Giriş
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Çağatay Öztürk kemik erimesi nedeniyle oluşan kırıkların tedavisini anlatıyor...
OSTEOPOROZA BAĞLI KIRIKLAR SIK GÖRÜLÜYOR MU?
EN SIK HANGI KEMIKLERDE KIRIK ORTAYA ÇIKIYOR?
Evet, oldukça sık. Osteoporoz en fazla kalça ve omurga kemiklerini kırıyor. Özellikle ileri yaştaki hastalarda bel ve sırt ağrılarının sebepleri arasında osteoporoz mutlaka akla gelmeli. Osteoporoz özellikle omurgada çökme kırıklarına neden oluyor. Kemikleri zayıflatan bu sorun nedeniyle basit travmalarda bile omurlar kırılıyor. İleri durumlarda hasta hapşırınca bile omurgasında kırık ortaya çıkabiliyor.
KEMİK KIRIKLARI HANGİ BELİRTİLERLE ORTAYA ÇIKIYOR?
Hastalarda en sık ortaya çıkan şikayet sırt ya da bel ağrısıdır. Kırıklar sonucunda oluşan bu ağrılar hastaların günlük yaşam kalitelerini olumsuz etkiler. Bazen çökme kırıkları sonucu olan ağrı, hastayı çok rahatsız etmez ama sırtta oluşan kamburluk sonucu doktora başvurur. Kamburluğun çok ilerlediği durumlarda başta solunum sistemi olmak üzere iç organlara olan baskı hastalarda farklı belirtilerin çıkmasına neden olabilir.
HANGİ KIRIKTA HANGİ TEDAVİ YAPILIYOR?
Osteoporotik kalça kırıklarında tedavi kalça protezi ya da hastanın kendi kemiğinin kullanıldığı ortopedik implantlar ile yapılır. Omurga kırıkları tedavisinde ise ameliyat dışı korse kullanımı ya da gelişen teknolojinin sunmuş olduğu imkanlar dahilinde kullandığımız kapalı cerrahi tedavi yöntemleri var.
AMELİYATLAR NE KADAR SÜRÜYOR?
HASTANEDE NE KADAR KALMAK GEREKIYOR?
Kalça kırığı ameliyatları hastanın genel durumuna bağlı olarak 1-2 saat sürüyor. Omurga kırığı kapalı ameliyatları ise 15-30 dakika arasında tamamlanıyor. Kalça kırığı ameliyatlarından sonra hastanede kalış süresi ortalama 5-6 gündür. Omurga kırığı ameliyatlarından sonra ortalama yatış süresi 1 gündür. HASTAYI
EVDE NASIL BİR SÜREÇ BEKLİYOR?
Kalça kırığı cerrahisi geçiren hastalara 2 hafta destek amaçlı hareket esnasında kullanabilecekleri bir walker (yürüteç) öneriyoruz. Omurga kırığı cerrahisi sonrası evde hastaların hareketlerini kısıtlayıcı bir engel olmuyor. Sadece ağır kaldırmak ve öne doğru eğilmek gibi hareketlerde 3 haftalık bir süre hafif kısıtlamaya gidilebilir.
KIRIKLARIN TEKRARLAMA RİSKİ VAR MI?
NE TÜR ÖNLEMLER ALMAK GEREKIR?
Kırıkların görüldüğü bölgede tekrarlama riski yok fakat diğer omurlarda ve diğer kalça ekleminde görülme riski var. Omurga kırığı teşhisi konulan bir hastada kalça kırığı gelişme riski yaklaşık 4-5 kat artar. Bu nedenle osteoporoza bağlı gelişen kırıkların tedavisi yapılırken, bu hastalarda yeniden kırık gelişimini önlemek için mutlaka sistemik osteoporoz tedavisi uygulanmalı. Ameliyat sonrası dönemde hastaların kemik kalitesinin ölçülmesi, buna yönelik gerekli tedavilerin başlanması kırık tekrarlama riskini düşürür.
PANDEMİDE HAREKETSİZLİK NEDENİYLE KIRIKLARDA ARTIŞ OLDU MU?
Hareket; eklem ve omurga sağlığı için bir gereklilik. Pandemide pek çok kişi hareketsiz kaldı. Hareketsizlik kemik kalitesinde düşmeye ve eklemlerde kireçlenmeye yol açarak kırık riskinde artışa sebep olabilir. Bu nedenle düzenli egzersiz ve sağlıklı yaşam biçimi her yaşta hayatımızın bir parçası olmalı.
KADINLAR DAHA FAZLA RİSK TAŞIYOR
Omurga sorunları erkeklere göre kadınlarda daha sık görülüyor. Kadınları daha sık etkilemesi ise genetik ve hormonal nedenlerle açıklanıyor. Sağlıklı beslenme modeliyle ve egzersiz (özellikle yüzme) ile osteoporoza bağlı omur kırığı riski azaltılabilir.
OSTEOPOROZ RİSKİ ALTINDA MISINIZ?
1)Yetişkin dönemde kişisel kırık hikayeniz var mı?
2) Ailede ve birinci derece yakın akrabada kemik erimesine bağlı kırık öyküsü var mı?
3) Sigara kullanıyor musunuz?
4) Günde 3 fincan ve üstü kahve içiyor musunuz?
5) Menopoza 45 yaşından önce mi girdiniz?
6) Erken yaşta bilateral overektomi (cerrahi yolla yumurtalıkların çıkartılması) geçirdiniz mi? 7) Uzun süredir bel ve sırt ağrılarılarınız ve sırtınızda kifoz (kamburluk) var mı?
8) Uzun süreli kortizon tedavisi gördünüz mü veya tiroid ilaçları kullandınız mı?
9) Gençliğinizde ve yakın geçmişte kalsiyum değeri yüksek besinlere (süt ve süt ürünleri) diyetinizde yeterince yer vermediniz mi?
10) Hareketli olmayan bir yaşam tarzı sürdürüyor ve egzersiz yapmıyor musunuz?
11) Hiç doğum yapmadınız mı?
12) Denge ve koordinasyon bozukluğunuz oluyor mu? Yanıtlarınızın çoğu “EVET” ise kemik erimesi riskiniz yüksek.
