Giriş
Çocuklukla yetişkinlik arasında yaşanan ergenlik döneminde, birçok aile veya çocuklar bazı konularda zorların ve aileleri ile bir savaş içerisinde olurlar. İşte bu dönemi çok daha kolay atlatmanıza yardımcı olacak tavsiyeleri Uzman Klinik Psikolog Esra Ezmeci verdi.
Büyüme sürecinin bir parçası olan ergenlik, çocuk ve ebeveyn için büyük önem taşır. Anne babalar, onu daha çok dinleyip sınırları beraber çizerse çocuğunun çözümü evin dışında aramasına mani olur. Doğru iletişim, iki tarafı da mutlu kılar.
Ergenlikte çocukluk döneminden yetişkinliğe geçilirken, hem çocuk hem ailesi zor ve sancılı süreçler yaşar. Bu dönemde ergenler kimlik oluşturmaya ve kendini tanımaya çalışırken evde ailesiyle birtakım problemler yaşar. Ergenlik döneminin gelişim özelliklerini anlamak ve bu dönemin duygu ve düşünce işleyişleri hakkında fikir sahibi olmak ailelerin bu süreci sağlıklı bir şekilde atlatmalarını sağlar.
Çocuğumuzla iletişimin en önemli şifresi ona sevgi ve doğru iletişim yolları ile yaklaşmaktır.
Bu dönemi en sağlıklı şekilde atlatmak için ihtiyaç duydukları an yanlarında pusula gibi yön gösterici olmak önemlidir. Bu başarılırsa ilişkiler daha da güçlenir. Ergenlikte fiziksel değişimin yanında, sosyal ilişkilerde de psikolojik olarak bir farklılaşma ve gelişim yaşanır.
Bunlar kızlarda ve erkeklerde farklılık gösterir. Ergenlik dönemi aşamaları her gençte aynı sırada görülse de zamanlaması farklıdır. Ortalama olarak kızlar, erkeklerden bir buçuk-iki yaş öncesinde ergenliğe girmiş olurlar ve bu dönem, yaklaşık altı yıl kadar sürer.
"BİZİ HİÇ DİNLEMİYOR" TAVRINDAN KAÇININ!
Gelişim ve değişim ergenlik döneminde her açıdan zorlu geçmektedir. Gençler bu dönemi kontrol edemediklerinden duygusal ve davranışsal birçok problem yaşanmaktadır. Ergenlik, sosyal olarak akran ve okul gruplarının bir parçası olmanın öneminin arttığı bir dönemdir. Aileler tam da bu aşamada "Bizi artık hiç dinlemiyor, bizi yok sayıyor" diye düşünebilmektedir. Fakat aksine kendi yaşıt grupları genç için ne kadar önem kazanmış olsa da ailenin tutumları hâlâ ergenin oluşturduğu kişilik üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Çünkü ergen yeni hayatında öğrendiği tüm bilgileri ve deneyimleri ailesinden öğrendikleriyle bir süzgeçten geçirir ve bunun sonucunda yeni bir davranış şekli gelişir.
DUYGULARDA İNİŞLER ÇIKIŞLAR OLUR
Fiziksel değişimde en önemli haberci boyun uzaması olur. Kızlar 18-23, erkekler 25-30 cm uzarlar. Beden ağırlığında da büyük değişimler yaşanır. Vücut ağırlığı her iki cinsiyette de artışa geçer. Vücutta yağ oranı artışı ve hormanel değişimlerle birlikte de sivilce artışları görülebilir. Ergenlik döneminde fiziksel olarak birçok değişimin yanı sıra hormanların da değişimiyle duygularda çok hızlı iniş çıkışlar yaşanır.
DESTEĞİNİZLE SORUNLARINI ÇÖZEBİLİR
Yapılan birçok araştırma da bize ergenlerin, aile desteği ne kadar pozitif yönde ise problem çözme becerilerinin, uyum seviyelerinin yükseldiğini, stres ve depresyon yaşama risklerinin çok azaldığını ortaya koymaktadır. Bu durum ne kadar çok önem kazanmış olsa da, aileler bu durumu bilse de bazen işler çok karışmakta ve aileler için dayanılmaz bir hale gelmektedir. Anne babalar, ergenlerle yönergesini kaybedip nasıl davranacaklarına dair büyük bir kasırgaya kapılmaktadırlar.
