Giriş
Son 25 yılda 13 Milli Eğitim Bakanı, 5 YÖK başkanı değişti. Milli Eğitim Bakanı pozisyonuna getirilen bütün isimler, sistemin en az bir noktasında değişikliğe gitti. Bu süreçte hiçbir öğrenci başladığı sistemden mezun olamadı.
Eğitim sisteminde son 25 yılda yapılan sistem değişikliği sayısı 20’ye ulaştı. Tüm değişimlere rağmen eğitim ve sınav sistemleri bir türlü rayına oturamadı. Zorunlu eğitim önce 8 yıla çıkarıldı, ardından 4+4+4 diye bilinen 12 yıllık kademeli zorunlu eğitime geçildi. Bu süreçte üniversiteye giriş sistemi üç kez değişti. 2010’da KPSS ile başlayan kopya skandalı, 2011’de YGS’de şifre skandalına dönüştü.
1997-1998: Zorunlu eğitim 8 yıl oldu
Sekiz yıllık kesintisiz zorunlu ilköğretime geçilmesini sağlayan kanun yürürlüğe girdi. İlk ve ortaokullar “İlköğretim” başlığı altında toplandı. Sınavla öğrenci alan liseler, ortaokul bölümlerine son kez sınavla öğrenci aldı.
1999: Üniversite sınav sistemi değişti
ÖSS ve ÖYS’den oluşan iki aşamalı sınav kaldırıldı. Tek basamaklı ÖSS sistemine geçildi. Yeni sistemle birlikte alandışı tercihlerde ‘katsayı’ sorunu ortaya çıktı. Sekiz yıllık kesintisiz eğitimle Anadolu liselerinin ortaokul kısmı kapandı. Öğrenciler, 8’inci sınıftan itibaren Anadolu liseleri için sınava girdi.
2003: Üniversite girişte katsayı sıkıntısı
YÖK’ün 1999’da belirlediği üniversiteye girişte kullanılacak Ortaöğrenim Başarı Puanı (OBP) ile çarpılacak katsayı oranları artırıldı. Yapılan değişiklikle meslek lisesi ve imam hatip mezunlarının üniversiteye girişleri neredeyse imkansızlaştı.
2004: İlköğretimde köklü değişiklik
2004’te altı ilde ve 100 okulda pilot uygulaması yapılan yeni müfredat, 2005’te Türkiye geneline yayıldı. Okuma fişleri tarihe karıştı. Okuma yazma öğretilirken cümlelerle değil, seslerle eğitim verildi.
2005: Liseler 4 yıl oldu, liseye giriş sistemi değişti
İlköğretim müfredatındaki yenilik Türkiye geneline yayıldı. Lise eğitim süresi 4 yıla çıkarıldı. Lise girişte LGS yerine, OKS getirildi. İlk OKS 2006’da uygulandı. ÖSS’nin kapsamı genişletildi ve sınav soruları tüm lise müfredatını kapsadı.
2007: OKS yerine SBS geldi
2007’de liseye girişte tek sınavı kaldırılarak, yerine üç sınav yapılması kararı verildi. Öğrencilere 6, 7 ve 8’inci sınıflarda SBS yapılacağını açıkladı. Sınavlarla birlikte başarı ve davranış notları da liseye geçişte etkili oldu. İlk SBS 2008’de 6 ve 7’nci sınıflara yapılırken, 8’inci sınıflar da son OKS’ye girdi.
2010: Lise giriş tek, üniversite giriş 2 aşamalı oldu
6, 7 ve 8’inci sınıflara uygulanan SBS’nin sadece 8’inci sınıflara yapılmasına karar verildi. Düz liseler, Anadolu liselerine dönüştürülmeye başlandı. Bu arada dershanelerin kapatılacağı açıklandı ancak kamuoyunun detayları öğrenmesi 3 yılı buldu. Üniversiteye girişte, YGS ve LYS’den oluşan iki aşamalı sınav sistemine geçildi. KPSS’de kopya çekildiğine dair bulguların ortaya çıkması üzerine dönemin ÖSYM Başkanı Prof. Yarımağan istifa etti.
