Giriş
Bazı kişilerin sırf miras nedeniyle evlendiğiyle ilgili bir önyargı var. Bu durumda mirastan feragat sözleşmesi imzalanabiliyor. Yasalara göre bu sözleşme geçerli oluyor. Yani sözleşmeyi imzalayan kişi mirasçılık sıfatını kaybediyor. Bugün hem bu konuda hem de farklı konularda sizden gelen soruları yanıtlayacağız...
MİRAS REDDEDİLEBİLİR Mİ?
SORU: Hangi hallerde mirasın reddi gerekir?
CEVAP: Miras olarak sadece mal ve bankadaki para kalmaz. Borçlar da varislere miras olarak geçer. Mirasçılar, ölenin borçlarından kendi malvarlıkları ile sorumludur. Bu hallerde mirasın reddi talebi gündeme gelebilir. Bir vefat halinde, vefat edenin malları mirasçılarına kaldığı gibi borçları da mirasçılarına kalır. Üstelik mirasçılar, ölenin borçlarından sadece tereke (ölen kimseden kalan her şey) mallarından değil, kendi malvarlıkları ile sorumludur. Bu hallerde mirasın reddi talebi gündeme gelebilir. ‘Gündeme gelebilir’ deyişimin nedeni; bazı hallerde mirasçılar, vefat eden borçlu yakınının borcunu ödemeyi bir görev bilir, bunu saygı ile karşılar ve bu nedenle mirası reddetmez, ödemeyi üstlenir. Ancak ödemekten kaçınan mirasçı, vefattan sonraki üç ay içinde mirası reddetmelidir. Üç ay içinde reddetmezse veya bu süre içinde miras olarak kalan mallardan tasarruf etmeye başlarsa, artık mirası reddedemez. Bu halde de borçları üstlenmiş olur. Mirasın reddi Sulh Hukuk Mahkemesi’ne müracaat ile olur.
MİRASÇI MALINI İSTEDİĞİ KİŞİYE BIRAKABİLİR
SORU: Bir kişi ölmeden önce onunla mirası için sözleşme yapılabilir mi?
CEVAP: Evet bu tür sözleşmeler hukuken mümkündür ama toplumun anlayışı bakımından çok yaygın değildir. Toplumumuz, bir yakınının hatta çok yakınının ölmesini bekliyormuşçasına bir tavır takınmaz. Bu nedenle miras sözleşmeleri çok yaygın değildir. Özellikle olumlu miras sözleşmeleri bu nedenle pek yapılmaz ancak hukuken mümkündür, miras bırakacak olan böyle bir sözleşme ile belli malını sözleşme yaptığı kişiye bırakma taahhüdü altına girer. Ancak taahhüt ettiği malı da ölene kadar kullanabilir. Bir de mirastan feragat sözleşmesi anlamında miras sözleşmeleri vardır. Bu bir miktar daha yaygın olarak tatbik olunur. Bu da miras bırakacak olan ile mirasçı arasında imzalan bir sözleşmedir. Mirasçı olacak olan gelecekte sahip olacağı mirastan feragat edebilir.
SÖZLE TELKİN GEÇERLİ DEĞİL
SORU: Babam hayattayken kendisine bakan bir hanım için ‘Malvarlığından beşte birini verirsiniz’ diyordu. Babam geçen aylarda vefat etti. Ne yapmalıyız?
CEVAP: Bir kimsenin oturduğu yerde zaman zaman “ölümümden sonra şunu verin, bunu da verin” demesi bir vasiyetname değildir. Yasal olarak vasiyetname olarak kabul olunmaz. Dolayısıyla okuyucumun babasının sözleri bir vasiyetname değildir ama babasının son arzuları olarak kabul görür ise evlatları tarafından yerine getirilir. Fakat hukuken zorlanamaz. Sözlü vasiyetin şartları vardır. Anlatılan olayda sözlü vasiyetin şartları yoktur.
EVLATLIK DA EŞİT HAKKA SAHİP
SORU: Babamız vefat etti ve babamızın bir evlatlığı var. Şimdi o da bizim gibi mirasçı mı, mirasçı ise miras payı ne kadar?
CEVAP: Miras bırakanın evlatları ve bir de evlatlığı var ise evlatlık, evlatlar ile birlikte mirasçıdır. Onun miras payı farklı değildir. Evlatlara kalan miras payı evlat ve evlatlık sayısı toplamı ne ise eşit olarak bölüşülecektir. Benzer olaylarda dikkat edilecek husus, evlatlığın önce ölmesi halinde baba, evlatlığın mirasçısı olmayacaktır. Yoksa babanın ölümünde evlatlık, evlatlarla eşit oranda mirasa sahiptir.
YAŞ FARKI NEDENİYLE YAPILIYOR
SORU: Babamız ikinci evliliğini yaptı. Eşi ile arasında yaş farkı var. Biz çocukları bu evliliğin babamın mirasından pay alma amacına yönelik olduğunu düşünüyoruz. Ancak babam, yeni eşi ile sözleşme yaptığını söylüyor. Bir sözleşme ile mirasçılıktan vazgeçilebilir mi?
CEVAP: Evet, miras bırakacak olan kişi ile bu konuda bir sözleşme yapılabilir. Buna mirastan feragat sözleşmesi diyoruz. Böyle bir sözleşme de geçerlidir. Bu sözleşmeyi imzalayan kişi mirasçılık sıfatını kaybeder. Tabii ki okuyucum bu sözleşmeyi görmüş değil, bunun içeriği de önemli. Bu nedenle içeriğine vakıf olmak önem arz eder ama benim kişisel görüşüm, her evlilik için, bunun altında bir art niyet aramak doğru mudur? İnsanlar yaş farkı olsa bile iyi niyetli evlilik yapamaz mı? Bunu da düşünmek lazım.
KARDEŞLERDEN BAZILARI SATIŞA KARŞI!
SORU: Beş kardeşiz. Bir daire miras kaldı. Üç kardeş satışa razı, iki kardeşimiz karşı çıkıyor. Onların hakları saklı kalarak bu daireyi nasıl satarız? B.D.
CEVAP: Miras olarak mirasçılara kalan mallar, mirasçıların ortak malıdır. Ortaklık bu hallerde elbirliği ortaklığıdır. Elbirliği ortaklıklarında ortaklardan biri veya okuyucumun olayında olduğu gibi beş ortaktan üçü kendi paylarını satamaz. Okuyucumun olayında bu dairenin satışı ancak beş kardeşin katılımı ile yapılabilir. İki kişi buna karşı çıktığı hallerde hatta bir kişinin karşı çıktığı hallerde bu satış yapılamaz. Ancak elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi hallerinde artık o mal üzerinde ortakların payları belli olacağından hisse satışı mümkün hale gelir. Dolayısı ile okuyucumun eline para geçmesi için önce elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi gerekecek, sonra kendi hissesini satışa çıkaracaktır. Ancak hatırlatmak isterim ki bu hallerde dahi hisse satışının ortaklar dışında birilerine yapılması halinde, diğer ortakların satışın iptalini ve bu hissenin bedeli karşılığı kendi adlarına tescilini talep hakkı olacaktır.