6 ALTIN KURAL
1. SINIRLARI ONUNLA BİRLİKTE KOYUN: Ergenlik bilinenin aksine tamamen özgürlük ve sınırsızlık tanınan bir dönem değildir. Aynı zamanda ergenler, ne kadar sınırsızlığa ihtiyaç duysalar da ailelerin tutarlı ve mantıklı koyduğu sınırlar, ergenler üzerinde geliştirici olmaktadır. Gencin taleplerini de işin içine katarak gidiş-geliş saatleri, harçlık miktarı gibi konularda ortak sınırlar belirlenebilir. Bu dönemde bir çocuğu tamamen serbest bırakmak, yanlış akran gruplarına dahil olup çocuğun zarar görmesini destekleyebilir. Bu durumdan çocuklarımızı da uzak tutabilmek adına gencin istekleri ve duyguları göz önünde alınıp gerekli kurallar oluşturulabilir. Ve bu tür sınırlar gençlere, ailenin onu önemsediği mesajını verir.
2. ÖRNEK VERMEYİN, ÖNCE ONU DİNLEYİN: Ergenlik aşaması yaşanılan her duruma dair ailelerden tavsiye ve öğüt dinleme aşaması değildir. Ergenler, "Ben senin yaşında şunu yapardım, bu olayı ben de yaşamıştım, şöyle yapmıştım" cümlelerini dinlemeyi sevmez. Ergenlik aynı zamanda hayatı deneyimleme sahnesi olduğundan, bir ergen yaşamına dair bir olay paylaştığında sadece dinleyen olmak çocuğunuzun sizinle korkularını, kaygılarını ve düşüncelerini paylaşabilmesi için çok daha güzel bir yol olacaktır.
3.ÖZEL HAYATINA SAYGI DUYUN: Ergenlerin bu dönemde kendi bireysel sınırlarına da ihtiyacı vardır. Bu dönemde kapı kapatma durumları artabilir. Aslında bireysel sınırlar oluşturma ihtiyacında olan genci bu yönde desteklemek ilerideki hayatı için bir prova olacaktır. Bundan dolayı odasına girişlerde kapıyı çalarak girmek ailenin gence öğrettiği en güzel davranış tarzını kazandırır. Ailesi tarafından duyulan bu saygı ergenin de onlara duyduğu saygı ile şekillenecektir.
4. SARILIP ÖPMENİZDEN RAHATSIZ OLABİLİR: Ergenler bu dönemde ailelerinden uzaklaşıyormuş gibi görünse de aslında ailelerinin sevgi ve takdir göstermelerine de ihtiyaç duymaktadırlar. Bu dönemde ergenlerimiz fiziksel temaslı sarılma ve öpme içeren durumlardan hoşnut olmayabilirler. Bundan dolayı bu dönemde aileler sevgi gösterilerini gencin istek ve taleplerini dinleyerek karşılayabilirler.
5. DÜRÜST OLUN VE ONA GÜVENİN: Bu dönemde ailelerin gençler üzerinde kuşkuları artmaktadır. Aileler yaşadıkları bu durum ile birlikte gençleri daha da kısıtlamaktadırlar. Gençler bu dönemde aileleri tarafından güvenilmeye ihtiyaç duyar. Ancak bu şekilde kendilerine güven oluşturabilirler. Bundan dolayı aileler gençlere yanında olduklarını hissettirmelidir.
6. ARKADAŞLARI KONUSUNDA KATI OLMAYIN: Ergenlik aynı zamanda yaşıt gruplarıyla daha fazla vakit geçirmek ve sosyalleşme isteğinin arttığı bir dönemdir. Genç bu gruplara dahil ve ait olma-olmama durumuna göre de karakter gelişimini oluşturmaktadır. Bundan dolayı bu dönemde anne ve babadan uzaklaşmalar görülmesi normaldir. Aileler tam da bu aşamada "Çocuğum benden tamamen uzaklaşıyor" gibi endişelere kapılmamalı, arkadaşları konusunda katı sınırlar koymamalıdır. Bu durumun gelişim dönemlerinin bir parçası olduğunu bilmek aileler açısından faydalı olacaktır.
SON SÖZ
Ergenlik gençler ve aileler açısından stresli bir dönemdir. Bundan dolayı aileler bu aşamada yol gösterip şefkatli sınırlar ile süreci yönetmeli. Bunu başarmak iki taraf için de güzel anılarla dolu bir gelişim yolculuğu olacaktır.
