Giriş
Evimin kirasını arttırmak için ev sahibi dava açtı. Dosya bilirkişiye gitti ve bilirkişi raporunda net ve brüt olarak iki rakam tespit etmiş. Bunlardan hangisini esas alacağım? O.A
*****
Biliyor musunuz, mahkemeler adam almıyor. İki nedenden, birinci neden kira artırımı için kira tespiti davaları, ikincisi yine kiralarda ev sahiplerinin tahliye talepli davaları. Bunun nedeni ise artık belli, kiralarda önemli artış. Zira kiralamalarda da ekonomi kuralları işliyor. Arz çok ise fiyat düşüyor, arz az talep çok ise fiyatlar yükseliyor. İşte bugün ikinciyi yaşıyoruz. Tabii kiraya verenlerin de unutmaması gereken çok önemli bir husus var. Astronomik rakamlarla evlerini kiraya verdikten sonra bu kira bedellerini tahsil edememek de var. İşte mahkemeleri ve icra dairelerini dolduran bir husus da bu. Yani uçuk rakamlarla kiraya verdiğiniz evden bir süre sonra kira alamamak da var. Bu kadar dertleştikten sonra geleyim yanıta. Mesken kiralamalarında kiraya veren bir şahıs ise bu meskenin kirasında net-brüt ayrımı diye bir şey yoktur. Bir rakam belirlenir, o da meskenin aylık kirasıdır o kadar. Net-brüt ayrımı yanlıştır. İkinci husus, şayet kiralanan yer mesken değil de işyeri ise burada net-brüt ayrımı vardır. Zira ödenecek kiranın yüzde 20’si stopajdır. Stopaj dahil kira brüttür, stopaj ödendikten sonra kalan kira nettir.
*****
Üçüncü husus, şayet kiraya veren bir ticari şirket ise bu halde kira gene belli tek rakamdır ama buna yüzde 18 KDV katılarak ödenir. İşte KDV katılmış rakama brüt, KDV’siz rakama net kira bedeli denilir ki bence bu da yanlıştır. Zira KDV’siz kısım asıl kiradır, KDV ise kira değildir ki, devlete ödenen vergidir ama tatbikatta ağız alışkanlığı, ikisinin toplamına brüt kira deniliyor. Toplum hep net-brüte adapte olduğu için kira denildi mi hemen neti ve brütü akıllara geliyor. Aslında net-brüt ayrımı yapılan işyeri kiralarında dahi bilirkişilerce iki rakam hesaplanmamalıdır. Zira tek başına kira diye telaffuz ettiğinizde bu brüt kira anlamına gelir, o kadar. Neti de hesaplamaya kalkarsanız yüzde 20’yi düşersiniz, neti bulursunuz ama yarın stopaj yüzde 20’den yüzde 18’e düşse veya tam tersi yüzde 22’ye çıksa ne yapacağız. Uyulması şart olan mahkeme kararına mı uyacağız mevzuata mı uyacağız? İşte bu ihtimal ve ihtilaf nedeni göz önüne alınıp brüt üzerinden hesap çalışması yapmak lazımdır.
