Giriş
Yaşamdaki en kalıcı ve önemli nesnelerin listesini çıkarmak için bir ekip bir araya geldi. New York Times gazetesi, üç tasarımcı, bir müze küratörü, bir sanatçı ve heykeltıraş ile tasarım meraklısı bir aktristen oluşan uzmanları bir panelde topladı. Onlardan 100 yılın en önemli 25 mobilya tasarımını seçmeleri istendi. Ekip, bu listeye, dünyanın her yerinde bulunan monoblok (tek parça) sandalyeyi de koydu. Yani beyaz, plastik, her an her yerde karşılaşılabilecek olan beyaz sandalyeyi. Listenin 15’inci sırasında. Bence birinciliği hak ediyor. Dünyanın en yaygın sandalyesi olan bu tasarım, İstanbul’da havalı bir yemek davetinde de bir otelin balkonunda da Brezilya’da bir kenar mahalledeki yol üstü barında da karşımıza çıkabiliyor.
TANIDIK VE GÜVENİLİR
Hiçbir tasarım iddiası yok. Estetik değil. Konforu da tartışılır. Onu bu kadar özel yapan tek şey, ‘tanıdık’ olması. Bu tanıdıklık, güven hissi uyandırıyor. Kimin tasarladığını bilen yok. 20’nci yüzyıldan beri aramızda. Modern Sanat Müzesi’nin mimari ve tasarım küratörü Paola Antonelli, “Monoblok sandalye önemli. Tarih hakkında konuşmamızı sağlıyor. Sanat eserleri hakkında konuşmamızı sağlıyor. Karbon ayakizi hakkında konuşmamızı sağlıyor. Plastiğin tarihi hakkında konuşmamızı sağlıyor” diyor. Sahiden de o sandalyenin üzerinde otururken konuşulmayan, değinilmeyen konu yok gibi. Üzerine oturan herkesi eşitlemek gibi demokratik bir özelliği de var. Merak eden varsa listenin birinci sırasında 1968’de tasarlanan ‘sacco’ yani armut koltuk var. Yüksek koltuklara meraklı insanlığın zaman içinde alçalmanın, yere yakın olmanın kıymetini öğrenmesine ithafen olsa gerek...
YÜKSELEN YILDIZ: HUŞU BİLİMİ
8 Haziran 2023’te bu köşede ‘gökoloji’ akımını anlatmıştım. Yani gökyüzüne bakıp mutlu olma pratiği. Tabii mutlu olmaya niyetiniz varsa. Ben bulutların şovundan, güneşin doğup batışında oluşan renklerden, Ay’ın hallerinden mütemadiyen heyecan duyanlardanım. Üstelik gökyüzü ile bu tür bir ilişkide olmanın odaklanma ve sakinlik kazandırdığı, endişeleri hafiflettiği kanıtlı. İşte bu pratiği, etrafta gördüğümüz her şeye karşı hayranlık duyarak yürüyüşte de yapabiliyoruz. Buna ‘huşu yürüyüşü’ deniyor. Bu kavramı ilk kez birkaç ay önce canım dostum diş hekimi ve aktris Beyza Casim’den öğrenmiştim. “Günde 10 dakika, herhangi bir yerde, kulaklık, müzik olmadan, yavaşlayıp, farkındalıkla, çevredeki her şeyi ilk kez görüyormuş gibi bakarak yürümeye deniyor. Amaç, içimizdeki huşu duygusunu uyandırmak” demişti. Uygulamalı bir video ile de paylaşmıştı. O yürüyüş, artık araştırmacılar tarafından reçete ediliyor! ABD’nin California Üniversitesi’nden profesör psikolog Dacher Keltner, yaptığı deneyde iki ay boyunca huşu yürüyüşü yapanların endişe ve ağrılarının azaldığını açıkladı. Yani insan ne kadar huşu ve merak içinde yaşarsa sağlığı da o kadar iyi oluyor... Denemesi bedava!
GERÇEK ERKEK VÜCUDU NEYE BENZER?
Taylor Swift’in sevgilisi Travis Kelce, malum, bir sporcu. Amerikan futbolu gibi sert bir dalda. Çift tatile çıkınca Kelce’in üstsüz vücudu da dünyanın radarına girdi. Göbekli olması tartışma yarattı. ‘Bir sporcunun nasıl ‘baba göbeği’ olabilir?’ciler atağa geçti. Yoo. Tam olarak atletik bir erkek vücudu böyle olur. Aksini düşünenler, sürekli steroid kullanıp kendilerini aç bırarak ‘mükemmel vücut’ illüzyonu yaratan aktörler ve sosyal medya ünlülerinin etkisi altında fazla kalmış olanlar. Sağlığın zirvesi olarak sunulan ideal erkek bedenlerinin birçoğu, yalnızca olağanüstü sağlıksız yollarla elde ediliyor ve korunuyor.
‘Sağlık’, bu şekilde ‘görünebilen’ bir şey değil. Sağlık imajı, sağlıklı olanlar dışındaki tüm başka yolların sonucu olarak pazarlanıyor. Size, ‘ciğer kralı’ olarak ünlenen Brian Johnson’ı hatırlatırım. Yıllar yılı çiğ etten oluşan mağara diyetiyle beslendiği yalanıyla köşeyi döndü. Takviye gıda satışları 100 milyon doları geçti. Bir gün, ayda 11 bin dolarlık steroid kullandığına ilişkin belgeler sızdı... Ekranda gördüğünüz her şeye inanmayın yani.
