Giriş
Elbiselerin üzerine vahşi hayvan kafaları monte eden moda evi Schiaparelli’nin defilesinin yankıları sürüyor. Tasarımcı Daniel Roseberry, bunların tamamen köpükten yapılan maket kafalar olduğunu söylüyor. Bazıları bu kafaların avcılığa özendirdiğini söylüyor. Sanatçıların üretimlerini duyarlılıklara göre şekillendirmesini bekleyemeyiz. Yani bu defileden esinlenip aslan avlamaya kalkacak kişinin şuursuzluğunu sanata mal edemeyiz. Bazılarına göre ise bu defile, TikTok’ta 15’er saniyelik videoların milyonlarca izlenmesi için yapılmış anlık bir dijital tüketim şovu. Roseberry, İtalyan şair Dante’nin İlahi Komedyası’ndaki cehennem ‘Inferno’dan ilham aldığını vurguluyor.
NİYET BAŞKA YÖNTEM BAŞKA
Dante, yolculuğunun ilk döngüsünde, korkularla yüzleşiyor. Bir aslan, bir leopar ve bir dişi kurtla karşı karşıya kalıyor. Leopar şehveti, aslan gururu ve dişi kurt açgözlülüğü temsil ediyor. İşte bu defilede de bu yüzleşme, moda diliyle anlatılıyor. Peki gerçek niyet bu mu? Bugün kültürel sermaye, TikTok’ta viral olmakla ölçülüyor... Dikkatimizi sadece 15-30 saniyelik videolara verdiğimiz internette her şeyin ömrü en fazla bir gece. Yani TikTok’un sabun köpüğü dünyası, sanatın tam tersi. Sanatın gerektirdiği dikkat, analiz, inceleme gibi süreçlere geçit vermiyor. Sosyal medyanın en güçlü isimlerinden Kylie Jenner’ı defileye çağırıp bir de aslan başlı elbiseyi ona giydirince, verilen mesajın derinliği de sosyal medyanın yüzeyselliğine indirgenmiş oluyor.
GERÇEKLİĞİN DIŞINA DOKUNABİLMEK
İstanbul’un göbeği Beyoğlu’ndaki kültür merkezi Arter’de uluslararası sanatçıların çocukluk ve oyun kavramlarını farklı şekillerde kurgulayıp yorumladığı eserleri inceledim. ‘OyunBu’ adlı sergi gerçekliği askıya alıyor. Kural tanımayan oyunlar, formu bozulan oyun takımları hem çocuklar hem de yetişkinlere interaktif bir sergi deneyimi sağlıyor. Örneğin ikiye bölünmüş, kırılmış, delinmiş ve ortada bir ağ olmayan bir masada üzeri delik ve pürüzlü raketlerle pinpon oynayabiliyorsunuz. George Maciunas’ın bu eseriyle, masa tenisinde kazanmak için gereken fiziksel beceriler ortadan kalktığında rekabetin de nasıl devre dışı olduğunu deneyimleyebiliyorsunuz.
HAYAT OYUNU GİBİ...
Ait olmadıkları bir ortamda bile kendileri gibi görünmeye devam eden basket potası, saksı ve palmiye ağacı eseri ve camdan merdiven benim favorilerim oldu. Merdiven, boşlukta, tırmanması imkansız bir şekilde asılı duruyor. Camın kırılganlığıyla merdivenin yükseltme işlevi, dünyevi ve ilahi olan arasındaki mesafelerin nasıl daraldığını anlatıyor. Günlük hayattaki objelerin farklı ortam ve pozisyonlara maruz kaldığında hayata bakışı etkileyebileceğini görmek çok iyi geldi.
TÜM ÇOCUKLAR NASIL BAŞARILI?
Yarıyıl karnesinde çocuklara ailelerin okula baskısı veya öğretmenlerin kıyamaması nedeniyle takdir, teşekkür veya yüksek not verilmesi korkunç. Akademik başarı kişiliği belirlemeye yetmez ama şekillendirmede büyük önemi var. İngiliz gazeteci Piers Morgan’ın şu sözlerini ebeveynler ve eğitimcilerin dikkatine sunuyorum: “‘Kaybetmek’ diye bir şey olmadığını öğrettiğimiz bir kuşak yetiştiriyoruz.
Okullarda tüm öğrenciler ‘kazanıyor’. ‘Katılım ödülü’ veriliyor. Gerçek hayat böyle değil. Kazanmak ya da kaybetmek var. İyi bir şeyler yapmak için hata yapmanız gerek. Üstelik hatalar başarılardan daha öğreticidir. Bir yarışta 25’inci olan çocuğa bile madalya veriliyor. O çocuk kaybettiğini nasıl öğrenecek?” Elon Musk önceki gün “Dahi olduğunu düşünüyor musun?” diye soran birine “Hayır, çoğu zaman hata yapıyorum” diye yanıt verdi. Onu rol model haline getiren özelliklerinden biri de bu. Hatalarını kabul ediyor, dersini alıyor ve devam edebiliyor.
