Beyoğlu’nun ‘Sultanahmetleşmesi’nin doğal sonuçları

Covid-19’un içimizi kararttığı bugünlerde size bir iyi bir de kötü haberim var. İyi haberle başlamak adettendir.

Yılların işletmesi Park Şamdan artık Sunset’in içinde yer alacak. Bu şahane dayanışma ve güçbirliği fikri umarım daha da yaygınlaşır.

Bu arada Sunset, 25. yılını Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan ‘Sunset Grill & Bar Cookbook’ adlı kitapla kutluyor. Yılmaz Aysan’ın tasarımını yaptığı kitap ilham verici bir hikaye ve görsel tasarıma sahip.

Kötü haber ise, Beyoğlu’nun şahane lokantalarından Zencefil’in 17 Temmuz’da kapanıyor olması. Bu, Beyoğlu’nun ‘Sultanahmetleşmesi’nin doğal sonuçlardan biriydi. Peki nasıl oldu da Zencefil kapanacak duruma geldi? Önce Cambaz, Cadde-i Kebir, Hayal Kahvesi, House Cafe, Line, Mask, Pia Sarı Kahve, Babylon gibi mekanlar kapandı.

Sinepop, Fitaş, Alkazar, Rüya, Emek, Atlas sinemaları kapandı. Beraber olunca ayakta kalınıyor, mekanlar birbirlerini besliyordu.

Artık ‘Sultanahmetleşmiş’ başka bir Beyoğlu var. Belki küllerinden yeniden doğacaktı ama pandemi bu doğumu bilinmeyen bir zamana erteledi. Önce bilmeyenler için neyin yasını tuttuğumuzu anlatalım.

Başrolü sebzeye veren bir lokanta: Zencefil

Zencefil, 1993 yılında Kurabiye Sokak No:3’te küçük bir dükkan olarak açıldı. Daha sonra karşısındaki bahçeli binayı satın alarak oraya geçti. Zencefil’in açılış yılları da büyümesi de gözlerimin önünde oldu. O yılarda, Kurabiye Sokak’ı kesen Bekar Sokak’ta oturuyordum.

1998 yılında da çaprazındaki binada Cambaz Cafe Bar’ı açtım. Müdavimlerimiz önce Zencefil’de yemek yerdi, oradan çıkıp bizde eğlenirdi. Zencefil’in personeli de bizim müşterimizdi. Tabii biz de Zencefil’in müşterisiydik. Zencefil, ekşi mayalı rezeneli ekmeğiyle ve sebzenin sonsuz imkanlarını kullandıkları yemekleriyle bir çok kişiye vegan-vejetaryen yemekleri deneyimleme imkanı sağladı.

Üstelik bunları, sahibesi Ferda Erdinç’in söylemiyle “Bir sandviç fiyatına” yaptı. Veganlar için kabak çorbası, fesleğenli kabak, patlıcan bayıldı, domatesli pilav, mercimek köfte, vegan tart vardı. Vejetaryenlar içinse pazılı kiş, mücver, mantarlı kabak, mantarlı patates, sebzeli lazanya, çikolatalı tart bulunurdu. Herkes için zencefil-limonata ve daha niceleri vardı.

Kötü haberi aldıktan sonra öğlen yemeğine Zencefil’e gittim. Cambaz’ın çalışanlarından Sinan artık burada çalışıyor. Ona makineyi verdim “N’olcak bu Zencefil’in hali? Ferda Hanım’la benim bir fotoğrafımı çek” dedim. Sinan “Benim için tuhaf bir an. İlk patronumla son patronum aynı karede buluştu.” dedi. O halde, ömrünün neredeyse yarısını burada geçirmiş Ferda Erdinç’e kulak verelim:

“Maddi kaybım esaretimin bedeli. Ben buranın sahibi değilim buranın sponsoruyum. Yıllardır devam etsin diye maddi olarak destekliyorum ama bina sahibi olan ortağımız pandemi dönemindeki kiraların tamamının ödenmesi için tebligat gönderince artık devam etmemeye karar verdim. Zencefil’I kapattığımda ödemek zorunda olduğum yüklü bir meblağ var. Pandemi döneminde bir kişi bile arayıp halimizi sormadı. Burada çalışan çocukları destekleyemedim. Devletin verdiği 1000 TL ile ayakta durmaya çabaladılar. İnsanlar Beyoğlu’na küstü, artık gelmiyorlar. Gelmezseniz gelmeyin! Beyoğlu da size küstü zaten. Ben 61,5 yaşına geldim ama burayı sürdürmek isteyen biri olursa desteklerim. Burada yılların yemek kültürü birikimi var.”

Zencefil, bir yemek birikimidir

Zencefil, dünyada yükselen vegan-vejetaryen beslenme düzeni için yerel bir alternatif olarak değerlendirilmelidir. Değil kapanması, bir lokanta zinciri olması gerekir. Umarım bunu gören yatırımcılar ve işletmeciler çıkar da Zencefil kapanmaz. Belki de Sunset-Park Şamdan işbirliği gibi bir dayanışma fikri ortaya çıkar. Zencefil bir yemek birikimidir. Bu birikimin hatıralar kataloğuna kaldırılması yazık olur.

Hürriyet İncili Gastronomi Rehberi’nin koordinatörü Müge Akgün’ün birkaç yıl önceki sözleriyle veda edeceğim: Zencefil, bir İstanbul klasiğidir. Beyoğlu’nun ara sokaklarından birinde açıldığında henüz çok az insan vejetaryen ya da veganlık hakkında fikir sahibiydi. Tahıllar, baklagiller, sebzeler ve taze otlarla, birbirinden lezzetli ve yaratıcı yüzlerce yemek yapılabileceğini Zencefil sayesinde öğrendik. Büyük bir eksikliği doldurdu.