Giriş
Hep ‘bir olmak’tan bahsediyoruz. Yani tam ve bütün olmaktan. Peki sizce yarısı eksik olan bir bütün söz konusu olabilir mi? Bırakın yarısını; tek bir parçası bile eksikse, bütün olamaz. Tüm parçalarını kapsaması gerekir. Her bir parça, bütünün var olabilmesi için gereklidir. Türk toplumu olarak da birlikten bahseder dururuz. İyi de bu milletin tam yarısını oluşturan kadınlar olmadan nasıl ‘bir’ ve bütün olabiliriz? Hele ki o kadınların aileyi-yuvayı bir arada tutan ve doğasından gelen doğurgan/yaratıcı güçle sadece çocuk değil fikir/sanat/zanaat üreten kadınlar olduklarını düşününce... Yani toplumun üretken, yaratıcı gücünü dışarıda bıraktığını fark edince…
İSTİHDAM ORANI YÜZDE
Kadınlarımızın iş hayatının ve toplumsal yaşamın çok ciddi boyutlarda dışında olduğunu resmi rakamlar açıkça ortaya koyuyor: Tam da Cumhuriyetimizin 100’üncü yılını kutladığımız bu günlerde Türk kadınının yüzde 70’i işgücünün ve ekonomik-sosyal hayatın dışında. Dünya Ekonomik Forumu’nun Gender Gap (Cinsiyet Uçurumu) 2023 Raporu’na göre Türkiye cinsiyet eşitliğinde dünyada 129’uncu sırada. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) nisan verilerine göre, kadınların istihdam oranı yüzde 31. Yüksek-öğretim mezunu oranı da yüzde 22. Yönetici pozisyonundaki kadın oranı ise yüzde 21. Yani ülkemizde karar alma süreçlerinde kadın nerdeyse yok.
ANAHTAR: GİRİŞİMCİLİK
“İşte tam da bu yüzden kadınları girişimciliğe teşvik ediyoruz. 5 kişilik bir iş kuracak olsa bile, asıl anahtarın bir kadının girişimcilik yoluyla güçlendirilmesi olduğuna inanıyoruz. 17 yıldır buna yönelik çok yoğun çalışmamıza rağmen düşünün ki kadın girişimci oranı 17 yıl önceki yüzde 5 oranından, ancak yüzde 14’e ulaştı. Tabii ki temennimiz kadınlar için yüzde 100 eşitliğin sağlandığı bir dünyada yaşamak” diyor Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Sibel Kaya. Kadınları cesaretlendirmek için de 2006’da ‘Kadın Girişimci Programı’nı başlattıklarını anlatıyor. Kadınları cesaretlendirmenin temel yolu ise ‘başarmış’ olan kadınları yani rol modelleri gün yüzüne çıkarmak. Böylelikle kadınların birbirine ayna olmasını, ışık olmasını sağlamak. İşte bu amaçla Garanti Bankası ve Kagider (Türkiye Kadın Girişimciler Derneği) 17 yıldır bir de yarışma düzenliyor ve ‘en başarılı girişimciler’ ödüllendiriliyor. “Kadın Girişimci Yarışması ile amacımız kadınları cesaretlendirmek, onlara ‘ben de yapabilirim’ dedirtmek. Son başvuru tarihinin 15 Kasım olduğunu hatırlatmak isterim. Unutmayın: Önemli olan kazanmak, ödül almak değil. Önemli olan ve bizim önemsediğimiz, başvurmaları. Çünkü başvuran her kadın ‘artık ben de varım!’, ‘ben de yapabilirim’ diyordur ve başarı bizatihi budur!” diyor Sibel Kaya.
150 MİLYARLIK DESTEK
Garanti Bankası, Boğaziçi Üniversitesi Yaşamboyu Eğitim Merkezi’yle birlikte kurdukları Girişimci Akademisi’nde kadınlara girişimcilik konusunda eğitim de veriyor. Son 5 yılda kadın girişimcilere 150 milyar TL’lik bir destek de vermişler. Ayrıca Türkiye’de bankacılık hizmetlerinden yararlanamayan tam 12 milyon kadın olduğunu düşünerek ‘Hesabını Bilen Kadınlar’ programını başlatmışlar. Bu programla kadınlara temel finansal eğitim veriyorlar ve kendi ekonomilerini önetmelerini sağlıyorlar.
‘BEN DE YAPABİLİRİM!’
Kadınları cesaretlendirmek için seçilen rol modeller illaki CEO vs. seviyesinde olmak zorunda değil. Toplumun damarlarında akan (şoförlükten balıkçılığa) ve “erkek işi” diye görülen kategorilerde kendini gösteren kadınları öne çıkarmak, tabanda dönüşüm sağlamak açısından aslında çok daha etkili. Bu noktada KAGİDER Başkanı Esra Bezircioğlu, “Önce kafalarındaki ‘ben yapamam’, ‘bu işi ancak erkekler yapabilir’ gibi önyargıları kırmamız gerek. Bu yüzden yerel yönetimlerle çok yakın çalışarak mahalle mahalle ‘put kıran’ kadınları tespit edip öne çıkarıyoruz. Türkiye’de kadın gücünü ciddi oranda temsil eden bir kurum olarak, 17 yıldır Garanti Bankası ile birlikte bu uğurda çok yakın çalışıyoruz” diyor. Esra Hanım KAGİDER olarak kurdukları ‘Ticaretin Kadınları’ platformundan da bahsediyor. “Türkiye haritası üzerinde tüm kadın girişimcileri işaretledik. Diyelim Adıyaman’da bir çiçekçi arıyorsunuz. Web sitesinde oradaki çiçek satan kadın girişimciler arasından birini seçebiliyorsunuz. ‘Kadından almalı, memleket kazanmalı’ diyerek soruyoruz: Satın aldığınız ürünlerden kaçını kadın girişimcilerden alıyorsunuz?” diyerek önemli bir hatırlatmada bulunuyor.
KENDİNE GÜVEN
Türkiye’de kadınların, dolayısıyla da toplumun potansiyelini gerçekleştirebilmesi için en güçlü kurumlarımızdan ikisinin yönetiminde bu iki güçlü kadının olması elbette çok değerli ve önemli. Ancak onların canla başla yapmaya çalıştıkları dönüşümü, kalıcı politikalar olmadan sağlayamayız. İş dünyasında ve kamuda istihdama yönelik kotalar koyulması, yaptırımlar getirilmesi, yasalar çıkarılması şart. “Şunu hep hatırlayın: Bir işe başvururken gerekli olan kriterleri bir erkek yüzde 60 yerine getiriyorsa, başvuruyor. Ama bir kadın yüzde 90 oranında karşılıyor olsa bile, kendine güvenmediği için başvurmuyor. Dolayısıyla asıl meselemiz, kadınlara ‘yapabilirsin’ demek” diyerek başka söze gerek bırakmıyor Esra Hanım.