2011: Katsayı kaldırıldı, YGS'de şifre skandalı
YÖK, yeniden katsayı farkını kaldırmak için harekete geçti. Kasım 2011’de farklı katsayı uygulaması ikinci kez kaldırıldı. YGS ve LYS’den oluşan iki aşamalı üniversiteye giriş sınavları ilk kez uygulandı. 2011 Mart ayında düzenlenen YGS’den bir hafta sonra sınavda şifreleme yöntemiyle kopya uygulandığı iddia edildi. Ekim 2011’de FATİH Projesi hayata geçirildi.
2012: 4+4+4 geldi, yeni YÖK taslağı
8 yıllık zorunlu eğitimin yerine 4+4+4 olarak adlandırılan, 12 yıllık kesintili zorunlu eğitim getirildi. Yeni sistemle okula başlama yaşından, eğitim süresine kadar birçok şey değişti. Dönemin Yeni YÖK yasa taslağı açıklandı. Taslak daha sonra MEB’e sunuldu. MEB’den onay alamayan taslağın yeniden yazılması çalışmaları başladı.
2013: TEOG ilk kez uygulandı
Dershanelerin 2015’te kapatılacağı açıklandı. SBS, 2013’te son kez yapıldı. SBS’nin yerine TEOG sistemi getirildi. İlk TEOG sınavları 2013 Kasım’da yapıldı. TEOG, öğretim yılının birinci ve ikinci döneminde yapılmaya başlandı.
2015: Fakültelere baraj getirildi
YGS’ye 2 ay kala, YÖK, hukuk başta olmak üzere pek çok programın puan türünü değiştirdi. Üniversiteye girişte fakültelere taban puan barajı getirildi. İlk uygulama tıp ve hukuk fakültelerinde oldu. Eylül’de kanundan dershane tanımı çıkarıldı. Dershanelerin bir kısmı özel okula dönüştü.
2016: Eğitimde fırtınalar yılı
15 Temmuz darbe girişiminin ardından 15 üniversite, yaklaşık bin özel okul, 800 yurt kapatıldı. On binlerce öğretmen açığa alındı, binlercesi görevden atıldı. Sözleşmeli öğretmenlik geri geldi. Proje okullarda öğretmenler ve müdürler tayin edildi, dershanelerdeki 5 bin öğretmen KPSS’siz MEB’e atandı, rektörlük seçimleri değişti. Türkiye PISA’da yine sınıfta kaldı.
2017: Üniversite giriş sistemi yine değişti
2017 Performans Programı açıklandı. El yazısı kalktı. Kalite Kurulu YÖK’ten bağımsız hale getirildi, öğretim üyelerine 75 yaşına kadar çalışma hakkı tanındı, MYO’lara teşvik, lisansüstü öğrencilerine burs sağlandı. Bakan İsmet Yılmaz, TEOG’un yapılmayacağını açıkladı. Prof. Dr. Mahmut Özer, ÖSYM Başkanlığı'na getirildi. Üniversiteye girişte YGS ve LYS kaldırılarak yerine yeni sınav sistemi (YKS) getirildi. Öğrencilerin sabah ilk basamak olan TYT’ye girip sınav sonucunu bilmeden öğleden sonraki AYT’ye girecek olması çok tartışıldı.
2018: Eğitime vizyon kazandırıldı
Ekim 2018’de “2023 Eğitim Vizyonu” açıklandı. Zorunlu ders saatleri ve çeşitlerinin azaltılması, sözleşmeli öğretmenlerin görev sürelerinin kısalması, Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun çıkarılması, 5 yaş erken çocukluk eğitiminin zorunlu olması, pedagojik formasyon eğitimini MEB'in vermesi, vizyonda yer alan hedefler arasındaydı. Ekim 2018'de Cumhurbaşkanlığı Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu kuruldu.
2019: Özel okulları kriz vurdu
Plansız şekilde açılan özel okullar ekonomik kriz nedeniyle kapanmak zorunda kaldı. Çok sayıda özel okul kapısına kilit vururken öğretmenler, öğrenciler ve veliler mağdur oldu. Ataması yapılmayan öğretmen sayısı yarım milyona ulaştı. PISA, yine hüsranla sonuçlandı. Türkiye, 37 OECD ülkesinin okuma becerilerine göre sıralandığı listede 31. oldu.
