Safra kesesi taşının nedenleri nelerdir?

Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Onur Bayraktar, safra kesesi taşı nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında merak edilenleri sizler için anlattı.

Safra kesesi taşı, birçok etkene bağlı olarak gelişebilen bir sağlık sorunudur. Özellikle Kadınlarda safra kesesi taşı oluşma olasılığı erkeklere göre daha yüksektir, ayrıca 40 yaşın üzerindeki kişilerde bu risk daha belirgin hale gelir. Ailede daha önce safra taşı vakalarının olması, genetik yatkınlığı artırarak riski artırabilir. Bu faktörlerin bir araya gelmesi, safra kesesi taşı oluşumunu kolaylaştırabilir.

Ayrıca uzun açlık süreleri, hızlı kilo verme, gebelik, östrojen içeren ilaçlar, şimanlık, yetersiz fiziksel aktivite, şeker hastalığı, orak hücreli anemi, siroz vb. nedenler safra taşı gelişimi için risk oluşturur.

Safra kesesi taşının belirtileri nelerdir?

En sık görülen belirti karın ağrısıdır. Bu ağrı, karnın sağ üst kısmında, ani başlangıçlı,  yemeklerle artan ve 15-20 dakika şiddetli devam eden, sırta ve sağ omuza yansıyabilen şekildedir.

Benzer şekilde yemeklerle tetiklenen bulantı – kusma, erken doyma, şişkinlik, terleme ve göğüs ağrısı da görülebilir. Ateş, gözlerde ve vücutta sararma vb. durumlar komplikasyonların geliştiğini düşündürür.

Safra taşlarının komplikasyonları nelerdir?

• Safra kesesi iltihabı (akut veya kronik kolesistit); çoğunlukla taşlara bağlı olmakla birlikte taşsız iltihap da gelişebilir.
• Tıkanma sarılığı (koledokolitiazis); safra taşlarına bağlı ana safra kanalında tıkanıklık oluşmasıdır.
• Safra kesesi delinmesi; ilerleyen iltihaba bağlı gelişir ve tedavi edilmezse hayati risk oluşturur.
• Pankreas iltihabı (akut veya kronik pankreatit); pankreas bezine ait kanalın, safra taşları ile tıkanması sonucu gelişen ölümcül olabilen bir komplikasyondur.
• Safra kesesi kanseri; taşlar nadir görülen bu kanser için bilinen risk faktörlerindendir.

Tedavi yöntemleri nelerdir?

Safra kesesi ameliyatı (kolesistektomi) genellikle, kapalı yöntemler (laparoskopik, robotik) ile karında açılan küçük deliklerden kullanılan aletler yardımı ile yapılır.

Safra kesesinin alınması gerekir mi?

Şikayetlere ve komplikasyonlara neden olan safra kesesi taşlarında tedavi safra kesesinin tamamının içindeki taşlar ile birlikte çıkarılması işlemi olan kolesistektomidir.

Safra kesesi taşı olan kişilerin bir kısmının ise herhangi bir şikayeti yoktur ve başka bir nedenle yapılan karın görüntülemelerinde bu taşlar saptanır. Bu kişilerin çoğunda, taşlar yaşam boyunca sessiz bir şekilde kalırken, herhangi bir şikayeti olmayan bu hastalara genellikle tedavi önerilmez. Bu kişilerin yaklaşık yüzde 15-25'inde, 10 ila 15 yıllık takipten sonra çeşitli şikayetler ortaya çıkar. Bu durumda da önerilen tedavi, safra kesesinin alınmasıdır.