Giriş
Bilimin ilerlemesi günlük hayattaki bazı ezberleri de bozuyor. Güzel bir kadına iltifat etmek için kullanılan ‘Ay parçası gibi’ benzetmesi, bundan sonra hoş karşılanmayabilir. Çünkü bu benzetmenin yapıldığı nispeten daha dolgun yüzlü olanların aslında aşırı stresli olduğu düşünülüyor... Gençler kendi aralarında (TikTok’ta) bu kişilere olumsuz anlam yükleyerek ‘Ay yüzlü’ (moonface) demeye başladı. Doktorlar, genellikle aşırı kortizol (stres hormonu) salgılayan, uykusuz kalan kişilerin yüzlerinin daha şişkin, ödemli göründüğünü kabul ediyor. Yüksek kortizol oranları vücutta su tutulmasına yol açarak şişkinliğe neden olabiliyor. Yapısal ve psikolojik etkenler dışında az su içmek, alkol tüketmek, abur cubur yemek gibi iradesiz alışkanlıklar da yüzü şişiriyor. Ama aslında belirgin yüz dolgunluğu vakalarının muhtemelen kortizolle ilişkili olabilecek ancak ondan kaynaklanmayan daha önemli altta yatan nedenleri olduğu düşünülüyor. Tek başına aşırı stresli olmak yüzü şişirmiyor. Yine de sadece kortizol kaynaklı böyle bir yan etki olması bile önyargıları beslemeye yetiyor.
‘ERKEKSİ ESTETİK’ BEKLENTİSİ
Yani her dolgun yüzlü kişinin kronik stres hormonu dengesizliği yaşadığı düşünülemez! Diyelim ki yaşıyor. Bu onu ‘kötü’ veya ‘çirkin’ biri mi yapar? Hayır. Kortizol düşman değildir. Bizi insan yapan hormonlardan biri. Stres tepkilerini harekete geçiriyor. Bizi savaşmaya, kaçmaya ya da donmaya iten bir biyolojik hayatta kalma mekanizması. Kan basıncımızı düzenliyor. Yani fazlasını salgılayan insanın da bir tür hayat mücadelesi verdiğini düşünebiliriz. İşte, günümüz insanının sağlıklı bir yüzün nasıl görünebileceğine dair beklentileri, bilimsel bilgilere erişim gücüne ve trend otoritelerinin isteklerine göre şekilleniyor. Son dönemde zayıflama iğneleri kullananlardaki artış ve yüzlerindeki çökük ifade ile güzellik endüstrisinde belirgin bir ağırlığı olan eşcinseller, daha ince, erkeksi ve transeksüel yüzlerin daha estetik olduğuna dair bir beklenti yarattı... Bişektomi işlemleri de bu yüzden artmıştı. Kadınları yanaklarına düşman ettiler resmen. Yanakları hafif belirgin bir yüz, sağlıklı kadın yüzüdür ve onu erkeksi ifadeden uzaklaştırır. Erkeksi olan belirgin çene hattı da (jawline) son dönemde ‘estetik’ kabul edilir oldu. Ama kulak altındaki çıkıntılı ve keskin çene hattı, diş sıkmanın bir göstergesi olabiliyor. Bu da sizi ‘sorunlu’ biri gibi gösterme tehlikesi taşıyor. Benden söylemesi.
ŞAMPİYONLUKTAN DAHA DEĞERLİ OLAN İKİNCİLİKLER
Milli atıcımız Yusuf Dikeç ve Güney Koreli Kim Yeji’den bahsediyorum. Tüm ezberleri bozdular. ABD’li efsanevi golfçü Jack Nicklaus’un “Hiçbir alanda ikinci olanı kimse hatırlamaz” dediği meşhur sözü geçerliliğini yitirdi. Gümüş madalyalı Dikeç ve Yeji, dünya tarihine geçen ikinciler oldular. Şampiyonları kimse bilmiyor bu yıl! Karizmatik duruşlarıyla dünya gündemine oturdular. Birincilerin elde ettiği maddi ve manevi kazançlar, onların başarısının yanında etkisiz kalıyor. Atış duruşlarıyla bir günde ikonikleştiler. Milyon dolarlık marka anlaşmaları onları bekliyor. Her ikisi de özellikle Japonlar tarafından çok sevildi. Japonya’da skeçleri çizilen Dikeç’in duruşu, kafelerde kahve süslemesi haline bile geldi. Çok cool olmaları, silahlı çatışma konusunda üst düzey yetenekli görünmeleriyle önemli anime karakter tiplemelerine benzetiliyorlar. Dikeç 2011’de de yine böyle ekipmansız, üstelik tamamen optik gözlüksüz, ‘çabasız’ yarışmış. Yani o zaman da fenomen olacak kadar sıradışıymış. Çabasız duruş, 13 yılda ne kadar nadirleşmiş olacak ki bugün gördüğümüz zaman bizi heyecanlandırır hale gelmiş.
INSTAGRAM’A ERIŞIM ENGELI HAKKINDA...
Ülkemizdeki Instagram yasağına yaklaşımdaki çarpıklık, dramatik. Yasak savunucusu değilim. Yasağın uygulanış yönü hukuki olarak tartışılıyor. Sadece, bu tür bir uygulamanın bizi ‘3. Dünya ülkesi yaptığı’, ‘Kuzey Kore’leştirdiği’ söyleminin, cehalet olduğunu düşünüyorum. Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı, uyarılara rağmen istenen tedbirleri almadığı için Instagram’ın ülkede kendi atını koşturamayacağını söylüyor. Batılı ülkelerdeki gibi Türkiye’de de kurallara uyması isteniyor. AB’de de şimdiye kadar AB Dijital Hizmetler Yasası’nı ihlal, dijital rekabeti ihlal nedeniyle çok kez soruşturma açıldı zaten Instagram’a. Bugünlerde ABD de TikTok’u tamamen yasaklamanın peşinde. Geçen aylarda yasağın önünü açan yasaya Başkan Biden imza vermişti. İfade özgürlüğünün teminatçısı gibi davranan ABD’de bu yasak neden gündemde sizce? 28 Nisan 2024 tarihli yazımda bahsetmiştim. Her ne kadar vatandaşların gizliliği, 13 yaş altı çocukları tehlikeye attığı gibi son derece meşru gerekçeleri olsa da esas neden Gazze gerçeklerinin TikTok’ta daha kolay yayınlanması ve sansüre uğramaması
