Giriş
Enflasyon yüksek, peki ya sizin yaşam enflasyonunuz kaç? Yani kişisel veya aile olarak geçen seneye kıyasla ne için ne kadar daha fazla harcıyorsunuz? Biliyor musunuz? Gelin bakalım, zira kontrol edebileceğimiz tek enflasyon bu.
HER YIL GÜNCELLENİYOR
Enflasyon, fiyatların genel seviyesinin sürekli olarak artmasıdır. Hesaplanırken bakılan temel bazı fiyatlar var. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) sepetinde yer alan mal ve hizmetler, endeks sepeti ve ağırlıklar her yıl güncelleniyor. Ülkemizde marketten, faturalara ve benzine kadar her şey geçen yıla göre önemli ölçüde arttı. TÜFE’deki artış temmuzda yıllık yüzde 79.60, aylık yüzde 2.37 olarak açıklandı.
DÜNYADA DA ARTIYOR
Enflasyon tüm dünyada artıyor. Amerika’dan, İngiltere’ye… Ülkemizdeki en yükseklerden.
PEKİ NEDEN?
Tek bir sebebi yok. Pandemi döneminde bastırılmış olup şimdi artan tüketici talebi, küresel tedarik zinciri sıkıntısı, enerji fiyatlarının dolar olması gibi bir sürü sebep var.
KENDİ ORANINI BUL
Enflasyonla mücadele etmemizin en iyi yolu, bireysel olarak bizi nasıl etkilediğini tam olarak anlamak ve bunu yapmak için de kendi kişisel enflasyon oranını hesaplamaktır.
BİREYSEL HARCAMALARINIZ NE DURUMDA?
Kişisel enflasyon, son bir yılda kilit kategorilerdeki bireysel harcamaların artış oranıdır. Düzenli olarak satın aldığımız temel mal ve hizmetlere ne kadar daha fazla para harcadığımızı gösterir.
DÜŞÜK KİŞİSEL ENFLASYON
Örneğin, benzin ve et fiyatları yüksek fakat siz vejetaryensiniz (et yemiyorsunuz) ve arabanız (yakıt gideriniz) yok. O halde sizin kişisel enflasyonunuz ülke ortalamasından daha düşük.
YÜKSEK KİŞİSEL ENFLASYON
Diyelim siz ülke ortalaması gibi hareket eden, sade bir vatandaşsınız. Araba kullanıyor, lahmacun yiyorsunuz. Geçen sene dışarıda sadece haftada bir yerken, restoranlara ayda 100 lira harcarken, şimdi yüzde 80 enflasyon ile 180 lira olması gerekiyordu. Korona bıkkınlığı ve arkadaşların ısrarı derken, bir baktınız sizin harcamalar olmuş 400 lira. Yani normal ülke enflasyonunun üstüne bir de sizin yaşam enflasyonu gelmiş çökmüş. Ve sizin evdeki gider artışınız Türkiye ortalamasının çok daha üzerinde.
HESAPLAMAK İÇİN
Geçen yıl kredi kartı ve banka hesap özetlerinden hangi gidere ne kadar harcadığınıza bakın. Bugünkü harcamalarınızı önceki yılın aynı ayı ile karşılaştırın. Bütçe harcama kategorilerine tek tek bakabilirsiniz.
BİR GİDER ÖRNEĞİ
Tüm giderlerinizi yazdınız, peki neye bakmanız lazım?
AKARYAKIT HARCAMASI
Temmuz 2022–Temmuz 2021=X TL (X/Temmuz 2021)x100=Yüzde ...
Yani Temmuz 2021’de akaryakıta 387 lira harcarken Temmuz 2022’de 1.000 TL harcadıysanız, kişisel akaryakıt enflasyonunuz yüzde 158’dir. Bu, akaryakıta bu yıl geçen yıla göre yüzde 158 daha fazla harcadığınız anlamına geliyor. Normal ülke enflasyonu kadar artsaydı (yüzde 80 civarı) 700 TL gibi olurdu. Ama sizin akaryakıt artışınız bundan daha yüksek. Bu durumda benzin giderlerini düşürmek için otomobil kullanımını azaltıp toplu taşıma kullanabilirsiniz. Birkaç kişi tek araba kullanıp ortak benzin alabilirsiniz. Tabii arabanız yoksa benzine gelen bu zamlar sizin bütçenizi direkt etkilemiyor. Bu hesaplamaları gıda, kira, fatura, giyim, kişisel bakım, eğitim, sağlık, tatil, eğlence ve ev eşyası için de yapabilirsiniz.
NE YAPMALI?
Kişisel enflasyon oranı en yüksek olan gideri tespit edip enflasyonla mücadele için bir strateji oluşturabilirsiniz.
GIDA: Marketin ucuzluk günlerini, online kampanyaları takip edebilir, market ürünlerini tercih edebilirsiniz. Gıda israfına dikkat etmek çok önemli bir adım.
FATURALAR: Kampanyaları takip etmek ve gereksiz yere enerji kullanımına dikkat etmek.
KIYAFET: Gardırobunuzu inceleyip, üzerinize olmayanları terzide düzelttirebilirsiniz, kullanmadıklarınızı ikinci el satış sitelerinden satabilirsiniz. Yeni kıyafete ihtiyacınız varsa sezon sonu dönemleri tercih edebilirsiniz.
EĞİTİM: Üst sınıflardan ikinci el kitap temin edebilirsiniz.
