Yeni bir sayfa aç

Sene sonuna tam dört hafta var. Yeni bir sayfa için bugünden adım atalım, gelin finansal sorununuz her ne ise kök sebebine inip plan yapıp çözelim. Ben yanınızdayım.

Çözüme odaklan

SORU: Öğrenciyken Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) kredisi kullandım, 15 bin lira geri ödemesi var. Kredi kartı borcum da var. İngilizce öğretmeniyim ama daha atanmadığım için nasıl öderim bu borçları bilmiyorum. Ailemden para isteyemem. Merve

CEVAP:

• Her borç ödenir, önce sağlık sonra para.
• Neler yapabileceğine odaklan, gereksiz tüm harcamaları bir süre için durdur.
• Atanana kadar iş imkanlarını araştır.
• İnternet üzerinden İngilizce konuşma, yazma, okuma becerilerini geliştirmek isteyenlere ders ver.
• Bu işe başladığının bilinmesi için çevrene duyur, sosyal medya hesabından paylaş.

Kendime ait bir ev

SORU: 36 yaşındayım, bekarım. Güzel bir gelirim var, bugüne kadar birikim, yatırım yapmayı düşünmedim hep farklı ülkeleri gezmeye, oyunlara, kıyafetlere para harcadım. Koronavirüs ile fark ettim ki geleceğimi güvene almam lazım, böyle devam etmez. Ev almak istiyorum artık ama nasıl yaparım? İhsan

CEVAP: Koronavirüse kadar seyahat ederek vizyonuna, kendine yatırım yapmışsın bu güzel. Şimdi de kendine finansal hedef belirlemişsin. Birikim, yatırım konuları karar ve hedefe kilitlenme meselesi. Bence yapabilirsin, sana güveniyorum. Ev peşinatın için biriktireceğin ilk 10 bin TL senin motivasyonunu artıracak. Bu vesileyle seni, zaaf harcamalarından tasarruf ederek finansal hedefine ve ‘Finansal İyilik Hali’ne ulaşmanı sağlayacak uygulamam Moneye’ye bekliyorum. App Store ve Google Play’de ücretsiz.

Neye yatırım yapayım?

SORU: 70 bin liram var. Altın ve döviz alıp riski dağıtmak istiyorum. Hisse senedinden anlamıyorum. Sizce ne yapsam? Adile

CEVAP: Ben prensip olarak yatırım tavsiyesi vermiyorum. Ancak kendi risk anlayışına uygun yatırım araçlarından bir sepet oluşturabilirsin. Böylece yumurtaları aynı sepete koymayıp riskini dağıtmış olursun. Hisse senedine gelince, ‘ben anlamıyorum’ deyip geçme. Araştır, öğren. Bankacına danış, değişken fonları sor. Burada hisse senedi, döviz, altın farklı araçlar karıştırılarak sana sunuluyor. Bu şekilde varlık çeşitlendirmesi yapabilirsin.

Onay mı ret mi?

SORU:150 bin lira değerindeki aracımı yenilemek istiyorum. Almak istediğim sıfır araba 430 bin lira civarında, 80 bin lira da birikimim var. Aylık gelirim 9 bin lira, çok şükür hiç borcum yok. Araba almak için bana onay mı verirsiniz yoksa ret mi? Cemal

CEVAP:

• Borcun yok bu çok güzel.
• 80 bin lira birikimini ve arabanı sattığında eline geçecek 150 bin lirayı düşündüğümüzde, 430 bin liralık araba için 200 bin lira kredi çekmen gerekecek.
• 60 ay vade ve yüzde 1.50 aylık faiz oranı ile kredi kullandığında aylık kredi ödemen 5.478 TL olur. Kullandığın krediyi 329 bin lira olarak geri ödersin.
• Aylık kredi ödemen gelirinin yüzde 60’ına denk geldiği için ben 430 bin liralık arabaya RET veriyorum.
• Aylık toplam borç ödemen gelirinin yüzde 40’ını geçmesin.
• Son karar senin

Kronik borç sorunu

SORU: 30 yaşındayım, sekiz yıldır çalışıyorum. Para kazandığım ilk günden beri küçük miktarlar da olsa borç ödüyorum. Nasıl kurtulurum bu durumdan? Aslıhan

CEVAP: Çalışan, kendi parasını kazanan güçlü bir genç kadınsın. Paranı yönetmek senin elinde. İlk olarak;

• Bu borç sorunu neden kronikleşti? Düşün, derine in ve ana sebebi bul.
• Bütçe yap.
• Bir süre için gereksiz harcamalarını durdur, borçlarını bitirmeye odaklan.
• Tek tek nerelere borcun olduğunu listele. Kredi, kredi kartı, elden borç… Faizleriyle birlikte yaz.
• Planla. Giderleri en aza indirdiğinde borçlarını ne kadar sürede bitirebilirsin?
• Gelirin yetmiyorsa ek gelir yollarını araştır.

Kaybetmekten bıktım

SORU: Özlem Abla, yatırım yapmayı beceremiyorum. ‘Şu hisseyi al’ diyorlar, alıyorum kaybediyorum. Çevremde kripto para alıyorlar ben anlamıyorum, dolar satıyorum yükseliyor. Kaybetmekten bıktım artık, bana akıl verir misin? Cüneyt

CEVAP:

• Kendine bu kadar yüklenme.
• ‘Yapamıyorum, beceremiyorum’ deme. ‘Nasıl başarılı olurum?’ diye düşün.
• Hatalarını tespit et.
• Hatta ben sana ilk hatanı söyleyeyim. ‘Arkadaşım bu hisseyi al, şu yatırımı yap dedi’ düşüncesinden çık. Eş dost tavsiyesiyle yatırım yapılmaz. Çok biliyorlarsa kendileri yapsın.
• Para konularında kaybettiğinde duyduğun acı, kazandığındaki mutluluktan daha fazla etkiler. Bu bilimsel bir gerçek.