Giriş
Enflasyon, pahalılık, alışılmış yaşam standartları, sosyal medyada gördükleriniz, reklamlar, stres, ‘tüketim terapisi’... derken biriktirememek çok normal. Ama havlu atmayalım, birikim yalan olmasın, çünkü çözüm var.
26 YAŞINDAYIM BIRIKTIREMIYORUM
SORU: 26 yaşındayım. Para kazanıyorum ama hiç birikim yapamıyorum. Nasıl bir yol izlemeliyim? kReyhan CEVAP: Para biriktirebilmek de aynı diş fırçalamak gibi bir alışkanlık. Bu alışkanlığı kazanmak için düşünmen ve yapman gerekenler var.
1- HEYECAN: Biriktirdiğin para nereye gidecek? Senin hedefin ne? Ev, araba peşinatı, eğitim, tatil, borç kapatmak... Bu kişiden kişiye değişebilir. Ama bir hedef olması çok önemli, hedef olmadan olmuyor.
2- NET MİKTAR: Finansal hedefine ulaşmak için ne kadar paraya ihtiyacın var? Bu parayı ne zamana kadar biriktirebilirsin? Planla. Plansız da olmuyor.
3- ÖLÇÜM: Bütçe yapmıyorsan hemen başla. Gıda, kira/ev kredisi, faturalar, ulaşım, sağlık... Nereye, ne kadar harcadığını gör.
4- İSTEKLER: Bütçede bir sürü kalem var. Kimisi istek, kimisi ihtiyaç. Hedefine ulaşmak için bir yerlerden kısmak şart. Hangi kalemlerden tasarruf edebilirsin incele. Alışveriş yaparken istek, ihtiyaç ayrımı yapmanın büyük faydasını göreceksin. Hedefin varsa isteklerini bir süre öteleyebilirsin.
5- MAAŞ GÜNÜ: Birikimini harcamalarını yaptıktan sonra değil, gelirin eline geçtiği gibi yap.10 bin lirayla geçinen, 9 bin 500 lirayla da geçinebilir.
6- ÇEVRE: Etrafındaki arkadaşların harcamacı ise onlarla bir süre daha az görüş, tutumlu arkadaşlarınla daha fazla vakit geçir. Uygulamam Monay bunun için tasarlandı. Ücretsiz. İndir telefonuna, finansal hedefine ulaşırken sana bilgi, güç ve motivasyon sağlayacak.
Instagram hesabımdan ‘Eşinize, dostunuza para verdiniz mi hiç?’ diye sordum. Sizinle sohbetimizin bir kısmını da burada yayınlamak istedim.
KREDİ VE KREDİ KARTI BORCUM
SORU: Kredi ve kredi kartı borçlarım inanılmaz arttı. Ne yapacağımı şaşırdım. Yardımcı olur musunuz? Ömer
CEVAP:
- Borçlarını listele. Nereye, ne kadar borcun var yaz.
- Harcama kalemlerini gözden geçir, tasarruf edebileceğin alanlar var mı?
- Evde kullanmadığın şeyleri satarak elde edeceğin para ile ödeme yap.
- Ek gelir yollarını araştırmaya başla.
- Eğer bunları denediysen ve hâlâ ödeyemeyeceğini düşünüyorsan bankana gidip, samimiyetle durumunu anlat. Yapılandırma talep edebilirsin. Bu durumda ödeyeceğin faiz artacağından toplam borcun da artacaktır. Son karar senin.
PARAMI YAKINIM YEDİ
TAKİPÇİ: Ben de çok emekle kazandığım, biriktirdiğim paramı bir yakınıma verdim. 7 yıldır alamıyorum, hâlâ bekliyorum. En kötü tecrübelerden biri bence.
CEVAP: Ortak ve ikinizin de hürmet ettiği birisini yanınıza alın onunla bu konuyu konuşun. Bir plan yapın. Ayda 500 lira ödese de geri ödemeye başlasın. İnsanlar başkasının emek verip yaptığı birikimlerin üzerine oturma konusunda çok rahat. Özellikle akrabalar ve yakın arkadaşlar.
TOPRAK ALMALI
TAKİPÇİ: Tavsiyeleriniz harika, tecrübelerime göre paramızı kimseye teslim etmemeliyiz. Uzun vadeli yatırım için toprak çok iyi, atalarımızın bize öğrettiği gibi. Kendi aldığım topraklarda bunu gördüm. Fiyatlar çok yükseldi.
CEVAP. Doğru tabii ama yatırım yaparken atalarımızı da karıştırmamak iyi olur. Onlar bu dönemde yaşasalardı farklı düşü nebilirlerdi. Şimdi, yapay zeka, blok zinciri, nikel, kakao fonu gibi yeni şeyler de var...
YEĞENİM BİRİKMİŞ PARAMI İSTİYOR
TAKİPÇİ: Benim bir miktar birikmişim var. Yeğenim ticaretle uğraşıyor. Ona verip parayı çalıştırmak mı iyi yoksa biraz daha biriktirip ev almak mı iyi? Parayı yeğenime verirsem, tam takibini yapamam. Eşim yapacak ve ben eşime para konusunda hiç güvenemem. Bilgisi az, güveni çok oluyor insanlara. Ne yapayım?
CEVAP: Böyle düşünüyorsan sakın yeğenine para verme!
PORTEKİZ İÇİN BİRİKİM
TAKİPÇİ: Özlem hanım, biliyorsunuz (biliyorsunuz diyorum çü nkü her soruma hep cevap verdiniz) sizi yıllardır çok çok severek takip ediyorum. Ağustos ayında tek başıma Portekiz’e gitmek istiyorum. Sizce tur ile gitmek mi, uçak, otel kendim ayarlayarak gitmek mi daha hesaplı olur? Tur yaklaşık 1.200 Euro.
CEVAP: Bu sana bağlı, eğer tur seni kasarsa oradaki insanlar darlık verirse tatilin zehir olur. Paranın da satın alamayacağı şeyler var. Ucuza gidiyorum diye ucuz etin yahnisi olmasın… Ama tur olarak gitmekten de keyif alacaksan ve de neresi en ucuzmuş diye tek tek araştırmak beni yorar diyorsan, tura katılman daha iyi olur.
TASARRUF İMKANSIZ!
TAKİPÇİ: Tasarruf deyip duruyorsunuz. Ne tasarrufu? Elektrik, et, peynir... fiyatı ne oldu? Nasıl olacak tasarruf?
CEVAP: Hepimizin alışık olduğu bir yaşam stili var. Ve emin olun harcamalar istek ve ihtiyaç olarak ikiye ayrılıyor. Biz isteklerden tasarruf edebiliriz. Bir dönem istekleri daha az yapıp sadece ihtiyaçları karşılamaya çalışarak geçirebiliriz bu zor zamanı.
