Giriş
Hayatımızdaki büyük değişimler, kredi kartları, krediler, finansal kararlar… Sizden gelen soruları cevaplıyorum. Hiçbir para konusu çözümsüz değildir.
YÜZLEŞ
SORU: Kredi kartlarımın limitleri doldu. İki aydır ekstremin asgarisini zor ödüyorum. Nasıl bu hale geldim anlamadım. Biraz altınım var, bozdurup kredi kartı borcumu ödeyip tekrar biriktirsem mi? Nafiye
CEVAP: Bu borçlar nasıl oluştu? Sen paranı değil kredi kartın seni yönetiyor. Aynı durumu yaşamamak için borcunu kapatana kadar kartını kullanma. Birikiminin bir kısmıyla borcunu öde. Harcamalarında istek, ihtiyaç analizi yap. Hayat stilini değiştir. Burada yüzleşmen gereken bir şey var.
ÖDEMENİ AKSATMA
SORU: Tüketici kredisi borcum var. Bu kez birkaç gün gecikmeyle ödeyebildim. Bu sorun olur mu? Gül
CEVAP: Kredi notun gelecek 12 aydaki borçlarını ödeme olasılıklarını tahmin etmek için hesaplanır ve ödemelerini zamanında yaptığında notun yükselir. Bir günlük gecikmenin dahi kredi notunda olumsuz etkisi var. Aman dikkat et, bunu alışkanlık haline getirme. İleride ev, otomobil kredisi kullanmak istediğinde zorluk yaşama.
BAŞKA BORÇ YAPMA
SORU: İki bankaya 90 bin lira kredi borcum var. 25 bin lira alacağım, aylık 7 bin lira gelirimiz var. Şimdi borçlarımı kapatmak istiyorum. Kredileri tek yerde toplamam mantıklı mı? Harun
CEVAP: Kredilerinin bitmesine ne kadar kaldı?
A. AZ KALDI: Kredinin bitmesine az kaldıysa faizin çoğunu ödemişsindir. Borçlarını tek bankaya taşıman yeniden faiz ödemene neden olacak. Buna gerek yok.
B. ÇOK VAR: Eğer borçlarının bitmesine uzun zaman varsa ve ödemekte zorlanıyorsan tek bankaya taşıyıp vadeyi uzatıp aylık ödemeleri düşürebilirsin. Ama eski faizlerin muhtemelen daha düşüktür. O sebeple bunu iyi hesaplamak lazım. Her şartlarda tüm borçlarını tek bir yerde toplamayı seçersen, borcun bitene kadar yeni borç yapma. Son karar senin.
BEŞ FİNANSAL ARKADAŞ
SORU: Çalışıyorum, borçlarımı kapatmak üzereyim. Kararlıyım, bu yıl finansal hayatımı yoluna sokmak için elimden geleni yapacağım. Nereden başlamamı önerirsiniz? Esin
CEVAP: Tebrik ederim, harikasın. Jim Rohn demiş ki “İnsan, birlikte en çok zaman geçirdiği beş kişinin ortalamasıdır”. Ben de seni ‘Beş Finansal Arkadaş’ ile tanıştırmak istiyorum. Bu arkadaşlara sahip olanın sırtı yere gelmez.
1- HARCAMA ARKADAŞI: Çevrende akıllı harcamalar yapan, dürtüsel harcamayan, parasını yöneten, tasarruf yöntemlerini uygulayan, kredi kartını doğru kullanan kim var? İşte o kişi senin harcama arkadaşın olsun.
2- BİRİKİM VE HEDEF ARKADAŞI: Ev, araba peşinatı, çocuklarının eğitimi… Seni hedefin konusunda destekleyen, sana ‘Başaracaksın, sana güveniyorum’ diyen bir kişi olsun.
3- YATIRIM ARKADAŞI: Herkes yatırım yapmalı. 50, 100 TL ne kadar olursa olsun bir yerden başlamalı. Düzenli, istikrarlı olmalı. Yatırım yapmayan refaha ulaşamaz. ‘Şunu al, bunu sat’ diyen arkadaş değil, kendine uygun riski bilen, ölçen, araştıran, sana da destek olacak bir arkadaş bul.
4- BORÇ ARKADAŞI: Kredi notu, borcun yapılandırması, borcun hukuki durumları gibi konularda senin yanında olacak arkadaşın olsun.
5- İLHAM ARKADAŞI: Bulunduğun sektörde gelirini nasıl artırabilirsin? Ek iş olarak neler yapabilirsin? Kendini nasıl geliştirebilirsin? Bu tür konularda sana fikir verecek biri yakın çevrende olsun.
KAKTÜS MODU
SORU: Yaklaşık 150 bin TL borcum var. Eşim de ben de asgari ücret ile çalışıyoruz. Borçlarımın hepsi kredi ve kredi kartlarına. Aylık 12 bin TL civarında ödemem var? Ne yapabilirim? Halit
CEVAP:
- Bu borç büyük para. Lakin her borç ödenir. Sen yeter ki karar ver ve stres yapma, onun yerine plan yap.
- Eşin de sen de çalışıyorsun, bu güzel. Birbirinize destek olun. Borç öderken psikoloji en önemli şey.
- Hayatınızda zor karar anı gelmiş olabilir. Bir şey satın, örneğin ev. Yoksa ailenizin yanına taşının ya da bir şeylerden feragat edin. Borçlarınızı ödedikten sonra yine alırsınız ne satarsanız.
- Harekete geçin. Bunun ne olması gerektiğini en iyi siz bilirsiniz.
- Bir süre için kredi kartlarını kullanmayın.
- Kaktüs moduna geçin. Sadece zorunlu ihtiyaçlarınız için harcayın.
- Borç nasıl oluştu bilmiyorum. Eğer geçim zorluklarından dolayı seneler içerisinde biriktiyse ya eşinin ya da senin kendinizi eğitip gelirinizi artırma yollarını araştırmamız gerekiyor.
- Utanmak yok, suçlamak yok.
- Unutmayın bu geçici bir dönem.
