Giriş
“O karanlıkta hiçbir şeyimiz yoktu. Bir adet tencereden başka. Önce 2 tane taşı yan yana koyduk, üstünde ateş yakıp tencerede çorba kaynattık ve dağıttık. Ertesi gün biri bir kazan getirdi. Derken 3 gün içinde onlarca kazanımız oldu. Ve o çorba, yemeğe evrildi. Bir anda yağan yüzlerce gönüllü, getirdikleri malzemeler, yaptıkları et bağışları sayesinde, her gün bol etli yemekler pişirmeye başladık o kazanlarda. Verda Hanım, biz gerçek bir mucizeye tanıklık ettik. O karanlıkta, o yoklukta nasıl oldu da bir adet tencereden bir anda bir Halil İbrahim sofrası doğdu? Böyle bir dayanışmayı aklın hayalin alması mümkün değil!”
ACİL DESTEK MERKEZİ
Diyor Kadem Doğan. Adana’da faaliyet gösteren Kadına Özgürlük ve Eşitlik Derneği’nin (KÖVED) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Meryem Kadın Kooperatifi’nin Başkanı olan Kadem Hanım, bu köşede haftalardır yer vermeye çalıştığım mucizeyi ve o mucizeyi yaratan kahramanları öyle bir anlatıyor ki… Dinlerken tüylerim diken diken oluyor…
2020’de 7 kadın girişimcinin Adana Büyükşehir Belediyesi ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün desteğiyle kurduğu Meryem Kadın Kooperatifi, zaten deprem öncesinde de kadın dayanışmasını ve girişimciliğini destekleyen bir oluşummuş. Seyhan Belediyesi desteğiyle bir Kadın Dayanışma Merkezi de kurarak kadınlara meslek edinme kursları vermişler yıllarca. Tarlada çiftçilik, seracılık, tekstil gibi birçok alanda üretim yaptırmışlar kadınlara. Böylelikle onları sosyo-ekonomik hayata dahil etmişler.
İşte depremle birlikte bu altyapıyı ve deneyimlerini hemen harekete geçirmişler.
“Deprem olduğu andan itibaren kooperatifimiz resmen bir ‘acil destek merkezi’ oldu. İlk günden itibaren 50 gün boyunca yüzlerce gönüllüyle birlikte yemek dışında; kıyafet, ilk yardım, yakıt, su, çadır dağıttık çok geniş bir bölgeye” diye devam ediyor Kadem Doğan. Adana ve Antakya’da şu an birçok çiftçiye de ürünlerine pazar bularak destek olduklarını anlatıyor. Samandağ’daki bir çiftçinin ürünlerini Mersin’deki Migros’a ulaştırdıkları örneğini veriyor.
YEREL KALKINMA CAN SİMİDİ
Artık şunu anlamamız gerekiyor: Kooperatifler, bu ülkenin belkemiği. Bunun 2 sebebi var: 1’incisi; tarımdan hayvancılığa, ticaretten sanata, kooperatifler atalarımızdan devraldığımız mirasın taşıyıcıları. Nesilden nesle kadim bilgileri, deneyimleri aktarıyorlar. 2’ncisi; deprem gibi afet dönemlerinde altyapı bir anda çökünce/duraklayınca, anında harekete geçen refleksimiz onlar. Yıllarca yerelde çalışarak köy köy, kasaba kasaba insan ağı ördükleri için, bir felaket anında hemen sokakta örgütlenip çözümler üretebiliyorlar. Kılcal damarlarımıza hakimler.
“Türkiye’deki sivil toplum kuruluşları en kırılgan kesimlerin güçlenmesinde ve onlara hizmet sağlanmasında önemli bir rol oynuyor. Deprem de, kadınların liderliğindeki sivil toplum kuruluşlarının kriz zamanlarında azim, dayanıklılık ve katkılarını bir kez daha bize gösterdi. UN Women olarak; onların deprem sonrası iyileşme için gösterdikleri tüm çabayı desteklemeye devam edeceğiz” diyor UN Women (Birleşmiş Milletler Kadın Birimi) Türkiye Program Yöneticisi Ebru Ağduk. Meryem Kadın Kooperatifi gibi birçok STK’yı destekleyen UN Women, Avrupa Birliği’nin finansal desteğiyle depremden etkilenen kadın ve kız çocuklarına uzun vadede destek sağlamaya devam edeceklerini söylüyor.
KADINLAR MİRASI KORUYOR
Yerel kalkınmanın yaşamsal önemde olduğunu pandemide küresel sistem durduğunda anlamıştık. Deprem ise bunu artık iyice gözümüzün içinde soktu. Hele ki kadınların bir araya gelmesinin önemini… Neden mi kadın?
“Tohum yok olursa, yaşam biter. Tohum bizim hem geçmişimiz, hem geleceğimiz. Tohuma sahip çıkan da kadın, Verda Hanım. Bir domates fidesi meyve verdikten sonra ondan yeniden tohum alan, saklayan yine kadın” diyor Ovacık Köyü Kadın Tohum Derneği Kurucusu ve Başkanı Fatma Denizci. Yani doğum yaparak insan yaşamının devamını sağlayan kadın; toprağın, tohumun, tarımın, gıdanın, kısacası dünyanın devamını sağlıyor.
2012’de İstanbul Şile’de kurulan Ovacık Köyü Kadın Tohum Derneği’nin asıl amacı da zaten atalık tohumu korumak. Bir kadın girişimi olarak; düzenledikleri tohum-takas şenlikleriyle tohumları insanlarla paylaşıyorlar. Bir kooperatiften farklı olarak; ürün satmıyorlar, kadınların bilgilerini birbirlerine aktarmalarını sağlayarak, farkındalık yaratıyorlar.
YAŞAMIN DEVAMI İÇİN
2018’de Turizm Bakanlığı ve Anadolu Efes’in desteğiyle başlatılan “Gelecek Turizmde” projeleri kapsamında; 5 yıldır biyo-çeşitliliğin korunması, sağlıklı tarım yöntemleri gibi yaşamsal konularda atölyeler düzenleyen dernek; 2022’de UN Women’dan aldığı hibeyle bu çalışmalarını arttırmış. İşte depremde de dernek çatısında yapılan ekmekleri hızla tırlarla bölgeye yollamaktan, afet bölgesindeki kadınların ürünlerini pazarlara ulaştırmaya, bölgeye gönderdikleri konteynerlerde ipek-böcekçiliği gibi çok nadide zanaatlerin devamını sağlamaya kadar… Bu topraklarda yaşamın devam etmesine büyük katkıda bulunuyorlar.
İşte tam da bu yüzden bundan sonrası için, bu toprakların hak ettiği güçle devam edebilmesi için ACİLEN kooperatifleri güçlendirme ve yaşamın devamını sağlayan kadınları bir araya getirme vakti!
