Giriş
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ayşenur Meriç Hafız, yazın sık görülen kulak sorunlarını anlatıyor
UÇAK KULAĞI
Uçak kulağı (kulak barotravması), orta kulaktaki hava basıncı ile ortamdaki hava basıncının dengede olmadığı durumlarda kulak zarında meydana gelen strestir. Kalkıştan sonra tırmanan veya iniş için alçalan bir uçaktayken meydana gelebilir. Uçak kulağı ayrıca “kulak barotravması”, “barotitis media” veya “aerotit media” olarak da adlandırılır. Orta kulağa bağlanan ve östaki borusu adı verilen dar bir geçit hava basıncını düzenler. Bir uçak tırmandığında veya alçaldığında hava basıncı hızla değişir. Östaki borusu genellikle yeterince hızlı tepki veremez, bu da uçak kulağı belirtilerine neden olur. Yutma, sakız çiğneme veya esneme östaki borusunu açar ve orta kulağın daha fazla hava almasını sağlayarak hava basıncını eşitler.
Kimlerde daha sık?
Uçak kulağı, yaz mevsiminde uçak seyahatleri arttığı için daha sık görülür. Östaki borusunu tıkayan veya işlevini sınırlayan herhangi bir durum, uçak kulağı riskini artırabilir.
İşte onlardan bazıları: Soğuk algınlığı. Sinüs enfeksiyonu. Saman nezlesi (alerjik rinit). Orta kulak enfeksiyonu. Kalkış-iniş sırasında uçakta uyumak (çünkü esneme veya yutkunma yapılamaz, bu da basıncı eşitlemeyi engeller). Özellikle bebeklerde ve küçük çocuklardaki kısa östaki borusu.
Ne zaman doktora başvurulmalı?
Uçak kulağı bir veya iki kulakta oluşabilir. Kulakta rahatsızlık veya ağrı, kulakta dolgunluk veya tıkanıklık hissi, boğuk işitme veya hafif ila orta derecede işitme kaybı, kulak çınlaması (tinnitus), baş dönmesi (vertigo) ve kulaktan kan gelmesi gibi belirtilere neden olabilir. Uçak kulağı genellikle ciddi değildir. Durum ciddi veya uzun süreli olduğunda ya da orta veya iç kulak yapısında hasar meydana geldiğinde nadiren işitme kaybı ve kronik kulak çınlaması ortaya çıkabilir. Rahatsızlık, dolgunluk veya boğuk işitme birkaç günden uzun sürerse veya ciddi belirtiler varsa mutlaka doktora başvurmak gerekir.
Önlemek için kurallar
Kalkış ve iniş sırasında esneme ve yutkunma hareketi yapın. Bunlar östaki borusunu açan kasları harekete geçirir. Yutmanıza yardımcı olması için şeker emebilir veya sakız çiğneyebilirsiniz. Çıkış ve iniş sırasında Valsalva manevrasını kullanın: Burun deliklerinizi sıkarken ve ağzınızı kapalı tutarken burnunuzdan üfler gibi hafifçe üfleyin. Kulaklarınız ve uçak kabini arasındaki basıncı eşitlemek için özellikle iniş sırasında birkaç kez tekrarlayın. Kalkış ve inişlerde uyumayın. Kalkış ve inişler sırasında uyanıksanız, kulaklarınızda baskı hissettiğinizde gerekli hareketleri yapabilirsiniz. Mümkünse nezle, sinüs enfeksiyonu, burun tıkanıklığı veya kulak enfeksiyonu olduğunda uçmayın. Burun tıkanıklığınız varsa kalkıştan ve inişten yaklaşık 30 dakika ila 1 saat önce burun spreyi kullanın. Alerjiniz varsa ilacınızı uçuşunuzdan yaklaşık 1 saat önce alın. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ayşenur Meriç Hafız, yazın sık görülen kulak sorunlarını anlatıyor
YÜZÜCÜ KULAĞI
Dış kulak kanalı, kulak zarından kulak kepçesine doğru uzanır. Burada mumsu bir madde (serumen) salgılayan bezler bulunur. Bu salgılar, kulağın içindeki deride ince, su geçirmez bir film oluştururak kulağı korur. Serumen hafif asidik yapısıyla bakteri üremesini engellemeye yardımcı olur. Serumen ayrıca kiri, ölü deri hücrelerini ve diğer kalıntıları toplar ve bu parçacıkların kulağınızdan dışarı atılmasına yardımcı olur. Yani kulak kanalında gördüğünüz kulak kirine sebep olur. Yüzücü kulağı, işte bu tür işlevlerin gerçekleştiği dış kulak kanalında ortaya çıkan bir enfeksiyondur. Genellikle sebebi, yüzdükten sonra kulağınızda kalan ve bakteri üremesine yardımcı olan nemli bir ortam yaratan sudur. Kulaklarınıza parmak, pamuklu çubuk veya başka nesneler sokmak da kulak kanalınızı kaplayan ince deri tabakasına zarar vererek yüzücü kulağına yol açabilir. Yüzücü kulağı, otitis eksterna olarak da bilinir. Bu enfeksiyonun en yaygın nedeni, kulak kanalının içindeki deriyi istila eden bakterilerdir.
Şiddetli ağrı yapabilir
Yüzücü kulağının belirtileri başlangıçta genellikle hafiftir, ancak enfeksiyon zamanında tedavi edilmezse veya yayılırsa kötüleşebilir. Doktora gitmeyi gerektirmeyen hafif belirtiler şunlar: Kulak kanalında kaşıntı, kulağın içinde hafif kızarıklık, kulak kepçesini çekerek veya kulağın önündeki küçük yumruyu (tragus) iterek daha da kötüleşen hafif rahatsızlık. Doktora gitmeyi gerektiren belirtiler ise şöyle sıralanabilir: Yoğun kaşıntı, yüze, boyna veya başın yanına yayılabilen şiddetli ağrı, kulakta yaygın kızarıklık, kulak akıntısı, kulak içinde dolgunluk hissi, sıvı ve birikintilerle kısmen ya da tamamen kulak kanalının tıkanması, işitmede azalma ve boyundaki lenf düğümlerinde şişme.
Tedaviyi aksatmayın
Yüzücü kulağı derhal tedavi edilirse genellikle ciddi değil. Belirtiler 3 aydan uzun sürerse, dış kulak enfeksiyonu kronik olarak kabul edilir. Yüzücü kulağı nadiren dış kulak kıkırdağına ve kafatasının alt kısmındaki kemiklere yayılarak giderek daha şiddetli ağrıya neden olabilir. Yaşlı yetişkinler, diyabetli kişiler veya zayıf bağışıklık sistemi olan kişilerde bu risk daha yüksek.
Önleyici ipuçları
Yüzdükten veya banyo yaptıktan sonra kulaklarınızı iyice kurulayın. Kulak kanalınızdan suyun akmasına yardımcı olmak için başınızı yana doğru eğin. Kulağınıza yabancı cisimler sokmaktan kaçının. Pamuklu çubuk, ataş veya saç tokası gibi nesnelerle asla kaşımaya, çizmeye veya kulak kirini çıkarmaya çalışmayın. Bu öğelerin kullanılması malzemeyi kulak kanalınızın daha derinlerine sıkıştırabilir, kulağınızın içindeki ince cildi tahriş edebilir veya cilt direncini kırabilir. Kulaklarınızı tahriş edici maddelerden koruyun. Saç spreyi ve saç boyası gibi ürünleri uygularken kulaklarınıza pamuk topları koyun.
