Giriş
‘Büyük Cuma, efsane indirimler, 11.11 zamanı’, alışveriş uygulamaları, mağazalar, sosyal medya, televizyon reklamları başladı. Her yerden ‘hadi alışveriş yap’ mesajları geliyor. Peki bu dönemde senin harcama dürtün ne durumda?
REKLAMLAR: ‘Aman kaçırma! Yılın en büyük indirimi! Son fırsat! Hemen al!’ Bu çağrıları gördüğünde önce bir durup nefes al. Neyi, neden aldığının farkında mısın? İndirimlerin sonu yok ama paranın var! Reklamcılar işlerini yapıyor ama sen bütçeni bu uyaranlara karşı koru.
İSTEK Mİ İHTİYAÇ MI?: İhtiyacın olan ürünlerin listesini yap. ‘Sakın kaçırma’ reklamlarını göre göre sanki o ürünler ihtiyacınmış gibi hissediyorsun. Sırf indirimde diye giymeyeceğin kıyafetler, kullanmayacağın ev eşyaları alma. O ürüne şu soruları sor:
10 SANİYE KURALI:
- Sen istek misin, ihtiyaç mı?
- Seni kaç kere kullanacağım?
- Senden evde kaç tane var?
- Senin için borçlanmaya değer mi?
ZAAFIN NE?
‘Olmasa da olur’ dediğin ama dayanamayıp hep aldığın ‘şeyler’i biliyor musun? Bunlara zaaf harcaması diyorum. Peki senin zaafların neler? Listeden bak. Harcamalarını yönet.
- Ev eşyası
- Dekorasyon
- Ayakkabı/aksesuar
- Dışarıda yeme içme
- Kıyafet
- Elektronik
- Hobi
- Abur cubur
- Şans oyunları
- Zararlı alışkanlıklar (alkol/tütün)
- Araç
- Eğlence
- Oyun
- Hediye
- Çocuk harcamaları
- Kozmetik
- Tatil
- Evcil hayvan
HARCARKEN
- İhtiyacın olan ürünlerin fiyatı hangi sitede, mağazada daha uygun, araştır. Önceki fiyatla indirimdeki fiyatı karşılaştır. Her indirim, gerçek indirim olmuyor.
- Ne alacağının listesini yaptıktan sonra bunlara toplam ne kadar harcayacağını da belirle. Kredi kartı ekstresi gelince şok yaşama.
- İndirim kuponlarını, puanlarını kullan. Operatörlerin, bankaların, alışveriş uygulamalarının birçok avantajı oluyor. Hafiye gibi araştırıp harcarken kazan.
- Güvenilir sitelerden, satıcılardan alışveriş yap. Yeni bir satıcıdan alışveriş yapmadan önce yorumlarını iyice oku.
KREDİ KARTLARINA DİKKAT!
UYARI SİSTEMİ: Kredi kartına harcama limiti uyarı sistemi kur ve düzenli kontrol et. Örnek: Kredi kartı harcaman 500 TL olduğunda sana bildirim gelsin.
HOP DİYE: Araştırmalar kredi kartıyla alışverişlerin nakit yapılana göre daha kolay olduğunu gösteriyor. Beynin harcama yaptığını bile anlamadan gidiyor paralar.
SANAL KART: İnternetten alışveriş yaparken güvenlik endişen varsa veya kredi kartını kullanmak istemiyorsan sanal kart tercih edebilirsin. Bu kartlarda kayıp/çalıntı riski yok.
YARININDAN ÇALMA: Gereksiz harcamaların hepsi kredi kartı borcunu öderken yük. Harcamaların seni finansal hedefinden (ev/araba peşinatı, Acil Durum Fonu, borç kapatma) uzaklaştırıyor mu? Düşün.
KONTROL SENDE
Eğer alışveriş sitelerinden gelen bildirimlere, mesajlara, sosyal medyada paylaşılan linklere kayıtsız kalamıyorsan kontrolü eline al. Bazı üyeliklerini, uygulamaları sil ve o paylaşımları yapan kişileri takipten çık. Arkadaş gruplarından gelen ‘Hadi sen de al’ mesajlarına dur de.
PİŞMAN OLDUYSAN
Bir şeyler satın aldıktan sonra pişman olduysan değerlerine göre harcamıyorsun demektir. Kendini keşfet ve paranı da buna göre harca.
NE KADAR?
ŞEYLER/HİSLER ORANI: Bir ay boyunca nereye, ne kadar harcadığına bak. Harcamalarının ne kadarı şeylere, ne kadarı sende güzel hisler bırakan deneyimlere gitmiş? (Örnek: Çanta ‘şey’, ailece gittiğiniz yemek ‘his’)
1’E 2 KURALI: Aldığın her yeni ürün için, evden iki şey çıkart. İhtiyacı olanlarla paylaş veya sat. Bütçene katkı sağla.
KARARSIZLIK: ‘Onu mu alsam, bunu mu alsam? Acaba ikisini de alsam mı?’ diyorsan çözüm çok kolay. İKİSİNİ DE BIRAK. Bunu prensip haline getir.
KOLAYLAŞTIRMA: İnternet alışverişlerinde kredi kartını siteye kaydetme. Her seferinde tekrar bilgilerini gir. Bir tıkla satın alıp işini kolaylaştırma, bütçeni koru.
