameliyat gerekli olan durumlarda da bu yöntemlerle oyalanmamak gerekiyor.
