Sorusu olan var mı?

Borç, birikim, eşler arası para konuşmaları, ev almak, yatırım yapmak… Ben her türlü para sorunuz için her zaman yanınızdayım. Siz yeter ki sorun.

Hem bebek hem ev

SORU: Kafam biraz karışık. Yeni çocuğumuz oldu, 75 bin TL birikimimizi kullanıp ev almak istiyoruz. Ancak her ay 2500 TL ödediğimiz toplamda 38 bin TL kredi borcumuz kaldı. Önce borcu mu kapatalım yoksa ev mi alalım? Gelirimiz 6700 TL. l İlhan

CEVAP: Allah analı babalı büyütsün. Tebrik ederim hayatınızda yepyeni bir dönem başlamış. Ancak aynı zamanda iki büyük yenilik insan hayatını zorlayabiliyor. Hem bebeğin masrafları hem ev satın almak finansal huzurunuzu kaçırabilir.

• Şu anda ne kadar kira veriyorsun?
• Borcunun bitmesine ne kadar kaldı?
• Erken kapatırsan ne kadar indirim alıyorsun? Bunları bankandan öğren. Aylık gelirinin yüzde 30'u borca gidiyor. Borcunu kapatmadan ev alırsan finansal huzurun kalmaz. Peki eşin bu konuda ne düşünüyor? Son kararı birlikte verin.

Borç bittikten sonra ilk hedefiniz ev almak olsun. Ev almaya karar verdiğinde, ALIRKEN KAZANMAK İÇİN şunlara dikkat et:

• Evin değeri artacak mı? Çevre evlerdeki gelişmeleri, metrekare fiyatları gibi faktörleri incele ve not al.
• Kira değeri artacak mı? Neden? Ne kadar?
• Kullanışlı ve güvenli bir yerde mi? İş yerine, okula, merkeze uzaklığı, ulaşımı nasıl? Bütün bunları iyice araştırmak gerek.
• Tabii yeni ev olması, depreme dayanıklılığı en önemli şey!

Hangi duygu sonrası

SORU: Para harcamak için bahane arıyorum desem yeridir. Sevinince, üzülünce, canım sıkılınca internette her karşıma çıkanı alasım geliyor. l Sevinç

CEVAP:

• Harcama alışkanlıklarınla yüzleş.
• Tüketim ile kendini sakinleştirmeye çalışma.
• Harcama dürtüsü geldiğinde alışveriş yerine başka bir alışkanlık geliştir. En iyi arkadaşını ara, su iç, müzik dinle, ev içinde birkaç tur at.
• Kredi kartını alışveriş sitelerine kaydetme, böylece alması kolay olmasın.
• Alışveriş yapmadan önce kendine sor. Bu benim için istek mi yoksa ihtiyaç mı?
• Düşün… Hayalindeki hayatı yaşaman için sana KAÇ ayakkabı, KAÇ kıyafet gerekli? Gerçekten senin için önemli olan bunlar mı?

Bankana haber ver

SORU: Özlem Hanım, geçen sene hesabımdan nakit avans çektim. Araya taşınmamız girdi. Ödedim diye hatırlıyordum, ödememişim. Herhangi bir tebligat gelmedi, bankaya kayıtlı olan adresten de ayrılmıştım. Takibe düşmüş. Borç tam 2000 TL olmuş. Findeks Kredi Notum dibe vurmuş, 0 olmuş. Borcumu ödememe rağmen notum pek yükselmedi. Nasıl yükseltebilirim? l Zeynep

CEVAP: Adres, telefon gibi değişiklikleri hesabın olan bankalara bildirmen çok önemli. Herhangi kredili bir ürünü takibe girmiş kişilerin, takibe girdiği tarihten itibaren bir yıl boyunca kredi notu hesaplanmıyor. Dolayısıyla kredi notu 0 çıkıyor. Bu demek oluyor ki; kredi notun bir yıl sonra hesaplanmaya başlayacak. Takibe giren borcun, önündeki beş yıl boyunca notunu etkileyecek. Yine de düzenli ödemeyle Findeks Kredi Notu’nu yükseltebilirsin.

Kaktüs moduna geç

SORU: 15 bin liraya yakın borcum var. Kredi, kredi kartı ve elden… Hiçbir şekilde ödeyemiyorum ve ne yapacağımı şaşırdım. İş durumum da çok bozuk. l Hüseyin

CEVAP: Öncelikle içinde olduğun bu durum geçici.

• İşe, nerelere borcun olduğunu listelemekle başla. Kredi, kredi kartı, elden aldığın…
• Borcun faizi, miktarından daha önemli. En yüksek faizli borcunu en tepeye yaz ve ödemeye ondan başla.
• Sahip olduğun her şeyi bir yere yazmak kendini güçlü hissetmene yardımcı olur.
• Aile ve arkadaşlara olan borçlarını ertelemek için bir aile büyüğüyle birlikte gidip konuş.
• Moral olması için birkaç küçük borcu kapatabilirsin.
• Borçları kapatana kadar kredi kartlarından uzak dur.
• Kaktüs moduna geç, ihtiyaç harcamalarına odaklan.
• Önceden bilgi vererek alacaklılardan süre isteyebilirsin.
• Ek gelir yollarını araştırmaya başlayabilirsin.

Çözüme odaklan

SORU: Birikmiş 26 bin TL kredi borcumuz var. Evimizin aylık geliri 4100 TL. Her ay borçlarla birlikte bu paranın 2750 TL’si uçuyor. Zaten geriye kalan para da mutfak harcaması, faturalara gidiyor. Bu yüzden kredi kartı borcumuzun ancak asgarisini yatırabiliyoruz. Yani bir borcu öderken diğerine borçlanıyoruz. Eşim borçları bitirmek için ek işe başladı ama yetmiyor… Bütçe yapmayı teklif ediyorum, "Gelen gidiyor, ne bütçesi” diyor. Ne yapalım? Lütfen yardım edin. l Suat

CEVAP: Eşinle konuşurken soruna değil çözüme odaklan. Onu eleştirme. “Şimdi konuşmanın yeri değil” demekle de olmuyor. Demleyin çayları, oturun beraber ve samimiyetle konuşun.

• Kendinize hemen bir borç listesi yapın.
• Nereye, ne kadar borcunuz var?
• Ödemelerinizi faiz oranlarına göre önceliğe koyun.
• Zaten tasarruf kurallarını uyguluyorsunuzdur. Evde kullanmadığınız, satabileceğiniz eşyalar varsa satıp borçların bir kısmını kapatabilirsiniz. Araba gibi satacak bir şeyiniz var mı?
• Bazen farkında olmuyoruz ama olmazsa olmaz dediğimiz bir şeyimizi satınca daha huzur içinde yaşıyoruz. Bir düşün, ileride yine yerine koyarsınız.