Giriş
BDNF, yeni bir şeyler öğrenmemizi sağlayan bir protein. BDNF, beyinde yer alan ve sayısı kişiden kişiye değişen bir salgı proteini. İnsanların öğrenme sürecini kolaylaştırma, alzheimer ve parkinson gibi hastalıkların oluşumunu engelleme, hasar gören nöronları tamir etme gibi yararları var. BDNF, bir anlamda beyin ve beyin hücrelerinin ‘büyüme hormonu’dur ve yaşla birlikte azalıyor.
BDNF molekülü beyin tarafından üretilen; yeni sinir hücreleri oluşumunu ve sinir sistemini kaplayan kan damarı ağının beslenmesini sağlayan bir molekül. BDNF, özellikle hafıza fonksiyonunda önemli bir rol oynuyor. Farelerle yapılan deneyler, BDNF molekülü eksikliği ile doğan farelerin doğumdan kısa bir süre sonra nörolojik hastalıklara bağlı olarak öldüğünü gösteriyor.
BDNF molekülü eksikliği ile doğan insanlarda da depresyon, demans, şizofreni, obsesif kompülsif bozukluk gibi hastalıkların görülebileceği düşünülüyor. Yapılan araştırmalar, BDNF molekülünün spor yaptıktan sonra daha aktif olduğunu; böylece hem kalbe hem de beyinde hafıza ile ilgili kısma iyi geldiğini ortaya çıkartıyor. Bilim insanları, kötü beslenme ve hareketsiz yaşam tarzının BDNF dolaşımını azalttığını belirtiyor.
***
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Coşkun Usta, BDNF miktarının, çocuğun başarısını etkilediğine dikkat çekiyor. Bu proteini doğru beslenme, sevgi ve sporun artırdığını vurguluyor. Usta, beyin gelişiminin anne karnında başladığını, beynin en fazla geliştiği çağın 5-6 yaşları olduğunu ve bu dönemden sonra beynin gelişimini tamamladığını belirtiyor.
Usta, çocuğun 6 yaşına kadar beyin gelişimini iyi yönde sağlamak için beslenmesine dikkat edilmesi ve sevgi gösterilmesi gerektiğini vurguluyor. Usta, “Salgılanan bir protein türü olan BDNF, çocuğun okul başarısını doğrudan etkiliyor. Bilimsel çalışmalarda üzüm, nar, ceviz, zerdeçal ve brokoli gibi besinlerin BDNF miktarını artırdığı ortaya çıktı.
Çocuklarımızı mümkün olduğunca bu tip besinlerle beslememiz gerekiyor. Çocuğumuzun başarılı olması için B12, D, B ve C vitaminlerini hiç eksik etmememiz lazım. Sağlıksız ürünlerle beslediğiniz çocuğunuzun başarılı olma şansı yok” diyor. Polonya Wroclaw Üniversitesi’nden bilim insanlarının yaptığı bir araştırmaya göre 3 ay boyunca düzenli olarak bisiklete binen erkeklerin BDNF seviyelerinde gözle görülür bir şekilde artış yaşanmış.
Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, yükselen BDNF seviyesinin yaşlılık emarelerini en aza indirgediğini gösteriyor. Omega-3 tüketen kişilerin beynindeki düşük BDNF, tekrar normal seviyelere çıkabiliyor. Günlük tükettiğiniz yiyeceklerin arasına ceviz, somon balığı, soya fasulyesi ve uskumru gibi yiyecekleri dahil etmekte fayda var.
Yapılan araştırmalara göre şeker, beyindeki BDNF’nin düşmesindeki en büyük sebeplerden biri. BDNF seviyesini yükseltmekte kararlıysanız, şeker tüketimini bir an önce en aza indirmeniz gerekiyor. İsviçre Basel Üniversitesi’nde görevli bir grup bilim insanı, yayınlamış oldukları makaleyle birlikte sağlıklı bir uyku düzeninin beyindeki BDNF seviyesini artırdığını ortaya koyuyor.
