Tansiyon bazen inatçı olabilir!

Diyet önlemleri, düzenli egzersiz ve yüksek doz tansiyon ilacı kullanmanıza rağmen tansiyonunuz kontrol altına alınamıyorsa dirençli hipertansiyonunuz var demektir. Bazı ilaçlar, alkol, tiroid bezinin aşırı çalışması, bitkisel ürünler bu tansiyon türünün en önemli sebepleri arasında. Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Saide Aytekin anlatıyor...

Dirençli hipertansiyon nedir?

Uygun yaşam tarzı değişikliklerine, yüksek doz hipertansiyon ilaçlarının düzenli kullanılmasına rağmen kan basıncının 140/90 mmHg’nın altına düşürülememesidir. Dirençli hipertansiyonun sıklığı bilinmiyor. Çeşitli çalışmalardan elde edilen veriler göz önüne alındığında yüzde 20-35 civarında olduğu tahmin ediliyor. Bir hastada gerçekten dirençli tansiyon olup olmadığının araştırılması çok önemli. Çünkü tansiyon tipleri içinde en yüksek inme ve yan etki oranına sahip olan tansiyon çeşididir.

Sebepleri nelerdir?

Pek çok tanımlanmış nedeni var:

• Bazı ilaçlar: Ağrı kesiciler (steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar), zayıflama ilaçları, uyarıcılar (metilfenidat, amfetamin, modafinil vb), doğum kontrol hapları, kalsinörin inhibitörleri, steroidler (kortizon), eritropoietin.
• Alkol.
• Bitkisel ürünler (efedra, ma huang, ginglo, meyan kökü vb.)
• Bazı hastalıklar (kronik böbrek hastalıkları, Cushing sendromu, hipertiroidi gibi).

Nasıl tedavi edilir?

• Öncelikle dirençli hipertansiyona neden olabilecek ilaçlar varsa belirlenip mümkünse kesilmeli. Altta yatan başka bir hastalık varsa bulunmalı ve tedavi edilmeli.
• Az tuzlu diyet, düzenli egzersiz, fazla kiloların verilmesi, alkol alımının sınırlandırılması ve sigaranın bırakılması gibi yaşam biçimi değişikliklerine uyulmalı.
• Tansiyon ilaç sayısı uygun şekilde artırılmalı.
• Tüm tedavi olanaklarına rağmen, hastaların ancak yüzde 53’ünde tansiyon hedef kan basıncı olan 130/80 mm Hg’ye iner.
• Gece uykuda tansiyonu yüksek seyreden (nondipper) hastalarda, tansiyon ilaçlarından birinin gece verilmesi uygun olabilir.
• Dirençli hipertansiyon hastalarının ileri merkezlerde, konunun uzmanları tarafından takibi ve tedavisi yapılmalı.

Aniden düşüyorsa dikkat!

Düşük tansiyon nedir?

Düşük tansiyon (hipotansiyon), tansiyonun 110 mmHg’dan aşağı seviyelerde olmasıdır. Tansiyon düşüklüğü daha çok 25-30’lu yaşlarda görülür. Bu nedenle ‘genç hastalığı’ olarak da bilinir. Kadınlarda daha sıktır. Düşük tansiyona yaşlılarda da rastlanabilir. Bu durum genellikle yemeklerden sonra meydana gelir. Kan, yemek yenildikten sonra sindirim organlarına daha yoğunlukla gider. Bu da hayati organ olan beyne az kan gitmesine yol açar. Bazen bu kişilerde yemek sonrası uyku hali, yorgunluk, baygınlık hissi, çarpıntı gibi yakınmalar ortaya çıkabilir. Gebelikte pek çok kadında hipotansiyon görülebilir.

Düşük tansiyon tipleri nelerdir?

• Ayaktayken düşük kan basıncı.
• Yemek yedikten sonra ortaya çıkan düşük tansiyon.
• Hatalı beyin sinyalleri kaynaklı düşük tansiyon.
• Sinir sistemi hasarına bağlı düşük tansiyon.

Düşük tansiyon ne zaman tehlikelidir?

Ani gelişen hipotansiyonlar çok ciddi sorunlara işaret edebilir. Ani kanamalar, kalp krizi, büyük sıvı kayıpları, şiddetli enfeksiyonlar gibi. Bu durumda hasta derhal hastaneye yetiştirilmeli. Çünkü bu durum hastanın hayatını kaybetmesi ile sonlanabilir.

Diğer hipotansiyon tiplerinde doktorun tavsiyesine göre, su alımının artırılması, ani ayağa kalkmama, yemek sonrası aktivitelerinin kısıtlanması gibi önlemler yeterli olabilir. Hipotansiyonu olduğu bilinen hastalarda tansiyon düşünce düz yere yatarak ayağının havaya kaldırılması, su alımının artırılması gibi önlemler geçici olarak sorunu çözer. Bazen de ilaç tedavisi gerekebilir.

Kulakta uğultu ve çınlama haberci belirtilerden

Yüksek tansiyon çoğunlukla belirti vermez. Bu nedenle birçok hasta, yüksek tansiyon hastası olduğunu bilmeden yaşamını sürdürür. Bazen aşağıdaki belirtilere neden olabilir:

• Günün herhangi bir saatinde ensede, başın üstünde şapka varmış gibi hissedilen ağrı,
• Nefes darlığı,
• Çarpıntı,
• Baş dönmesi, dengesizlik,
• Mide bulantısı
• Sık idrara çıkma,
• Ayakların şişmesi,
• Kulaklarda uğultu, çınlama,
• Görmede bozukluk,
• Göğüste baskı hissi,
• Vücudun yarısında uyuşma hissi, güç kaybı.

Dikkat! Her baş ağrısı yüksek tansiyonun işareti olmayabilir. Baş ağrısının diğer sebeplerini hipertansiyondan ayırmanın en kolay yolu, baş ağrısı esnasında tansiyon ölçülmesidir. Eğer tansiyon yüksekse ve düşmesiyle baş ağrısı geçerse ağrı yüksek tansiyondan kaynaklanıyor demektir.

İzole sistolik hipertansiyon nedir?

Büyük tansiyonun 140 mmHg ve üzerinde, küçük tansiyonun 90 mmHg’nin altında olmasıdır. Yaşlılarda daha sık görülür. Kalp damar hastalığı riski yüksektir ve mutlaka tedavi gerektirir.

Damar sertliği, aort yetersizliği, hipertiroidi (tiroid bezinin aşırı çalışması), hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması) gibi nedenleri olabilir. Çocuklarda ve gençlerde nadiren rastlanır.

Büyük tansiyonla küçük tansiyon arasındaki fark ne kadar açılmışsa, kişinin kalp-damar hastalığı riski o oranda artar. Özellikle yaşlı hastalar yüksek risk taşıyan gruptadır.