Neriman ne yapmalı?

Yeni yıla gün sayıyoruz. Psikolojik olarak değişim için iyi bir zaman. Bir karar alıp hayatınızı değiştirmek elinizde. Peki bunu nasıl yapacaksınız? Gelin bu haftaki konuğum Neriman’ı örnek alarak kendi para durumunuzu inceleyin.

NERİMAN DİYOR Kİ

• Harcama ve birikimlerimin yazılı olduğu aylık bütçe tutmuyorum. Bu yüzden kazancımın nereye gittiğini bilmiyorum.
• Kısa/orta ya da uzun dönemli herhangi bir finansal hedefim yok.
• Kenarda en az 3 aylık ihtiyaç giderlerimi karşılayacak miktarda acil durum fonum yok.
• Sigorta, fatura, kredi kartı, kredi... Kullandığım hiçbir ürünü ve hizmeti almadan önce çok da detaylı araştırmadım.
• Tam olarak ne kadar borcum var ve bunun için her ay/yıl ne kadar faiz ödüyorum bilmiyorum.
• En az şu anki senelik maaşımın 5 katı kadar teminatı olan bir hayat sigortam yok.
• Emeklilik zamanım için ekstra bir birikim yapmıyorum.
• Aylık giderim bazı aylarda gelirimden fazla oluyor.
• Yatırım yapmıyorum.
• Dışarıda yeme içmeyi çok seviyorum, güzellik ürünlerine de dayanamıyorum. Sizce Neriman 2023 ya da 2024’ü nasıl geçirecek?

NERİMAN’A TAVSİYE

Bu satırları okuduğunda karar al ve ilk adımı at. “Ben bu para işini ya çözeceğim ya çözeceğim” de. Kendine inan. Ben sana inanıyorum. İsterSEN yaparsın! (Siz ne dersiniz?) mREÇETE Biliyorsunuz ‘insanlarda davranış değişikliği’ konusuna çalışıyorum uzun süredir. Psikolog, psikiyatrist, davranış değişikliği bilimcileri hepsiyle birebir çalışarak, binlerce kişiyi gözlemleyerek. Yapanı da yapamayanı da görüyorum. Olay para, kilo, sigara, güzellik vs. hiç fark etmiyor. Reçete net: Kararlılık, plan yapmak ve sonrasında da pes etmeyen bir irade.

AH ŞU ALIŞKANLIKLAR

Bana alışkanlıklarınızı söyleyin, hayatınızın nereye gideceğini söyleyeyim size. Bu kadar net! kHer sabah diş fırçalamak. kYemekten hemen sonra çay içmek. kSabah uyanınca cep telefonuna bakmak gibi sürekli yaptığımız şeyler zamanla refleks haline geliyor. Biz bile fark etmeden yapıyoruz. Alışkanlıklarımız hayatımızda bir sistem yaratıyor, sanki otomatik pilota bağlanıyoruz. İşte siz de parayla ilgili alışkanlıklarınızı değiştiremezseniz hayatınızda ekonomik anlamda hiçbir şey değişmez.

KİLO VE PARA

Örneğin zayıflamak isteyen birinin hemen bir haftada 5 kilo vermesi zor. Ancak her sabah kalkıp limonlu ılık su içmekle başlayıp bunu alışkanlık edinebilir. Zamanla kendini her sabah limonlu ılık su içerken bulur. Yemeklerden ekmeği keser, şekeri azaltır ve kilo vermeye başlar. Bir sisteme göre hareket eder. Küçücük bir değişiklik hayatımızda bizi bambaşka bir yere taşır.

RAHAT OLUN

2022 yılbaşında size kimin ne hediye verdiğini hatırlıyor musunuz? Kimse onlara vereceğiniz hediyeyi hatırlamayacak. RAHAT OLUN. Yılbaşı eğlencesinde ne elbise veya ne ayakkabı giydiğiniz sizin dışınızda kimsenin umurunda değil. RAHAT OLUN. İnsanlara şirin gözükmek adına sizin olmayan paraları harca harca nereye kadar? RAHAT OLUN.

ÖRNEK BİRKAÇ DAVRANIŞ

• Her gün eve döndüğünüzde cebinizdeki bozukları bir kavanoza koyun ve asla içinden geri almayın. İki ayda bir tüm bu bozuklukları yatırım hesabınıza koyun.
• Her ayın ilk günü yatar yatmaz maaşınızdan (veya puan kazanmak için kredi kartınızdan) bireysel emekliliğe maaşınızın yüzde 10’unu, bekarsanız yüzde 25’ini otomatik yatırın.
• Her ayın ilk hafta sonu sabah kahvesi içerken bütçe yapın.
• Hedeflediğiniz şeyin (ev, araba, tatil) fotoğrafını telefonunuzun ana ekranına kaydedin. Aniden bir para harcama dürtüsü gelirse telefonunuza bakın.
• İnsan en fazla zaman geçirdiği 5 arkadaşının ortalaması olurmuş. Tutumlu ve parasını yönetmekte başarılı bulduğunuz farklı arkadaşlarınızla daha fazla zaman geçirmeyi alışkanlık haline getirin.
• Gerekmedikçe bir dükkana girmeyin, girerseniz de eşyalara dokunmayın. Dokunanlar almaya daha meyilli.
• Moneye ile arkadaş olun. Finansal olarak özgür ve iyi olmak her bireyin hakkı!

YILBAŞI YEMEĞİ!

Yılbaşlarında iç pilavlı hindinin, kabak çekirdeğinin, televizyonlu aile yılbaşı partilerinin neyi eksikti? Sevdiklerinizle olun, zengin hissedin. Çevrenizdekilerle aranızdaki ‘gizli rekabet’ tuzağından uzak durun. Olup biten kafanızın içinde. Kredi kartı limitiniz kadar zengin değilsiniz. Yılbaşı heyecanı ile çok saçılmayın. Borçsuz olun.