Borçlar nasıl bitecek?

‘Ev mi araba mı alsak?’ diye soran yeni evli çift, ‘Ne yapsak da borçlar bitmiyor’ diyen aile. Bugün söz sizde. Haydi siz de sorun ben yanıtlayayım.

DÜĞÜN VAR

SORU: Oğlumu evlendireceğim için para biriktirmeye çalışıyorum. Altın mı alsam dolar mı? l Aytül

CEVAP: Düğün masrafları oğlunuz ve müstakbel eşinin sorumluluğunda olsun. Bu dönemde önce sağlığınızı, sonra da kendi geleceğinizi düşünün. Anneler, babalar çocukları için bütün paralarını veriyor sonra da finansal huzurları kalmıyor. Ben prensip olarak yatırım tavsiyesi vermiyorum. Neyin yükselip neyin düşeceği belli olmaz.

ORTAK HEDEF BELİRLEYİN

SORU: Yeni evliyiz, eşim de ben de çalışıyoruz. Gelirimiz 8 bin TL, 1.500 TL kira ödüyoruz. Düğünden kalan yaklaşık 3 bin TL ihtiyaç kredisi ve elden borcumuz var. Ben ev istiyorum, eşim araba. Ne yapabiliriz? l Canan

CEVAP: Karı koca çalışmanız çok güzel. Ev almak, hayatımızdaki en önemli kararlardan biri. Ancak biriniz ev, diğeriniz araba istiyor. Araştırmalar, ortak hedef belirlenen evliliklerin daha huzurlu ve uzun olduğunu gösteriyor. Karı koca oturun konuşun. Öncelikli ihtiyacınız, hedefiniz ne? Birlikte hedefe kilitlenin. Harcamalarınızı yazın, bütçenize göre planlayarak küçük küçük birikim yapın. Borçlarınız bitince bu birikimleri artırarak hedefiniz için peşinatınızı hazırlayın.

İLK ARABAM

SORU: 21 yaşındayım. 4 bin TL maaşım, 37 bin TL birikimim var, ilk arabamı almak istiyorum. Alacağım arabanın fiyatı 150 bin TL, 13 bin TL ailem verecek, 100 bin TL taşıt kredisi kullanacağım. Sizce öderken sorun yaşar mıyım? l Hakan

CEVAP: Genç yaşında böyle birikim yapman harika. Tebrik ederim. Ama sana birkaç sorum var:

• 150 bin TL’lik o arabayı alman şart mı?
• Gelirinin garantisi var mı ?
• Arabayı aldıktan sonra karşına çıkacak masrafları düşündün mü?
• Yakıt, sigortalar, MTV, park ve tamir giderleri için bütçende yer olacak mı?
• Bütün birikimini arabanın peşinatına ayırıp sonra da bu genç yaşında bu kadar borç yükü almak seni mutlu edecek mi? 100 bin TL, 60 ay vadeli kredi kullanınca aylık kredi ödemen 2.820 TL olur, bu da gelirinin yüzde 70’i. 150 bin liralık araba için 100 bin TL krediye ben RET veriyorum. Aylık toplam borç ödemen gelirinin dörtte birini yani 1.000 TL’yi geçmesin ki huzurun kaçmasın.

ÇÖZÜME ODAKLANIN

SORU: Toplamda 200 bin TL borcum var. Aile gelirimiz aylık 19 bin TL. Her ay 7 bin TL kredi borcu ödüyoruz ama bir türlü bitmiyor. Yoruldum artık. Nasıl biter bu borçlar? l Sevgi

CEVAP: Güzel bir geliriniz var ama aylık borç ödemeniz gelirinizin 1/3’ünden fazlasına denk geliyor. O zaman şu soruları cevaplayın:

• Borçlar neden oluştu? Önce bunlara bakın. Sebep ‘Olmasa da olur’ harcamalar mı? Öyleyse hemen bu harcamaları durdurun. Böyle gelmiş böyle gidecek demeyin. Çözüme odaklanın.
• Tek tek nerelere borcunuz olduğunu listeleyin. Kredi, kredi kartı, elden alınan borç gibi.
• Varlıklarınız neler? (Ev, araba, arsa, nakit...) Onları da listeleyin ki sahip olduklarınızı görmek güç versin.
• Bir süre için istek harcamalarını durdurun borç kapatmaya öncelik verin. Kredi kartı kullanımına ara verebilirsiniz. Karar sizin. Yeter ki planlı ve kararlı olun.
• Finansal hedeflerinize ulaşırken size yol arkadaşı olacak uygulamam Moneye’yi indirin. Ücretsiz.

BES’TEN ÇIKIYORUM

SORU: Otomatik BES’e geçen sene martta girdim. Mayısta çıkmak istedim. 750 TL yatırdım ve iki aylık cayma sürem geçti. Bana iade yapılmayacağı söylendi. Doğru mu? l Gündüz

CEVAP: İki aylık başlangıç süresinde veya daha sonra sistemden ayrılabilir, birikimlerini ve getirilerini alabilirsin. Emeklilik şirketin fon toplam gider kesintisi yapabilir ve üç yılı tamamlamadığın için devlet katkısından faydalanamazsın. Devlet katkısı avantajının yanı sıra çalışanlara, sisteme girişte bir defaya mahsus 1.000 TL ek devlet katkısı sağlanıyor.

Hesabına bu 1.000 TL yatırıldıktan sonra mı ayrılmaya karar verdin? Eğer öyleyse bir daha bu devlet katkısına hak kazanamazsın. Ancak başlangıç devlet katkısı yansıtılmadan çıkarsan ve ileride kendi isteğinle ya da işyeri değişikliği nedeniyle tekrar sisteme girersen yine başlangıç devlet katkısını yeniden hak edebilirsin. Son karar senin.