Eşsiz bir tanıtım projesi…

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra savaşın getirmiş olduğu iktisadi zararla sarsılan devletler kaybettiklerini kazanmak, ekonomilerini canlandırmak için bir takım çalışmalar yürütmeye başladı. Savaştan sonra kurulan devletler de pazar arayışına yöneldi.

Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti de bu doğrultuda hareket edip hem kendini tanıtmak hem de iktisadi konulara verdiği önemi göstermek için harekete geçti. Önce 1925’te Paris Uluslararası Endüstriyel Sanat Fuarı’na katılan Türkiye, bir yıl sonra daha büyük bir adım atarak Avrupa ülkelerini ‘Seyyar Sergi’ ile ziyaret etti. ‘Seyyar Sergi’ konusu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gündemine ilk olarak 1925 yılında Ticaret Bakanlığı’nın bütçesi görüşülürken geldi.

Öncelikle Türkiye Cumhuriyeti’nin tanıtılması için ülke dahilinde bir ticaret sergisi açılması düşünülmüşse de Avrupa’dan ziyaretçi gelip gelmeyeceği endişesi ile bu düşünceden vazgeçildi. Bunun yerine Ticaret Bakanı Ali Cenani Bey seyyar sergi oluşturma fikrini ortaya attı. Meclis’te yapılan görüşmeler sonucunda Karadeniz Vapuru’nun sergi için görevlendirilmesi ve bunun için 100 bin lira tahsisat ayrılması kabul edildi. Karadeniz Vapuru, yolculuk öncesinde Haliç’e alınarak üç ay boyunca bakımdan geçti. Yolculuk öncesi vapuru ilk olarak Atatürk denetledi. Atatürk, sergi defterine “Sergi muvaffak olmuş bir eserdir. Bende gayet iyi intibalar husule geldi. Teşhir tarzı çok iyidir. Müteşebbislerini takdir ve tebrik ederim” yazdı…

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin başarılarını dünyaya tanıtmak amacıyla ‘Seyyar Sergi’ haline dönüştürülen Karadeniz Vapuru, 285 yolcusu ile 12 Haziran 1926’da İstanbul’dan hareket etti. İsveç’e kadar gidip dönecek olan gemide, yerli ürünler ve çeşitli sanat eserlerinin sergileneceği ve geminin uğrayacağı limanlarda halkın ziyaretine açılacağı açıklandı…

Karadeniz Vapuru, adeta bir yüzen fuardı, içinde Türk malı ürünlerden oluşan muazzam bir sergi vardı; üzüm, incir, Hereke halıları, Kütahya çinileri, lokum, Edirne sabunu, nakışlar, bakır tepsiler, tütün, yün, deri, koza, fındık… Tamamı Türk malı ürünlerden oluşan bir sergiydi. 86 gün süren gezide, Karadeniz Vapuru 13 ülkeye (Fransa, Almanya, İspanya, İngiltere, Sovyet Rusya, İtalya, Polonya, İsveç, Danimarka, Finlandiya, Belçika, Hollanda, Cezayir) uğradı ve gittiği yerlerde büyük ilgi gördü.

Toplamda 86 gün 22 saat süren yolculuğun 40 gün 16 saati hareket halinde 46 gün 6 saati limanlarda geçti. 13 Avrupa ülkesinin 16 liman kentine uğrandı, gemiyi 65 bin kişi ziyaret etti, gemide 16 balo ve ziyafet verildi, gemi dışında 36 ziyafete iştirak edildi. Seyahatte sadece mürettebat ve tüccarlar yer almadı; o günlerin Türkiye’sinin tanınmış ses, saz ve tiyatro sanatçıları, gazeteciler ve devlet adamları katıldı. Gemide ayrıca İstiklal Marşı’nın bestecisi Zeki Bey’in şefliğinde Cumhurbaşkanlığı Orkestrası da bulunuyordu. Vapurdaki görevli kadroyu Atatürk seçti.

İngilizce, Fransızca, Almanca ve Rusça broşürler basıldı. Avrupa hayretler içinde genç Türkiye’nin çağdaş yüzü ile tanışıyordu. Limanlarda verilen konserlerde adeta izdiham yaşandı, konserleri yaklaşık 10 bin kişi izledi. Geminin gittiği her ülkenin basınında Türkiye hakkında çok güzel haberler yayımlandı. ‘Seyyar Sergi’, öncülüğünü Atatürk’ün yaptığı ve Türk kültürünü Avrupa’ya tanıtan, Türkiye Cumhuriyeti’nin ticaretine enerji veren eşsiz bir projeydi...