Giriş
Ürolog- Androlog Prof. Dr. Ateş Kadıoğlu, prostat kanserinin cinsel yaşama etkisini ve çözüm yollarını anlatıyor...
PROSTAT KANSERI CİNSEL YAŞAMI NASIL ETKİLİYOR?
Aslında prostat kanserinin penis üzerinde bir etkisi yok. Fakat bu kanser için kullanılan tüm tedavi çeşitleri (cerrahi, radyoterapi, hormonoterapi) penisi olumsuz etkiler. Tedavi en sık sertleşme sorununa yol açar. Nadiren de cinsel istekte azalma, orgazm bozukluğu ve Peyronie (penis eğriliği) hastalığına neden olur. Sevindirici olan şu: Artık prostat kanseri konusunda tarama testleri daha yaygın, hastalığa karşı farkındalık eskiye göre daha yüksek. Dolayısıyla tanı yaşı düştü, hastalık daha erken evrede saptanıyor ve tedavi şansı yüksek. Erken yakalandığında ameliyatla prostat, etraf dokularıyla birlikte tamamen çıkarılıyor. Ama ameliyatın en sık yan etkisi sertleşme sorunu.
BU YAN ETKIYE YOL AÇAN NEDİR?
Penisin sertleşmesini sağlayan sinirler, prostatın daha çok arka ve yan yüzeylerindedir. Bu sinirler prostatın yanından penise ulaşır. Prostata uzaklıkları yalnızca 1-3 milimdir. Yani penis sinirleri prostatın çok ama çok yakınından geçer. Ameliyat sırasında yapılan her işlem sinirlerin hasar görmesi için risk oluşturur.
KİMLER DAHA FAZLA RİSK TAŞIR?
Penis sinirleri korunsa bile prostat kanseri ameliyatından sonra yüzde 25-75 oranında sertleşme sorunu olur. Şu etkenler sertleşme sorunu sıklığı ve riskini artırır:
- İleri yaş (65 üstü)
- Ameliyat öncesi sertleşme sorunu varlığı
- Sinirin korunamaması
- Ek hastalıkların varlığı (şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları vs.)
ROBOTİK CERRAHI RİSKİ AZALTIR MI?
Robotik cerrahinin penis sinirlerini daha iyi koruduğu, daha iyi görüş sağladığı gibi görüşler var. Ama araştırmalar, uzun dönemde, açık ameliyat ile benzer sonuçları olduğunu gösteriyor. Sadece robotik cerrahiyle hastaların sertleşme problemi daha erken dönemde düzeliyor.
CİNSEL SORUNLAR TEDAVI EDİLEBİLİYOR MU?
Öncelikle ameliyattan sonra zaafa uğrayan penis sinirlerinin rehabilitasyonu yapılmalı. Rehabilitasyon penis fonksiyonlarının ameliyat öncesi duruma dönmesi olarak kabul edilir. Ameliyattan hemen sonra sonda alınmasını takiben ağızdan ilaçlara başlanmalı. Ağızdan alınan ilaçlar (PDE-5 inhibitörleri) Sildenafil, Vardenafil ve Tadalafildir. Son yıllarda en sık kullanılan ilaç her gün 5 mg olarak alınan Tadalafildir. Bu tedavi 1 yıl hatta 18 aya kadar devam ettirilmeli. Ağızdan alınan PDE-5 inhibitörlerine cevap vermeyen ya da yan etki olan hastalara ise penis içine ilaç enjeksiyonu ve vakum ereksiyon aleti uygulanır. Ülkemizde son yıllarda penis içi enjeksiyon olarak prostaglandin E1 kullanılıyor. Hastalar haftada 2 kez bu ilacı penis içine enjekte eder.
PROTEZ SON SEÇENEK Mİ?
Evet. Hastalar arasında ‘mutluluk çubuğu’ olarak bilinen bu tedavi yöntemi sertleşme sorunun mutlak çözümüdür. Penis protezlerinin pompa, hazne ve iki adet silindirden oluşan üç parçalı veya iki parçalı tipleri vardır. En iyi sertliği ve esnekliği sağlayan, doğal forma en yakın olarak kabul edilen 3 parçalı protezdir. Hasta memnuniyeti yüzde 92-100 arasında, partner memnuniyeti de yüzde 95’lerdedir. Penis protezlerin en sık görülen sorunları mekanik bozulma ve protez enfeksiyonudur. Yaklaşık 20 yıl önce protezlerin 5 yıllık mekanik bozulma oranı yüzde 10-20, enfeksiyon oranı ise yüzde 2-6 civarındaydı. Teknolojik gelişmelerle artık mekanik bozulma oranı yüzde 5’in altına indi. Özellikle yeni teknik ve antibiyotik kaplı protezlerin ortaya çıkmasıyla enfeksiyon riski yüzde 1’in altındadır. Aynı zamanda protezin rezervuarının yerleştirildiği bölgede de son 5 yılda önemli değişiklikler yapıldı. Rezervuar, prostat kanseri ameliyatı geçiren hastalarda karın kası altına yerleştirilir.
SİNİRLER KORUNURSA RİSK DÜŞÜYOR
Prostat kanseri ameliyatı sonrası peniste eğrilme, kısalma gibi birtakım değişiklikler olabilir. Normalde Peyronie (penis eğriliği) sıklığı yüzde 3-7 arasındadır. Bu oran prostat kanseri ameliyatı geçirenlerde yüzde 16’ya yükselir. Penis kısalığına gelince... Araştırmalar, ameliyattan sonra hastaların penisinin en az 1 santim kısaldığını gösteriyor. Fakat iki taraflı sinir koruyucu ameliyat yapılırsa, hastada ameliyat sonrasında sertleşme sorunu ortaya çıkmazsa peniste kısalma olmuyor. Bu arada ameliyat sonrasında bu hastalarda meni gelmemesinin orgazm kalitesini bozabileceği bildirilmiş.
