Tuz, deniz kabuğu, yün, arpa, yağ, gümüş, altın, kağıt para derken biz parayı görmez olduk, biçim değiştirdi. Sosyal medyada, televizyonlarda bir Bitcoin furyasıdır gidiyor. Nedir bu Bitcoin, ona nasıl yaklaşmalı?
Bitcoin, bir kripto para ve ödeme yöntemi, icat eden kişi matematikçi ve yazılımcı olduğu söylenen Satoshi Nakamoto. 2008’de yayınladığı makalede bunun ucuz maliyetle kolay ödeme aracı olduğunu söylüyor, yatırım aracı değil! Merkezi, bankası ve ülkesi olmayan dijital para…
NEREDEN GELİYOR?
Nasıl altın madenleri kazılıyorsa, Bitcoin’de de bilgisayar üzerinden kodlarla kazı yapılıp para çıkartılıyor. Kazı yapılırken güçlü ekran kartları kullanılıyor ve normal bilgisayara göre daha fazla elektrik tüketimi gerçekleşiyor.
BANKANIN YERİNE NE VAR?
Açık kaynak kodlu yazılım var. Mahallede bakkalların tuttuğu gibi dijital defterler var. Bu sistemde yapılan tüm işlemler dijital defterlere yazılıyor. Nasıl mı? Arkadaşın sana bir Bitcoin gönderdiğinde, arkadaşının ve senin hesap numaraları ve gönderilen tutar tüm dünyadaki dijital defterlere yazılıyor.
Blockchain, bu ağa bağlı her makinenin diğerleri ile şifreli olarak konuşmalarını sağlıyor. Tapu, noter işlemleri, ödemeler için makineler arasında mutabakat sistemi kuruyor. Bitcoin, Ether, Ripple, Tether gibi kriptolar en bilinen kripto paralar, Blockchain teknolojisinin sadece bir kolu.
DIKKAT!
- Bitcoin’i kazıyan madencilerin üretebileceği Bitcoin adedi sınırlı, 21 milyon adet. Sonsuz değil.
- Sistemdeki kayıtlar herkese açık, isteyen herkes bugüne kadar dünyada yapılan ilk Bitcoin transferinden bugüne bütün para transferlerini bilgisayarına indirebilir.
- Kripto şifreleme, bildiklerimizden ileri düzeyde, yazılımcılar bunun kırılmasının imkansıza yakın olduğunu söylüyor.
- Para birimi olarak geçerli olduğu alanlar çok kısıtlı. Dünya genelinde 6 binden fazla Bitcoin ATM’si var ama kullanım oranları düşük.
- Henüz herhangi bir devlet düzenlemesi yok ancak gelecekte düzenlemelerin olacağı konuşuluyor.
- Herhangi bir durumda şikayet edebileceğin bir kurum YOK.
KRİPTO PARA İSTİYORSAN
- Dünyada 500’den fazla kripto para borsası var ama regülasyon olmadığını unutma.
- Kısa yoldan zengin olma hayali kurup sosyal medyadan, komşudan, arkadaştan duyup tüm paranı koyma.
- İşi gücü bırakıp tansiyon ölçer gibi grafiklere bakma.
- Sosyal medyada kripto para tavsiye edenlere uyup alım yapma. İyice araştır, kendi kararını kendin ver.
- Öğrenciysen Blockchain teknolojisi bir devrim. İyice araştır, anla.
RİSKLİ SULAR
Kripto para çok yüksek riskli tansiyon düşürüp çıkartır. ‘’Bütün paramı oraya koyayım, ne güzel kendini ikiye katlıyor’’ diye düşünme. Kendini hızla ikiye katlayan şey hızla eriyebilir de... Sakın bütün birikimini bu tip çok riskli şeylere koyma. SAKIN.
‘İLLA DA ALACAĞIM’
‘Ne olursa olsun almak istiyorum’ diyenler birikimlerinin yüzde 1’ini geçirmemek kaydıyla alabilir. Böylece içinde kalmaz. (Dikkat, bu bir alım tavsiyesi değildir.)
KAÇ TANE
Şu anda 8 bin 500’den fazla kripto para var ve sürekli artıyor. Bitcoin ile satın alınan ilk ürün, 10 bin Bitcoin karşılığında iki pizzaydı. Ben bu yazıyı hazırlarken bir Bitcoin 339 bin 255 TL’ydi. Evet adeta baş döndürüyor ancak yarın tam tersi olabilir.
TÜRKİYE ÇOK SEVİYOR
Ülkemiz kripto parayı pek seviyor. Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum) tarafından yapılan araştırmaya göre; dünyanın en büyük 74 ekonomisi içerisinde nüfusa oranla en çok kripto para kullanan ülke vatandaşları açıklandı. Türkiye, yüzde 16 ile dünyada 4’ncü, Avrupa’da ise ilk sırada. 2020 yılı Cumhurbaşkanlığı yıllık programındaki kripto para açıklamalarına göre TCMB ve TÜBİTAK’ın ortak çalışmasında Blockchain tabanlı merkez bankası parası hazırlıkları son hız devam ediyor.
KREDİ ÇEKERKEN...
SORU: Kredi çekerken nelere dikkat etmeliyim? l Aygül
CEVAP:
- Krediyi ne için çekeceksin? Bu gerçekten bir ihtiyaçsa, bankaların masraf dahil faiz oranlarını karşılaştır.
- Ne kadar kredi alacağına da baştan karar ver. İhtiyacından fazlasını alıp boşa ekstra faiz ödeme.
- Kredinin geri ödeme tutarı bütçene uygun mu bak.
BAŞARI HİKAYESİ
BORÇLARI KAPATTI
ESMA / 32 / ANKARA
Özlem Abla, evliyim ve 9 aylık bebeğim var. İçinden çıkamadığımız kredi kartı, ev kredisi borcumuz vardı. Ailece bu durumu değiştirmek için tasarruf yollarını öğrenme kararı aldık. Size ‘Acil’ koduyla mesaj yazmıştım ve önerilerinizle bütçe yapmaya, ay sonunu daha rahat geçirmeye başladık. Sizin POSTA Gazetesi yazılarınız, videolarınız ve uygulamanız Moneye sayesinde bitirmeyi planladığım borcum kapandı.
Zor oldu ama bitti. Tasarrufu öğrendim, aslında indirimleri takip edip ihtiyacım olmadıkça kıyafet almasam da ne kadar gereksiz harcamalarım olduğunu gördüm. Faturalarımı tam da söylediğiniz gibi yarı yarıya indirdim. Sizin gibi bir rehber bulduğum için kendimi çok şanslı hissediyorum. Bu başarı sizin yol göstermenizle oldu. Çok teşekkür ederim.