Giriş
Asıl adı Julien Viaud olan Pierre Loti, Fransız donanmasında görevli bir subaydır. İstanbul’un önemli bir yer tuttuğu çok sayıda oryantalist eser vermiştir. İtalyanların Trablusgarp’ı işgaliyle beraber İtalyanları sert bir dille eleştirmiştir. Balkan Savaşı sırasında Osmanlı Devleti’nin yanında yer almıştır. Batıda Türkiye tezlerini savunan tek dostumuz Loti’nin adı Divanyolu Caddesi’ne ve Eyüp Tepesi’ne verilmiştir.
Devlet nişanına sahip Pierre Loti
11 Ağustos 1913’te Pierre Loti, yedinci defa İstanbul’a gelir. Devlet töreniyle karşılanır. Sultan V. Mehmed Reşad, Loti’yi huzuruna kabul eder. Loti’yi uğurlarken cebinden çıkardığı elmas taşlı köstekli altın saatini büyük bir ısrarla cebine koyar. “Daha padişah olmadan, çok eskilerden beri taşıdığım, çok sevdiğim bu saati kabul edin. Şu yaptığımı hiçbir zaman yapmadım ve sizden başka birisi için de hiçbir zaman yapmam” der. Daha önce Sultan Abdülhamid’den Mecidiye nişanı almış olan Loti, birkaç yıl sonra da Mustafa Kemal’le mektuplaşacaktır. Paşa, mektupla beraber hediye olarak, Kurtuluş Savaşı Şehitleri’nin çocuklarının dokuduğu bir seccadeyi gönderir. Mektup şöyledir:
“Aziz Mösyö Pierre Loti
Şimdi aldığım 18 Mayıs 1921 günlü nazik mektubunuza pek duygulanmış olarak sonsuz teşekkür eder ve bütün yurttaşlarım gibi kişiliğinize karşı beslediğim saygı, sevgi ve hayranlık duygularımın içtenliğine ve derinliğine inanmanızı rica ederim.
... tarihimizin en karanlık günlerinde, yenilgi ve iftiranın bizi ebediyyen yok edecek gibi göründüğü bir zamanda bize güvenini bir an bile yitirmemiş olan dosta beslediğimiz ebedi minnettarlığın teminatını, talihin türk milletine yeniden gülümsemeye başladığı şu sırada yenilemekten pek mutluluk duymaktayım. Size acil şifalar dileyerek derin bağlılığıma inanmanızı rica ederim.”
Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal
13 Ağustos 1913 günü Matbuat-ı Türkiye, bir iftar davetiyesi bastırmıştır. ‘Gerçek dostumuz Pierre Loti cenapları şerefine’ diyerek başlayan menüde şunlar vardır:
- Sebzeli tavuk çorbası
- Börek
- Kuzu dağ kebabı
- Edip salatası
- Çerkes tavuğu
- Bamya
- Anberbu (amberbu) pilavı
- Kavak yoğurdu
- Vezirparmağı
- Dondurma
- Meyve
- Şekerleme
Pierre Loti, şimdi Rahmi Koç’a ait olan Ostrogotlar yalısında kalmaktadır. Onu bir saltanat kayığıyla almaya gelirler. Kıyı boyunca hakın sevgi gösterileri eşliğinde davet mekanına varır.
Pierre Loti’nin şanına yakışır bir tarif
Matbuat-ı Türkiye, Pierre Loti’nin şanına yakışır bir iftar sofrası hazırlamıştır. Madem öyle Vahiddettin’in kızı Sabiha Sultan’ın Latin harfleriyle kendi el yazısıyla yazdığı Çerkez tavuğu tarifini verelim. Bu tarif, torunu İkbal Moneim Saviç’in arşivindendir.
Sabiha Sultan’ın el yazısıyla Çerkez tavuğu
Malzemeler:
- Bir tavuk
- Bir kg. ayıklanmış ceviz
- Üç dilim ekmek
- Bir buçuk sovan
- Yarım baş sarmusak
- Tuz, biber, kırmızı biber
Cevizler et makinesinden geçerken ıslatılıp iyice sıkılan ekmek yavaş yavaş cevizle beraber çekilecek. Azar azar sovan-sarumsak parçaları ile beraber ve kırmızı biberler de ilave edilerek tekrar çekilecek. Daha ince olması istenirse üçüncü defa makineden geçirilir.
Bu melanj hazırlandıktan sonra evvelce haşlanan tavuk suyu azar azar ve sıcak olarak katılır ve iyice karıştırılır. Bu esnada kırmız biberle beraber cevizin ağı sızmaya başlar. Bunlar cevizlere kaşıkla basılarak alınır, bir fincana konulur eğer yemek, lazım olduğu kadar liquide (akışkan) değilse istenilen hale gelinceye kadar tavuk suyu ilave edilir. Tuz ve biber de bu esnada konur. İnce parçalanan tavuk bu cevizli salçaya katılır hepsi birlikte iyece karıştırılır.
