Yağış rejimindeki değişiklikler Trakya çiftçisinin üretim planlamasını olumsuz etkiliyor

EDİRNE (AA) - GÖKHAN BALCI - Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre sonbaharı kurak geçiren Edirne'de üreticiler, buğday ve kanolanın gelişimi için kış yağışlarını bekliyor.

Kentte Türkiye genelinde geçen ay yağış ortalamasında Kasım 2023'e göre yüzde 50 azalış kayıtlara geçti. Trakya'da en fazla azalış ise yüzde 71 ile Edirne'de gerçekleşti.

Verilere göre yağış azalmasının en çok yaşandığı bölgeler İpsala ve Lalapaşa oldu.

Geçen yılın kasım ayında 218,4 mm yağış alan İpsala/Hacı köyü, bu yıl yalnızca 15,1 mm yağış gördü. Yağış miktarındaki azalma oranı yüzde 93'ü aştı. Benzer şekilde Lalapaşa'nın Ömeroba köyünde de yağışlar yüzde 94 oranında azalarak 150 mm'den 8,8 mm'ye geriledi.

Tarım uzmanları, yağışlardaki bu düşüşün sürmesi durumunda özellikle tarım alanları ve içme suyu kaynaklarında sorunlar yaşanabileceğine dikkati çekiyor.

- "Ekim artık kurak toprağa yapılmaya başladı"

Edirne Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Arabacı, kurak geçen yazın ardından buğdayın ekim ve kasımda kurak araziye ekildiğini, aralıktaki yağışların buğdayın yanı sıra kanola mahsulünün gelişimi için de can suyu olduğunu söyledi.

Buğdayın ekildiği dönemde kanolanın kuraklık nedeniyle can çekiştiğini anlatan Arabacı, "Bazı üreticiler ekili tarlayı bozdu, bazıları 'Bozsak mı, bozmasak mı?' diye kararsız kaldı. Kanola ekili tarlaların bozulmayanları yağışla kurtuldu. Kanola ve buğday için gelişim açısından bu yağış yeterli." dedi.

Arabacı, mevcut yağışların toprağın üst kısmında tavlı bölge oluşturduğunu, alt kısmın hala kuru olduğunu dile getirdi.

- Umut kış yağışlarında

Kış yağışlarının devam etmesi gerektiğini dile getiren Arabacı, şunları kaydetti:

"Buğdayın çıkışı ve gelişimi açısından bu yağış yeterli ama toprağın kış döneminde doyuma ulaşması lazım. Bundan sonraki süreçte ürünlerin gelişimi açısından bu çok önemli. Ektiğimiz ürünün yukarıya yaptığı boy kadar da toprağın altında kök yapısı oluşuyor. Doğal olarak bu kökün tavlı toprağa erişmesi gerekir, lazım ürünün zarar görmeden büyümesi için.

Bunun haricinde ilkbahar ve yaz çok kurak geçebiliyor ama kış döneminde toprak doyuma ulaşırsa, toprağın altında kuru yer kalmazsa, bu yaz dönemindeki kuraklıkta bile dekar başına 100-150 kilogram verimden bahsederiz; kış yağışları iyi olursa. Doğal olarak kış dönemi bizim için çok önemli. İnşallah bu süreç içerisinde toprak doyuma ulaşacak şekilde yağış alırız. Nehir ve baraj debilerimiz de yükselsin, yaz döneminde sulamayla ilgili sıkıntılarımız da ortadan kalksın."

- "Düzensizliği artan yağışlar, üretim planlamasını etkiliyor"

Trakya Üniversitesi Bitki Islahı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Yalçın Kaya da son yıllarda düzensizliği artan yağışların çiftçileri üretim planlaması konusunda zor durumda bıraktığına dikkati çekti.

Üreticilere, ekim yerine kasımda ekim yapmaları tavsiyesinde bulunduklarını anlatan Kaya, "Ekim ayında üreticilerin tarlalarını hazırlaması için yeterli yağış aldık ama ardından sıcak ve kurak bir kasım yaşadık. Meteorolojik verilere baktığımızda bu yıl Türkiye'nin en kurak bölgelerinden biri Trakya ve son yıllardaki en sıcak kasım ayını yaşadık. Çiftçiler buğdaylarını kurak toprağa ektiler, arkasından aralık başında güzel yağışlar aldık ve buğday tarlaları yeşile döndü ama bu ürünün gelişimi için yeterli değil." dedi.

Kaya, küresel iklim değişikliğinin etkisiyle bölgede kış yağışlarının da lokal olarak gerçekleştiğini, tüm bölgeyi etkisi altına alan yağışların yerel olarak kısa süreli görüldüğünü dile getirdi.

Kış yağışlarının yer altı sularının beslenmesi ve toprağın baharda ekilecek ürünler için nemli hale gelmesi açısından son derece önemli olduğunun altını çizen Kaya, "Kış yağışları bizim hazinemiz. Tercihimiz kardan yana ama neredeyse 3-4 yıldır Edirne ve Trakya'da kar görmüyoruz. Bu yağışların kışın toprakta depolanması lazım ki ayçiçeğinde ve diğer yazlık ürünlerde devamlı üretim yapabilelim. Geçen yıl Tekirdağ ve Kırklareli'nde, bu yıl ise Edirne'de son 40-50 yılın en düşük ayçiçeği verimini elde ettik. Bazı çiftçiler tarlalarındaki ürünü biçmeden bıraktılar. Yazlık ürünler için kışın yeteri kadar yağış olmaması, çiftçileri endişelendiriyor." diye konuştu.

- "Önceden hangi ayların yağışlı olacağını biliyorduk"

Kaya, düzensiz yağışların çiftçilerin ekim sürecini olumsuz etkilediğini belirtti.

Kış yağışlarının eskiden tüm bölgeyi etkisi altına alarak belirli süre devam ettiğini aktaran Kaya, sözlerini şöyle tamamladı:

"Önceden hangi ayların yağışlı olacağını biliyorduk. Şimdi ise örneğin ekimde yağış düşüyor, kasım ve aralık kurak geçiyor veya mayıs yağışlı, haziran tamamen kurak geçiyor. Bu tür düzensizlikler de çiftçileri tarlalarına ürünü ne zaman ekeceği, ne zaman gübre vereceği konusunda kararsız bırakıyor. Bu durum çiftçilerin nasıl üretim planlaması yapacağı konusunda kafalarını oldukça karıştırmış durumda."