Giriş
Herkes yatırım soruyor, özellikle gençler. 20’li yaşlarda borsayla, blokchainle, değerli madenlerle tanışıp, öğrenmek, iyi bir ‘yatırım kası’ oluşturmak şart. Lakin bu yaşlarda en iyi yatırım insanın kendine yaptığı yatırım. Geçen hafta, beni 10 yılı aşkın zamandır POSTA yazılarımdan takip eden Fatih Koca, ofise ziyarete geldi. Çok mutlu oldum. Sohbet ettik. İşte Fatih’in anlattıkları:
Yaklaşık 10 sene önce, üniversitede öğrenciyken bize fikir versinler diye, işletme ve ekonomi kulübü olarak kariyer sahibi insanları davet ederdik. İşte sizi o tür bir toplantıda tanıdım. Orada ‘en iyi yatırım insanın kendine yaptığı yatırımdır. Dil öğrenmek aslında insanın kendine yaptığı bir yatırımıdır. Başka ülkeleri gezmek kendine yatırımdır. Tüm yatırım tavsiyeleri arasında en iyi yatırım tavsiyesi de budur’ demiştiniz. Ben de çok etkilenmiştim. Zaten bizim okulun eğitim dili İngilizceydi ama yine de ben İngilizcemi sizi dinledikten sonra geliştirdim.
GİRİŞİMCİLERE TAVSİYEM
Bir de şöyle bir öneriniz var ya ‘istediğiniz şey sizin isteğiniz mi yoksa ihtiyacınız mı?’ diye. Şimdi sizi beklerken çay söyledim kendime, burada bile düşündüm bunu. Bu, insan hayatının her anına dokunabilen bir düşünce aslında. Ben bunu sizden 10 sene önce gençken öğrendim. Gençken kendine yatırım yapmak çok daha iyi. Şu anda kendi firmamda çocuklar için organik çamaşır ürettiğimiz bir tesisimiz var. Avrupa’ya açılmak için iş geliştiriyoruz. İngilizceyi iyi bilmem çok işime yarıyor. İstek-ihtiyaç ayırmam iş hayatımda da çok faydalı oldu. Girişimcilere tavsiye ederim.
ÇOK OKUYAN MI BİLİR ÇOK GEZEN Mİ?
Üniversitede son dönemim olmasına rağmen, yani sekizinci dönem olmasına rağmen Erasmus’la Budapeşte’ye gittim. Kendi inisiyatifimle ve aldığım bursla. Ailemden para istemeden. Sonra İngiltere’de dil okuluna gittim. Yani okulumuz İngilizce olmasına rağmen... Sizi dinledikten sonra kendime daha iyi yatırım olsun diye İngiltere’ye gittim. Ondan sonra ‘işte bu’ dedim… O zaman kur bu kadar yüksek değil tabii, 1 Euro, 3 lira civarındaydı. Avrupa’yı çok gezme fırsatım oldu. Fransa’ya, Belçika’ya, Hollanda’ya gittim. ‘Bu kadar zor değildi’ diyorum ama ‘çok kolaydı’ da diyemem. Ben paramla kendimi geliştirmeye karar verdiğim için bu seyahatleri yaptım. Şimdi düşünüyorum, sizi dinlememiş olsaydım belki bu kadar şevkle ve bu kadar genç yaşta başlamazdım. İngilizcemi daha da geliştirmeye gerek duymazdım.
LİSE GEÇİŞ SINAVI
Geçen pazar günü lise sınavına giren bütün çocuklarımıza hayırlı olsun… Anne babalar size sesleniyorum: Sonuç her ne olursa olsun size tavsiyem sonuçlar açıklanana kadar sınavı unutalım ve çocuğumuzun finansal özgürlük geleceğini planlayalım. Bunun da en az akademik hayat başarısı kadar önemli olduğunu hatırlayalım. Çünkü finansal özgür olmayan, hangi okula girerse girsin, gerçekten özgür olamaz!
GÜNÜN SORUSU
6000 DOLARIM VE 10 GRAM ALTINIM VAR
SORU: 6000 dolar ve 10 gram altın biriktirdim. Doğru mu yapıyorum bilmiyorum. Araba almak istiyorum sizden yatırım tavsiyesi alabilir miyim?
CEVAP: Tebrikler, bravo. Yatırım şart! Para durduğu yerde enflasyona karşı erir. Prensip gereği ben yatırım araçları konusunda tavsiye vermiyorum. Lakin önemli birkaç şey söyleyeyim:
1- Bundan sonrası için biraz daha çeşit yap. Bir yatırım sepeti (döviz, borsa fonları, kur korumalı mevduat, farklı değerli madenler...) oluşturabilirsin. Çeşit arttıkça, risk azalır.
2- Sakın tüm paranı pat diye koyma, küçük başla (20 bin liran varsa 500 TL ile başla). Tanış, alış.
3- Kendi risk anlayışına (yüksek risk, orta risk, risksiz hangisi isen) uygun olan bir şey seç. Akşam huzurla uyuman önemli.
Gelelim arabaya. Yatırımlarını satar isen birinci el bir araba alman mümkün değil, ikinci el ise çok yüksek fiyat, birinci ele yakın (tabii bu markaya, duruma vs. göre değişir). O sebeple, sıfır araba almak için sıraya girebilirsin, hem motivasyon olur, arada eline para geçer belki veya ailen yardımcı olur. Ne dersin? Uygulamam Monay ücretsiz, bu hafta ‘Para Uzmanları’nı açtık, istersen 15 dakikalık bütçe toplantısı randevusu alıp görüşebilirsin.
