Hesap farklı

Emekliye yüzde 15.75 zam yapıldı. Bir de enflasyon adı altında yüzde 58.51 artıştan söz ediliyor. Şimdi maaş mı yüzde 58 artmalı, kiralar mı yüzde 15 artmalı? Bu rakamlar nasıl birleşir? Y.R.

* * * * *

Okuyucumun verdiği rakamlar yeni yılın ocak ayı başında ilan edilen rakamlardır. Bu rakamların ilanında farklı kriterler esas alınır. Dolayısıyla da farklı sonuçlar çıkar. İşte yüzde15 ile yüzde 58’lik fark bundandır. Mesela emekliye yapılacak zammın hesabında son altı aylık fiyat artışları (enflasyon rakamları) esas alınırken, kira artışında bir yıllık fiyat artışları (enflasyon rakamları) esas alınır. Bu nedenle de hesap dönemleri farklı olunca çıkan sonucun da farklı olması doğaldır. Aslına bakarsanız bu hesaplarda da tereddütlü durumlar vardır. Örneğin kira artışları için TÜİK -TÜFE oranları uygulanır, ancak dikkat çekmek istediğim husus şu: TÜİK-TÜFE rakamları dört ayrı rakamdır. Bir önceki aya göre TÜFE, geçen yılın sonuna göre TÜFE, geçen yılın aynı ayına göre TÜFE ve 12 aylık ortalamalara göre TÜFE. İşte bunlardan biri uygulanır. Doğrusu 12 aylık ortalamadır. Yeri gelmişken hatırlatmak isterim. Kira sözleşmesinde sadece TÜFE’ye göre artış şart edilmiş ise, bunlardan hangisinin ifade olunduğu belirsiz olduğundan o madde geçersiz addolunur. Buna dikkat ederek sözleşmeler hazırlanmalıdır. Neyse konuyu dağıtmadan neticeye geleyim. Yüzde 15.75 ile yüzde 58.51’lik fark, altı aylık hesapla bir yıllık hesap arasındaki farktır. Peki kiraya yüzde 58.51 zam yapılırken ücretin yüzde 15.75 artmış olması ihtiyaçları karşılamak için yeterli mi? Elbette değil. Verdiğim yanıt sadece hesap tarzı açısından.