Giriş
Gençlerin ciddi bir kısmı bugün “ev genci” ve mutsuz.
*
2017 yılında yaşamından memnun olan gençlerin oranı yüzde 71’miş. Bu yıl ise bu oran yüzde 46. Gelecekten umutlu olduğunu söyleyen gençler de 2017’de yüzde 67 iken, şimdi yüzde 44.
Elbette bu mutsuzluğun ve umutsuzluğun ardında deprem, ana sebeplerden biri. Her 4 gençten 1’i depremde bir yakınını kaybetmiş. Arkadaşlarını kaybedenlerin oranı yüzde 19, aile/akrabalardan kayıp verenlerin oranı yüzde 9, eğitimine ara vermek/kaydını dondurmak zorunda kalanların oranı yüzde 4 ve taşınmak zorunda kalanların oranı yüzde 3.
Ancak yine de işsizlik, iş bulma konusundaki umutsuzluk ve maddi durumundan memnuniyetsizlik de diğer ana sebepler. Zira iş arayan gençlerin yüzde 87’si, ev gençlerinin de yüzde 84’ü iş bulmanın zor olduğu kanısında.
*
Bunları söyleyen ben değilim; literatüre ‘Ev Genci’ kavramını kazandıran Gençliğin İyi Olma Hali Raporu’nu hazırlayan Habitat Derneği ve Infakto RW. Bu yıl 5’incisi yayınlanan rapor, Türkiye’deki kentsel genç nüfusu temsil eden 28 farklı ilde, 18-29 yaş arasında tam 1.228 gençle yüz yüze görüşülerek hazırlanmış. Sonuçta da gençlerin yaşam memnuniyetinin 5 yıldır düşüş eğiliminde olduğu ortaya çıkmış.
HAYALLER-GERÇEKLER UÇURUMU
“Bu sonuçlarda önce pandemi döneminin ve bu yıl da depremin etkisi elbette çok büyük. Ancak yine de şunu atlamamak lazım: Çalışan gençlerin yaşamdan memnuniyet oranı yüzde 47 ve öğrencilerin yüzde 52 iken; yaşam memnuniyeti en düşük olan grup, yüzde 28’le iş arayan gençler. Dolayısıyla ekonomik durumun merkezde olduğunu söylemek mümkün” diyor Prof Dr Emre Erdoğan.
Infakto RW kurucu ortağı ve Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi olan Emre Erdoğan; gençlerin iş aramak için tanıdık gerektiğini düşündüğünü, kurumsal dünyada iş aramayı bilmediklerini, iş dünyasında yer edinmek için gerekli olan yeni becerilere hakim olmadıklarını söylüyor.
Çalışan gençlerin kazandığı parayla istedikleri gelir arasındaki uçurumun da mutsuzlukta büyük rol oynadığını ekliyor. Zira aynı araştırmaya göre; gençlerin yüzde 36’sının geliri 3 bin TL’nin altındayken; yüzde 39’unun rahat bir hayat sürebilmek için en düşük gelir beklentisi 9.000-18.000 TL arasında. Yüzde 45’inin ise 18.000 TL ve üstünde.
Dolayısıyla; mesela 2017’de 5 gençten biri maddi durumuna ‘kötü’ derken, şimdi bu oran yüzde 37. En önemli sorun olarak da enflasyon ve hayat pahalılığını, 2’nci sıradaysa işsizliği görüyorlar. Kiraların yüksek olması da 3’üncü sırada.
SİYASETE İLGİ ÇOK DÜŞÜK
Gençlerin bu umutsuzluk hali siyasetle ilişkilerine de yansımış görünüyor. Siyasal katılım düzeyleri son derece düşük. Oy kullanmak en yaygın katılım biçimiyken, gençler arasında bir partinin üyesi olanların oranı yüzde 5. Kampanyalarda aktif rol oynayanların oranı yüzde 7, mitinge katılanların oranıysa yüzde 25. Geleneksel olmayan katılım biçimlerinde de pek aktif değiller. Bir boykot eylemine katılanların oranı yüzde 12; toplu yürüyüşlere katılanlar yüzde 12.
YÜZ YÜZE EĞİTİM TERCİHLERİ
Gençler uzaktan-online eğitimi de sevmemiş belli ki. 10 gençten 9’u yüz yüze eğitimi daha faydalı buluyor. Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, “Elbette pandemi sürecinde öğrencilerin online eğitim almaları gerekiyordu. Ancak eğitim kalitesinin artması ve psikolojik sağlıklarının korunması için yüz yüze eğitimler çok önemli. Unutmayalım ki onlar için yüz yüze eğitim aynı zamanda sosyalleşme ve evden uzaklaşabilmek demek” diyor.
Diğer yandan; gençlerin yüzde 51’i başka bir ülkede eğitimine devam etmek, yüzde 43’ü başka bir ülkeye yerleşmek istiyor. Bu oranlar 2019’da sırasıyla yüzde 23 ve yüzde 25 imiş. Bu yükselişin ana sebebi; eğitimden ve gelirinden memnuniyetsizlik ve de iş bulma konusundaki umutsuzluk. Zira iş arayan gençlerin yüzde 56’sı, çalışanların da yüzde 43’ü başka bir ülkeye göç etmek istiyor. Bu oran ev gençlerinde (çalışmayan ve okumayan) ise yüzde 24.
Hedefledikleri ülkeler arasında 1’inci sırada Almanya; sonra sırasıyla ABD, Fransa ve İngiltere geliyor.
SOSYAL MEDYA TAVAN
En haşır neşir oldukları ortam da sosyal medya. En sık kullandıkları sosyal medya aracı WhatsApp’ken, Instagram yüzde 96 ile 2’nci sırada. Son yıllarda Facebook kullanımı azalırken, Twitter ve Tiktok kullanımında kayda değer bir artış var. Gençlerin yüzde 42’si kendisini dijital konularda yetkin hissediyor.
GENÇ KADINLAR EVDE
Benim için en çarpıcı olan sonuç ise, yine kadın-erkek eşitsizliği oldu. Erkeklerin yüzde 60’ı, kadınların ise yüzde 37’si çalışıyor. İş arayanlarda ve öğrencilerde büyük bir fark yokken; ev gençlerinin yüzde 27’si kadın, yüzde 6’sı erkek. Kısacası gençlerin çalışma durumundaki toplumsal cinsiyet farkı bariz.
Bu arada ev gençleri 2017’de yüzde 12 iken, şu anda yüzde 16. Pandemi döneminde ciddi oranda düşen öğrenci sayısı ise sonradan artış göstermemiş. Yani eğitime geri dönüş trendi görülmüyor.
*
Ezcümle gençlere acilen umut aşılamak gerekiyor.
