Giriş
Yeni yıl hayatımızdaki değişimler için ideal zaman. Enflasyon, zamlar derken finansal davranışlarımızı değiştirebilmek için bu fırsatı kaçırmayalım.
Haydi başlayalım...
1-ODAKLAN: 2021’i gözden geçir. 2022’de neyi farklı yapacaksın? Düşün, listele. ‘Keşke böyle yapmasaydım’ demenin faydası yok, ileri bakalım.
2-NET VARLIK: Net varlığını hesapla, kendine 2022 sonu hedefi koy. Varlıkların (nakit, yatırımlar, gayrimenkul vb.) ve borçların (elden borç, kredi, kredi kartı borcu vb.) ne kadar? Finansal hedefine giden yolda nasıl ilerlediğini görmek için 2022’de her ayın başında bunu yap.
3-HEDEFİN NE?: Ev peşinatı için para biriktirmek... Kredi kartı borçlarını sıfırlamak... Birikimini enflasyona karşı korumak... Senin finansal hedefin ne? Gerçekçi, uygulanabilir, ölçülebilir olmasına dikkat et. Yaz. Eşinle paylaş.
4-İSTEK Mİ, İHTİYAÇ MI?: Bir şey satın alırken kendine, ‘Bu benim için istek mi, ihtiyaç mı? Bunun için kaç saat çalışmam lazım?’ diye sor. Harcamalarını listele ve ‘olmasa da olur’ dediğin harcamaları azalt. Bunun için tasarruf ve birikim uygulamam Moneye’a bekliyorum. Parasını yöneten hayatını yönetir.
5-HARCAMA TAKİBİ: Tüm giderlerini yaz. ‘Hepsi aklımda’ deme. Yazılmayan şey uçar, gider. Her ay bir saati ailece bütçenizi gözden geçirmek için ayırın. Para nereye gidiyor gör, kontrol sende olsun.
6-YATIRIM: Paranı çalıştır, birikimlerini yatırım yaparak değerlendir. Kendi risk anlayışına göre uygun yatırım araçlarından bir sepet oluşturup biraz döviz, biraz altın, biraz hisse, biraz fon alabilirsin biri düşerken diğeri çıkabilir. Böylece riskini dağıtmış olursun.
7-KREDİ NOTU: Herhangi bir kredi başvurusunda bankaların baktığı önemli bir nokta ancak tek kriter değil. Kredi kullanırken, araba, ev kiralarken, işe girerken, cep telefonu veya beyaz eşya alırken kredi notun her zaman karşına çıkar. Kredi notunun yükselmesi zamana bağlı. Bu yüzden sadece ihtiyaç anında değil, ihtiyaç anının öncesinde de planlı bir şekilde kredi notunu takip et.
8-RİSKLİ SULAR: Blockchain teknolojisi bir devrim. İyice araştır ve anla. Ama sosyal medyada kripto para tavsiye edenlere uyup ‘Bütün paramla kripto para alayım, ne güzel çok hızlı artıyor’ diye düşünme. Kendi kararını ver. Bu kadar hızla artan şey hızla eriyebilir de... Sakın bütün birikimini yüksek riskli alanlara koyma.
9-FİNANSAL SAĞLIK: Kendine şunları sor:
Beklenmeyen olaylara karşı ne kadar hazırım?
- Acil durum fonum var mı?
- Net varlığım nedir?
- Ekside mi yoksa artıda mı?
- Kredi kartı ekstremin tamamını her ay zamanında ödüyor muyum?
- Değeri artacak şeyler için mi borçlanıyorum?
- Emeklilik için düzenli birikim yapıyor muyum?
- Uzun vadeli hedefime ulaşmak için doğru yolda mıyım?
10-FİNANSAL İLİŞKİLER: Her birimizin nasıl farklı kişiliği varsa para konusunda da farklı karakterimiz var. Senin parayla ilişkin nasıl? Para karakterimiz biz çocukken ailemizden, çevremizden gördüklerimizle, kendi deneyimlerimizle şekilleniyor. Kendimizi ne kadar iyi tanırsak hem para konularında iletişimimiz o kadar sağlıklı olur hem de parayı daha iyi yönetebiliriz.
11-PARAYI KONUŞ: Eşler arasında para ‘tabu’ olmasın, rahatlıkla konuşun. Sadece faturaları değil, finansal hedeflerinizi de paylaşın. Eşine sor, çocukluk döneminde çevresinde borç sorunu yaşayan bir kişi olmuş mu? Bundan etkilenmiş olabilir. Geçmişimize saygı ve duygularımıza değer vermek önemli.
12-İLHAM: Hedeflerin için ilham kaynağı ara. Seni motive edecek başarıları örnek alarak hayatında uygula.
13-İSTEMEKTEN ÇEKİNME: 2021’de geride bıraktığın bir şey var mı? Örneğin, zam, terfi, yeni bir eğitim istemekten çekinmek gibi...
14-KENDİNE YATIRIM YAP: Kariyerini ilerletmek için eğitimler al veya sana heyecan verecek uğraşlar bul. Dans dersi, yeni bir dil öğrenme, spor, fotoğraf... Bütçene uygun, hoş zaman geçireceğin bir hobi edin. Belki ileride bu hobinden para bile kazanabilirsin.
15-AÇIK OL: Finans dünyası büyük bir hızla yapılanmadan geçiyor. Sen de bu hıza ayak uydur.
SENCE NE KADAR?
SORU: Evden çalışıyorum, sık sık çay, kahve içiyorum, bilgisayarım şarjda. Elektriğe zam da geldi, faturam epey kabaracak. Nasıl tasarruf ederim? Günce
CEVAP: Evden çalışıyorsunuz ve mesai boyunca bilgisayarınız şarjda. Sizce ne kadar elektrik harcıyordur? Ben söyleyeyim. Haftada beş gün, günde 9 saat çalışan bilgisayar ayda 16.20 TL elektrik tüketir.
Haftada yedi gün, 12 dakika çalışan su ısıtıcısının faturadaki karşılığı 12.32 TL. Evdeki herkes ayrı ayrı su ısıtırken bir daha düşünsün.
520 litre, A+ buzdolabı ayda 29.57 TL harcar. ‘Buzdolabından tasarruf olur mu?’ demeyin. Buzdolabınızın hava deliklerini tencerelerle kapatmayın ki hava akışını sağlamak için daha az enerji harcasın.
Haftanın her günü, beş saat çalışan 49 inc LED ekran A+ televizyon ayda 13.72 TL elektrik harcar. Ailece enerjiyi kullanırken de düşünün istek mi, ihtiyaç mı diye. Odadan çıkarken ışıkları kapatın kullanmadığınız oyun konsolu, televizyon, bilgisayar ne varsa kapatın. Elektronik eşyalar bekleme modunda dahi elektrik tüketiyor.
