Giriş
Son dönemde hisse senetlerine ilgi büyük. Gelin bir de hisse senetlerinin profesyonelce yönetildiği yatırım fonlarını tanıyalım. Yatırım fonu nedir? Kimin içindir? Nasıl alınır?
YATIRIM FONU BASİTÇE NEDİR?
Aslında temel olarak baktığımızda yatırım fonlarını bir havuz gibi düşünebiliriz. Hepimiz o havuza bir para aktarıyoruz. O paraları uzmanlar hisse senedi, mevduat, yabancı hisse senedi, altın, gümüş gibi farklı enstrümanlarda değerlendiriyor. Herkes o havuza attığı oranda değerlenen paradan pay kazanıyor.
HİSSE-HİSSE FONU FARKI?
Hisse tek. Hisse fonu içinde birçok hisse barındırır. Örneğin bir kuruyemişçiye girdiniz, Hisse badem, fındık, ceviz ise…Hisse yatırım fonunu karışık kuru yemiş gibi düşünebilirsiniz.
USTA YÖNETİM
Nasıl doktor hasta iyileştirmeyi, avukat dava kazanmayı bilirse fon yönetenler de yatırım uzmanıdır, onlar da yatırımın doktoru, avukatı gibidirler.
TÜRLERİ
Çeşit çeşit yatırım fonu var.
1. İÇINDE BULUNDURDUĞU VARLIKLARA GÖRE:
Hisse yatırım fonları, altın yatırım fonları gibi. Riskler de bu varlık sınıflarına göre kategorize olur riskli fonlar, daha az riskli fonlar.
2. SEKTÖRLERE GÖRE
Teknoloji yatırım fonları, sağlık, ihracatçı şirketler...
BUNLARA DİKKAT!
Bir yatırım fonuna para yatırdığınızda, tıpkı halka açık bir şirketin hissesi gibi, o fonun içinde bir ya da daha fazla birim satın alırsınız. Yatırım Fonu almaya karar verirken,
1-Fonun türünü, kurucusunu ve sınıfını öğrenmelisin.
2-Fonun hangi araçlara yatırım yaptığını araştırmalısın.
3-Fonun öngörülen vadesini ve risk düzeyini incelemelisin.
4-Fon alım satım saatlerini öğrenmelisin.
5- Elde edeceğin kazanç üzerinden ne kadar stopaj kesintisi yapılacağını sorgulamalısın
EN BÜYÜK AVANTAJI
Neden ben kendi paramı değerlendirmeyip fonları tercih etmeliyim? Ben de kendi paramı yönetirken fonları kullanıyorum. Çünkü piyasaları takip edecek, piyasalara sürekli bakacak bir vaktim yok. Bu kadar bilgiye de sahip değilim. Ama tek işi finansal piyasaları izlemek olan kişiler çok daha fazla bilgiye sahipler. Her gün piyasaya bakıyorlar ve bu şekilde gelen bilgileri anlık olarak görebilme şansına sahipler. Yatırım fonlarının en büyük avantajı bu. Uzman portföy yöneticileri tarafından yönetilmesi.
UZMANLIK ŞARTI VAR
Son dönemde her yer “ben uzmanım” diyen kişilerle dolu ama buradaki uzmanlık belli sertifikasyonları ve tecrübeyi gerektiriyor. İsteyen herkes finansal piyasalarda portföy yöneticisi olamıyor. Paramızı emanet ettiğimiz kişiler gerçekten bu konularda eğitim görmüş ve akredite olmuş kişiler.
PETROLE NASIL YATIRIM YAPACAĞIM?
Finansal ürünlere erişimi de çok kolaylaştırıyor. Diyelim petrol fiyatının yükseleceğine inanıyorsunuz, bir bankaya gittiniz, şubeden içeri girdiğinizde “ben petrole yatırım yapmak istiyorum” dediğinizde fonlar devreye giriyor. İstersem petrole yatırım yapabiliyorum, istersem platine, paladyuma, elektrikli araçlara, Avrupa-Çin-Amerikan borsasına...
TOPTAN ALIM FIRSATI
Perakendede bir ürün aldığınızda daha pahalı bir fiyata alırsınız. Ama toptanda aldığınızda ucuza gelir. İşte fonlar da büyük oldukları için fiyat avantajına sahipler. Yani siz gittiniz altın aldınız. Fonlar daha ucuz altın alma şansına sahip. Bu da fonları çok önemli ve çok değerli kılıyor. Bunların dışında vergi avantajları var.
BASIT, KAFA KARIŞTIRMIYOR
Sürekli ekrana bakmayı, sürekli o ekranın büyüsüne kapılmayı çok seviyoruz. Alsak mı? Satsak mı? Kırmızılar, yeşiller... Sürekli o yanıp sönen şeyler bizi yanlış kararlara da yönlendirebiliyor. Yatırım yaparken en büyük hatalardan bir tanesi ekranın büyüsüne kapılmak, bir şeyi kaçırma korkusu. Yatırım fonlarında öyle bir şey yok. Günde tek bir fiyat açıklanıyor.
İÇERİSINDEKİ YATIRIM ARAÇLARI
Bazıları “fonların içeriğine bu kadar takılmayın” vs. gibi şeyler söylerler ama aslında fonların içeriğini bilmemiz önemli. Onların içeriğini iki şekilde görebiliriz: Bir tanesi tefas.gov.tr. Tefas sitesinden girdiğiniz zaman orada fonun kodunu veya adını yazdığınızda fonla ilgili bilgileri görürsünüz. Bir de Kamuyu Aydınlatma Platformu’nun sitesine (kap.org.tr) girip fon kodunu yazıp son beş bildirimde portföy dağılım raporu olarak görmeniz mümkün.
HANGI BİLGİLERİ GÖRÜRSÜNÜZ?
Fonun fiyatı, fonun getirisini, grafiğini, risk derecesini görürsünüz. Hemen yanındaki dairenin içerisinde fonun farklı enstrümanlarını görmeniz mümkün.
PARA KAYBI YAŞANMAZ MI?
Tabii ki yaşanır ama fon yöneticilerinin tek işi fon yönetmek olduğu için bu konuda çok bilgililer ve çok iyi en son teknolojileri kullanıyorlar o yüzden ben onlara güveniyorum.
YATIRIMCI TAZMİN MERKEZİ
Bankada paran varsa ve banka batarsa o zaman TMSF, yani Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu paranın 400 bin TL’ye kadar olan kısmını karşılar. Aracı kurum batarsa ve orada paran varsa, bu defa Yatırımcı Tazmin Merkezi devreye girer, hak sahibi her bir yatırımcıya ödenecek azami tazmin tutarı 2023’te 721 bin 557 TL’dir. Kurul, yatırım kuruluşlarının sermaye piyasası faaliyetinden kaynaklanan nakit ödeme veya sermaye piyasası araçları teslim yükümlülüklerini yerine getiremediğinin veya kısa sürede yerine getiremeyeceğinin tespit edilmesi halinde yatırımcıları tazmin kararı alır.
